Zaanstreek

Piet Keijzer: 'Ik wilde alles worden, maar geen ambtenaar'

door: Willem Croese

ZAANDAM – Sinds 20 april 2006 is Piet Keijzer (55) namens de SP wethouder in het college van Zaanstad. De Zaandammer is twee jaar verder in deze functie. Zijn werkzaamheden worden met grote regelmaat beschreven op de SP Zaanstreek website onder de titel 'Keijzerlijke Gesprekken'. Onbeantwoord is nog de vraag wie hij is. Tijd voor een portretinterview.

Piet Keijzer - SP-wethouder Zaanstad
Foto: Jolanda Hoogendoorn

Om zich te kunnen concentreren op het gesprek neemt hij plaats in een aparte kamer. Tussen het speelgoed van zijn kleinkind pakt Piet Keijzer een eenvoudige keukenstoel. Hij zit hierop gekleed in vrijetijdskleding, spijkerbroek, overhemd en sandalen. De wethouder vertelt zijn levensverhaal.

Zaanse wortels

Zijn ogen schitteren wanneer hem gevraagd wordt waar hij geboren en getogen is. ,,Op 7 mei 1952 in de kraamkliniek 'Spes Viva' aan de Oostzijde, tegenover de manufacturenwinkel van Kroes.” De kliniek bestaat niet meer, die heeft plaats gemaakt voor woningen.
De ouders van Piet Keijzer leren elkaar kort na de Tweede Wereldoorlog kennen. Zijn vader komt uit een Oostzaans communistisch nest en zijn moeder komt van het gereformeerde eiland Marken. ,,Mijn vader werkte tot zijn pensioen als fabrieksarbeider bij 'Polak en Schwarz' en mijn moeder was huisvrouw. Zij trouwden in 1949 'op' Marken en vestigden zich later in Zaandam.”

Boere Jonkerstraat - Zaandam
Foto: Willem Croese

In de Zaandamse Slachthuisbuurt groeit de kleine Piet op samen met zijn twee jaar oudere broer Jan. Het gezin Keijzer woont in één van de eengezinswoningen met de klassieke 'rode' daken. De omgeving beschouwen de broers als een waar eldorado. ,,Het was een gezellige buurt. Wij woonden in de Boere Jonkerstraat. Ons erf grensde aan de speeltuin”, herinnert Piet Keijzer.
De wethouder beschouwt zichzelf als een 'autochtone Zaankanter' die zijn hele leven binnen een straal van vijf kilometer heeft gewoond. Hij wijst hiermee letterlijk op de afstand die er altijd is geweest tussen de diverse Zaanse adressen waar hij heeft geleefd.

Onrustig kind

Vlakbij zijn ouderlijk huis is de Duinjagerschool, in zijn tijd de Boere Jonkerschool. Wie Piet Keijzer tegenwoordig kent verwacht niet dat hij op school een zeer onrustig kind is. ,,Kleuterjuf Telman zei dat ze mij op de stoel vast zou binden, als ik niet stopte met rondlopen. Maar zelfs vastgebonden liep ik nog door de klas.” Later is het met hem goed gekomen, ondanks de Spartaanse methode van zijn juffrouw.
Toch denkt de Zaandammer met genoegen aan zijn lagere school periode. Hij vindt het leuk en is de beste in de klas met rekenen. ,,Meester Kramer gaf mij extra opdrachten, want ik was altijd snel klaar met de gewone rekensommen.”
Het Zaans accent is Piet Keijzer als jong kind zeer goed machtig. De Zaanse 'ai' en 'eu' moeten eruit van meester Timmer. ,,Hij ging met mij de klassen rond en wees de kinderen die spraakles hadden gekregen. De Nederlandse taal moest ik van hem netjes uitspreken, dus kreeg ik ook spraakles.” Aldoende heeft de wethouder het Zaans een klein beetje afgeleerd.

