Zaanstreek

Bouwplannen zijn volop te vinden op de Zaanse burelen van de gemeente, corporaties, architecten en dergelijke. Oude wijken zijn volgens hen aan totale vernieuwing toe. Van de bewoners wordt veel gevraagd. Al met al ook een opgave deze ontwikkelingen te volgen en te sturen voor wethouder Piet Keijzer.

Door: Willem Croese

Zaandijk – De gemeente staat op vele plaatsen in de steigers. Vooral Zaandam lijkt op een bouwput. Het centrum van Zaandam moet het stadshart van Zaanstad worden. De eerste paal is de grond in gegaan om een nieuw stadhuis te bouwen. Poelenburg, de Kleurenbuurt en de Rosmolenwijk kunnen de komende jaren eveneens ingrijpende veranderingen verwachten. Volgens ‘wonen’ wethouder Piet Keijzer is dit onvermijdelijk.

“Je moet goed kijken naar de leeftijden van de wijken. Poelenburg en de Kleurenbuurt zijn typische jaren vijftig en zestig wijken die aangepakt moeten worden. Dat het nu vrijwel gelijktijdig komt is een gevolg hiervan. Wij moeten zorgen voor een goede planning en fasering, vooral om de mensen die in een te slopen woning wonen en willen terugkeren in hun buurt, een duidelijk perspectief te blijven bieden.” aldus Piet Keijzer. Voorheen werd één keer per jaar gekeken naar stadsvernieuwing urgenten. Die inventarisatie vindt door de hoeveelheid van plannen nu vier keer per jaar plaats. Ambtenaren van de gemeente Zaanstad en de Zaanse woningbouwcorporaties voeren dit overleg en hebben zeer intensief contact met elkaar om deze processen in goede banen te leiden.

Met de komst van minister Ella Vogelaar (PvdA) werd het begrip ‘prachtwijk’ geïntroduceerd voor zogenaamde ‘probleemwijken’. Inmiddels is dit begrip verworden tot ‘krachtwijk’. “Ik hanteerde dit al voordat het bedacht was. De eerste keer was bij een presentatie voor buitenlandse vrouwen. Probleemwijk vind ik zo stigmatiserend. Het is dan net alsof er zoveel rotzooi is in zo’n wijk. Door sociaal maatschappelijke vraagstukken als werk en de Nederlandse taal aan te pakken kom je tot krachtwijken. Overigens in een Amersfoortse wijk hebben bewoners protest aangetekend om van de lijst probleemwijken af te komen. Je moet voorkómen dat de bewoners meer last hebben van het verkeerde imago dan van de werkelijkheid.” zegt Piet Keijzer hierover.

De afgelopen jaren is gewerkt aan het ‘Masterplan Poelenburg’. Onlangs werd het plan gepresenteerd. Met woningbouwcorporatie Parteon voorop worden ruim 500 woningen gesloopt. Hiervoor komen volgens de plannenmakers 760 stuks terug, waarvan 66 procent koopwoningen is. Dit betekent in de praktijk 218 huurwoningen minder dan nu. De grote vraag is waar die huurders naar toe moeten. Piet Keijzer: “In de wijk Poelenburg is een hoge uitstroom en dat compenseert dit getal, dus het levert geen noemenswaardige problemen op.”
Piet Keijzer’s partij, de Socialistische Partij (SP), is voor spreiding van bevolkingsgroepen. Zwarte en witte wijken zijn volgens de socialisten uit den boze. “Ook ik ben voor gemengde wijken en buurten, zowel op het gebied van inkomen, opleiding als afkomst. Hoe gemengder hoe beter.” Hiermee wil de wethouder aangeven dat concentraties van mensen uit één en dezelfde groep voorkomen moeten worden.
Op het gebied van werkgelegenheid is Piet Keijzer een voorstander van kleine bedrijven in buurten, ook in Poelenburg. De komst van een bedrijfsverzamelgebouw juicht hij dan ook toe. “Momenteel heb je in deze wijk een zwarte/grijze economie in schuren en garageboxen. Dat kan niet, maar het toont wel de ondernemingszin aan van de Poelenburgers. De groentewinkels en andere kleine bedrijven op de hoek zullen wat mij betreft blijven bestaan,” zegt de wethouder.
Het karakter van de straat Poelenburg zal niet alleen door nieuwbouw veranderen, maar ook door aansluiting op de Thorbeckeweg. Waar nu de voormalige ‘kippenbrug’ staat zal de aansluiting met de toegangsweg naar Zaandam-Zuid komen. “Hierdoor ligt Poelenburg aan de voorkant van de stad en niet op een achterafplek,” vindt Piet Keijzer.

