Zaanstreek

In de gemeenteraadsvergadering van 28 mei 2025 sprak fractievoorzitter Anna de Groot de Algemene Beschouwingen op de Voorjaarsnota 2025-2029 uit.

Voorzitter, collega-raadsleden,

Complimenten aan de wethouder, die ons de rode cijfers heeft bespaard. Hier en daar had het wat beter gekund, maar we zijn blij dat de inwoners van Zaanstad (nog) niet geconfronteerd worden met de sluiting van buurthuizen, zwembaden, bibliotheken en andere welzijnsvoorzieningen. Het is aan Raden in Verzet (ik draag ons T-shirt) en de wethouder om door te knokken voor meer geld van het Rijk, zodat we ook vanaf 2028 een sluitende begroting hebben, dat onze voorzieningen kunnen openblijven én dat de mensen met het minste geld niet de zwaarste lasten hoeven dragen.

Door de dreiging van het Ravijn is een groot deel van het idealisme in de Zaanse politiek verdwenen.

• We deden een goed voorstel om huurverlaging voor mensen met een schimmelwoning voor elkaar te krijgen. Andere raadsleden lieten weten eerst een bericht van de wethouder te willen afwachten. Maar in Amsterdam kan dit wél. 
• We deden al jarenlang voorstellen om mensen met een laag inkomen gratis gebruik te laten maken van het openbaar vervoer. Andere raadsleden vinden dat zij er al genoeg aan hebben gedaan in de VRA en willen niet meer hun best doen. Dan blijkt het ineens tóch te kunnen, lijkt het. In veel andere gemeenten kan het trouwens ook.
• We deden een voorstel om de huren te bevriezen. Andere raadsleden vinden dat er geen voorstel voor huurbevriezing behoort te komen en bepleiten om de corporaties voor te stellen de huren minder te verhogen. Huurbevriezing lijkt vooralsnog ineens tóch te kunnen (hoewel niet ideaal).
• We deden een voorstel om het bibliotheekabonnement gratis te maken voor mensen met een minimuminkomen. Er zijn immers Zaankanters die willen lezen maar zo’n abonnement niet kunnen betalen. In veel gemeenten kan dit wél. Binnenkort ook in Zaanstad?
• We deden een voorstel voor het stoppen met houtstook. Goed voor de luchtkwaliteit en de mensen met longproblemen. In Amersfoort en Utrecht kan het wel. Binnenkort toch ook maar in Zaanstad?
• We deden (in januari 2024 al) een voorstel om de natuur in Zaanstad rechten te geven. Door het geven van rechten aan de natuur gaat ook de gezondheid en het welbevinden van de mensen erop vooruit. Het raadswerkgroepje maakt niet bepaald meters. Zal Zaanstad de eerste gemeente in Nederland zijn die noodzakelijke rechten bedingt voor een (gedeelte van) de natuur?

Het waren allemaal geen grote wensen van de SP. Jammer dat ze onvoldoende werden gesteund.  

Dan zijn er nog een paar zaken waarbij ik me afvraag: was het nodig?

• Het kappen van bomen, ruimen van natuur en een dikke laag zand voor de hockeyvelden van De Kraaien, terwijl er nog wordt geprocedeerd. Was het nodig? Ja, het mag, maar hadden we niet beter de natuur in stand kunnen laten gedurende de procedures? Was dat niet veel beter geweest voor natuur en biodiversiteit?
• Het kappen van bomen, ruimen van natuur en een metersdikke laag zand voor de bouw van de Verkadebuurt. Die kan vooralsnog niet gebouwd worden vanwege stikstofproblemen en problemen vanuit de buurt. Was het nodig het zand te storten? Ja, het mag, maar hadden we niet beter de natuur in stand kunnen laten tot de oplossing van de problemen? Was dat niet veel beter geweest voor natuur en biodiversiteit?

Een goed idee om, naast minder haastig te gaan kappen, graven en zand storten (er komt een motie samen met de PvdD) tijdelijke natuur in Zaanstad te laten groeien. Dan heeft het kale zand weer nut voor de natuur. Hiervoor hebben we een motie.

Meer dan een decennium heeft de SP zich ingezet om aan te tonen dat de A8-A9 geen goede oplossing is voor de luchtkwaliteit, de biodiversiteit, de leefbaarheid en het verkeer . Maandagavond werd het in Haarlem definitief en kreeg de SP gelijk. Jarenlang hebben wij met initiatieven, moties en amendementen op kadernota’s en begrotingen een goede bestemming voorgesteld voor de € 14,- miljoen die wachtte op de verbindingsweg. We zien nu dat er een nieuwe bestemmingsreserve wordt gecreëerd voor de verbinding van de A8-A9. De weg gaat dus definitief niet door, zodat de raad € 14,- miljoen kan gaan besteden.

Een goed idee is om die € 14,- miljoen aan de woningcorporaties te beloven, zodat zij kunnen investeren in sociale huurwoningen. De SP komt heeft een amendement. Meedoen mag.