Sportfondsenbad - Mauvestraat - Zaandam
Foto: Willem Croese

Naast zijn favoriete vak rekenen mag Piet Keijzer graag zwemmen. Zijn zwembad is in die tijd het 'Sportfondsenbad' aan de Mauvestraat in Zaandam. Op de fiets met het zwempak achterop tussen de snelbinders gaat hij wekelijks naar dit gebouw. Tegenwoordig is het pand gekraakt na vele jaren leegstand. Als politicus is hij een voorstander van kraken, omdat hiermee de leegstand aan de kaak gesteld wordt.
,,Het mag niet, maar ik zie graag een leegstandsbelasting om eigenaren te dwingen dergelijke panden niet onnodig lang leeg te laten staan.” Voor het behoud van het pand maakt de wethouder zich hard. Inmiddels hebben belangstellenden zich ingeschreven om mee te dingen naar eigendom en beheer.

Exacte vakken

Uit testen op de lagere school blijkt Piet Keijzer goed genoeg voor de Hogere Burger School (HBS). Hij krijgt zelfs extra lessen Frans om zich voor te bereiden. ,,De HBS vond ik maar niks, want niemand uit mijn buurt ging daar naar toe.” Uiteindelijk wordt het de 'Groen van Prinstererschool'. Deze christelijke MULO (Meer Uitgebreid Lager Onderwijs) doorloopt hij fluitend.

Groen van Prinstererschool
Foto: Willem Croese

De scholier doet examen in de exacte vakken oftewel de bèta kant. Niet verwonderlijk, want hij is nog steeds een kei in rekenen. Het eindresultaat is zelfs zo succesvol dat Piet Keijzer zich direct hierna inschrijft voor de HTS (Hogere Technische School) met als studierichting 'Weg- en Waterbouwkunde'.
In het derde jaar van de HTS loopt de student stage in Groningen. Hij werkt mee aan de aanleg van de Eemshaven. ,,Oom Arie heeft mij aangezet tot deze studie. Hij was uitvoerder in de Eemshaven. Als stagiaire was ik assistent uitvoerder bij het baggeren, de aanleg van dijken en havenhoofden. Toen mijn moeder ziek was ging ik op elfjarige leeftijd samen met mijn broer Jan naar deze oom. Hij vertelde over zijn werk als baggeraar. Dat vond ik interessant en wilde het ook worden. Veel later realiseerde ik me, dat ik vooral getroffen moet zijn door de passie van oom Arie en door de manier waarop hij met zijn werk bezig was. Vol overtuiging en met een niet aflatende energie.”
In Zaandam is hij in 1972 stagiaire bij de gemeente onder leiding van Dirk Linnekamp, de vader van zijn huidige collega wethouder Robert Linnekamp. De opdracht is het 'gereedmaken van terreinen' en zo treft de HTS'er voorbereidingen voor het parkeerterrein van de Zaanse Schans en het tegenwoordige industriegebied de Achtersluispolder.
Als wethouder is Piet Keijzer nu betrokken bij de herinrichting van bedrijfsterreinen. Zo wil hij parkeergelegenheden maken boven of onder panden, of aan de randen om extra ruimte te realiseren. De SP'er is een tegenstander van het opofferen van Zaans poldergroen voor industriegebieden.

Geen rellen

Hippiedom, Provo, studentenverzet en politieke omwentelingen gaan in de roerige jaren zestig Piet Keijzer zo goed als voorbij, want al zijn tijd steekt hij in zijn studie. ,,Rellen en toestanden heb ik niet meegekregen.”
De oorlog in Vietnam brengt hem als dertienjarige in de war. Tijdens de catechismusles weet de dominee hem niet duidelijk te maken wat God’s rol is in deze vuile oorlog. Thuis spreekt de jonge Piet over het onderwerp. Vader Keijzer veroordeelt de oorlog. Piet Keijzer stopt met de catechisatie, want daar hoeft hij van zijn vader niet meer naar toe.
Pop, beat en rock-'n-roll zijn de uitlaatkleppen in die dagen om plezier te hebben en het maatschappelijk ongenoegen aan de orde te stellen. Piratenzenders zoals Veronica zijn niet direct zijn favoriete radiostations, maar in navolging van zijn broer luistert Piet Keijzer naar The Rolling Stones.