Een andere buurt die klaargestoomd wordt voor sloop en nieuwbouw is de Kleurenbuurt in Zaandam. De Zaanse woningbouwcorporatie ZVH heeft grootste plannen. Vier enorme flats moeten volgens ZVH tegen de vlakte, plus naar alle waarschijnlijkheid een aantal omliggende panden. Een groot gat valt in dit gedeelte van Zaandam dat opgevuld wordt met nieuwbouwwoningen.
Om de bewoners te informeren en een inventarisatie te maken van wensen worden in deze buurt zogenaamde ‘huiskamergesprekken’ gevoerd. Hierna volgen de inspraakrondes. Wethouder Piet Keijzer is gecharmeerd van deze werkwijze. “Zo krijg je preciezer de vragen en kennis tot je. Veel mensen wonen hier lang en hebben het naar hun zin. Bovendien is voor de meesten de huur betaalbaar. Geen onbelangrijke zaken,” zegt hij.
Kortgeleden heeft de wethouder zelf zo’n huiskamergesprek gevoerd met een bewoner. Tientallen jaren woont deze man in de Kleurenbuurt. Hij heeft in de buurt een goedkope stalling voor zijn twee motoren en zoekt naar een oplossing wanneer de sloop werkelijkheid wordt. Volgens de bewoner moet ZVH helpen dit probleem op te lossen. “Kijk, zoiets had ik niet bedacht wanneer ik dit gesprek met hem niet had gevoerd. Het masterplan voor deze buurt moet echt voorzien aan de behoeftes van de bewoners. Een ander probleem van de 40-jarige flats zijn de eisen van vandaag de dag aan energie en geluid. Deze woningen voldoen hier niet meer aan. Dan moet je wel de vraag stellen of renovatie afdoende is,” stelt Piet Keijzer. Over wel of niet slopen is door de gemeente nog geen standpunt ingenomen. Het gaat de wethouder vooral om een plan dat gedragen wordt door een groot deel van de huidige bewoners.

Alle plannen van sloop en nieuwbouw kan bij de bevolking onrust opleveren. Het is niet mis wanneer de leefomgeving zo ingrijpend verandert. “Ja dat klopt,” zegt de wethouder. “De bewoners moeten goed geïnformeerd worden. Die mensen gaan naar een wisselwoning en komen meestal daarna weer terug in hun buurt. Dat vraagt nogal wat van hen. Sommigen hebben moeite om twee keer te verhuizen. Het ‘sociaal weefsel’ van een buurt moet je goed in kaart brengen en na de nieuwbouw terugbrengen. De gezamenlijkheid is even weg. De kracht en de kunst is dit juist terug te geven. Wij zullen, samen met de corporaties, alles doen om dit tot werkelijkheid te maken.”

In diverse Nederlandse gemeenten bestaan zogenaamde ‘Stadsherstel’ organen in de vormen van een bedrijf of stichting. Het voornaamste doel hiervan is om delen van een stad intact te houden c.q. op te knappen. Woningbouwcorporatie Parteon heeft in Zaanstad het initiatief genomen zo’n NV Stadsherstel op te richten door om te beginnen de panden aan de Zaanse Schans te willen verwerven. “Als gemeente is het ondoenlijk deze panden in eigendom te houden en goed te beheren. Bovendien kan het voor kleine particuliere beleggers fiscaal aantrekkelijk zijn deel te nemen in een dergelijke stichting. Ik vind dat Parteon met dit initiatief een goede maatschappelijke rol vervult, want zo kan het Zaans erfgoed behouden worden,” aldus Piet Keijzer.