Zijn eerste zelfgekochte plaat is echter 'Patsy' van Rein de Vries. ,,Het was een smartlap. Een droevig lied zelfs. Nu zing ik het soms in een smartlappenkoor.” Iedere week oefent de wethouder in het koor.

Vrij van gebruik linkerbeen

Na zijn studie moet Piet Keijzer de kost verdienen. Hij wordt 'opzichter riolering' bij de gemeente Zaandam. ,,Ik wilde alles worden, maar geen ambtenaar. Net als mijn oom Arie wilde ik baggeren in het buitenland. Het vele reizen sprak mijn vrouw niet aan, dus werd het werk dicht bij huis gevonden. De liefde won het van het avontuur.”
Tijdens een klus raakt de knie van hem ernstig gewond. Met het been in het gips gaat hij voor zijn oproep naar de militaire dienst. ,,Ik stond niet te springen om in dienst te gaan, maar ik ben toch gegaan. Ik werd afgekeurd. Ontheffing van gewone dienst heette dat. Op het bewijs hiervan staat: 'vrij van gebruik linkerbeen'. Dagboeken hield ik bij, maar ik las ook veel boeken. 'Pa Pinkelman in de politiek' van Godfried Bomans was indertijd één van mijn favoriete boeken.”

Gemeentelijke Reinigingsdienst

Van 1973 tot en met 1981 werkt Piet Keijzer bij de rioleringen als tekenaar en constructeur. En van 1981 tot 1984 bij Bouwkundig en Civiel onderhoud. In de tussentijd pakt de ambitieuze ambtenaar de studieboeken weer op. Hij begint met de HBO–studie 'Milieukunde' en in 1984 wordt de studie 'Bedrijfskunde' afgerond.

Piet Keijzer in dienst van de gemeente Zaanstad
Foto: Gemeente archief

,,Hierna werd ik de baas van de Gemeentelijke Reinigingsdienst met 130 man personeel. Ik had geen enkele leidinggevende ervaring. Ingenieur Dirk Brand, de toenmalig directeur Gemeentewerken, stelde dat het goed is om te wisselen van diensten en een betere samenwerking zou de werksfeer en de resultaten bevorderen.” Dit werk doet Piet Keijzer van 1984 tot 1995.

Stadsdeelsecretaris

Vanaf 1995 zet hij het wijkbeheer op onder leiding van VVD-wethouder Rens Berkhout. ,,Een fantastische periode, waar ik met erg veel plezier op terugkijk en nu nog dagelijks profijt van heb als wethouder. In alle wijken van Zaanstad ben ik met heel veel uiteenlopende zaken bezig geweest. En het wijkgericht werken heeft zich sindsdien nog verder ontwikkeld en is niet meer weg te denken in onze gemeente.
Een jaar lang is Piet Keijzer in 1998 interim 'manager communicatie'. ,,Het werd niks. Ik voelde dat ik als ambtenaar klaar was in Zaanstad. Mijn nieuwe baan vond ik in Amsterdam Oud-West als stadsdeelsecretaris. Een prachtbaan in een zeer dynamische omgeving en een zeer ingewikkelde bestuurlijke spaghetti. Boeiend en uiterst leerzaam.”

Stoeptegels

Gedurende de periode dat Piet Keijzer ambtenaar is wil hij geen lid zijn van een politieke partij. Hij stemt afwisselend PvdA en Groen Links. Toch sluit hij zich in 2002 aan bij de SP. ,,Ik vond het niet passend om als gemeenteambtenaar van Zaanstad lid te zijn van een partij. Toen mijn vrouw over scheefliggende stoeptegels viel, waarbij zij beide ellebogen brak, liep ik tegen de instanties op. Het winkelcentrum, de gemeente en de gezondheidszorg. Dit was voor mij het signaal om politiek actief te worden.”
De PvdA van Melkert, vindt hij op dat moment te koel en te regentesk en Groen Links te vaag. Pim Fortuyn is in opkomst. Volgens Piet Keijzer heeft die veel rake punten, maar geen oplossingen. De SP biedt voor hem de uitkomst en hij bekent kleur. Bij deze partij wordt de Zaandammer actief.
Nog geen jaar later wordt de SP'er gekozen als Noord-Hollands Provinciaal Statenlid. Hij combineert deze klus naast zijn werk als stadsdeelsecretaris, maar dat blijkt in de praktijk een tamelijk onmogelijke combinatie. Tijdgebrek dwingt hem met het parlementaire werk voortijdig te stoppen.
,,Mijn agenda paste niet meer in die combinatie. Het werd mij echt te veel. Maar ik heb geleerd en genoten in die tijd van het Statenwerk. Zelf verhalen maken vond ik heerlijk. Wel had ik moeite met de toon die de SP in die periode soms zette. Het was toen te veel op de man in plaats van op de bal.”

Wethouderschap

De SP groeit aanzienlijk qua ledenaantal. Niet alleen landelijk, maar ook in Zaanstad. Dit vertrouwen biedt perspectieven. Immers de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart 2006 staan dan voor de deur.
,,Een ander gemeentebestuur was naar mijn mening noodzakelijk. De zaken moesten veranderen. En dat was voor mij de reden om mee te werken aan het SP verkiezingsprogramma, 'Omdat het om mensen gaat'. Wij boekten hiermee succes, want de SP ging van twee naar vijf zetels. Men kon niet meer om ons heen.”

Wethouders Zaanstad
Foto: Jolanda Hoogendoorn

Wekenlang onderhandelen Piet Keijzer en Rob Poldner namens de SP. Met het collegeprogramma 'Zaankanters maken de streek' gaat de SP uiteindelijk akkoord. De verdeling van de wethouders wordt drie PvdA, één CDA, één Groen Links en één SP. Namens zijn partij wordt Piet Keijzer wethouder sociale zaken, wonen, ruimtelijke ontwikkelingen, integratie en Zaanoevers.

Levensstijl

Direct vanaf de eerste dag vindt hij zijn werk 'fantastisch'. ,,Het is geen beroep, maar een manier van leven. Het is heel dwingend en lijkt daarin op een artiestenbestaan. In mijn werk als wethouder kan ik veel van mijn opvattingen en creativiteit kwijt.”

Inburgeringstest
Foto: Willem Croese

Zijn inmiddels overleden ouders zouden volgens Piet Keijzer over zijn wethouderschap gezegd hebben: ,,Het verbaast ons niks. Nieuwsgierig, aanvallig en overal een mening over.”
Zijn inkomen moet de SP'er afstaan aan zijn partij. Met deze afdrachtregeling heeft hij geen enkele moeite. ,,Je weet het voor je er aan begint en dat accepteer je of niet". Van de SP krijgt hij een modaal inkomen. De partij vindt de salariëring te hoog voor politieke functionarissen.

Rode draad

,,Ik ben steeds begonnen op een plek, als er sprake was van een zekere onderhoudsachterstand, aan zaken waar anderen geen brood inzagen of zaken die een matig imago hebben. Verder probeer ik mijn weg te vinden door met mensen in gesprek te gaan en het debat te voeren op basis van argumenten”, stelt Piet Keijzer. De wethouder staat algemeen bekend als een onderzoeker die niet zomaar wat zegt. Hij denkt na over de zaken, spreekt, concludeert en handelt.

Gemeentehuis Bannehof - Zaandijk
Foto: Willem Croese

Voor zijn vakmanschap wordt Piet Keijzer geprezen door vriend en vijand. De voorzitter van de Zaanse Ondernemers Sociëteit 'De Corner' stelt in 2007 bij een openbaar optreden van de wethouder dat de SP'er een bevlogen man is. Misschien is dit wel de rode draad in zijn leven, aangevuld met ambitie.