Zaanstreek

Piet Keijzer roept op tot solidariteit tijdens dodenherdenking

Tekst en foto's: Willem Croese

ASSENDELFT – Op de hoek van de Dorpsstraat en de Oranjeboomkade verzamelen bewoners van het dorp, om even later deel te nemen aan de dodenherdenking. Onder hen bevindt zich wethouder Piet Keijzer. Hij vertegenwoordigt vanavond het college van Zaanstad, terwijl zijn collega's elders in de gemeente zo'n plechtigheid bijwonen.

De wethouder spreekt met de dorpelingen, terwijl de bloemist op de hoek de laatste boeketten bloemen overhandigt aan anderen. Piet Keijzer draagt uit naam van Zaanstad een grote krans met bloemen met daaraan een lint. Om zeven uur 's avonds zetten politieagenten het kruispunt aan de Dorpsstraat af, zodat de stoet met bewoners rustig over de weg kan lopen naar de Odulphuskerk.
Voor de Rooms-katholieke kerk is een oorlogsmonument waar stil gestaan wordt. 'The Last Post' wordt door trompettist Mark Krom gespeeld. Na het muzikale intermezzo loopt de SP wethouder naar voren. Piet Keijzer legt zijn krans neer en schikt het lint zodanig dat het goed ligt. Hij doet een paar stappen achteruit en neemt enkele ogenblikken rust bij het monument.

In navolging van de wethouder leggen vertegenwoordigers van het Herdenkingscomité Assendelft, de Scouting, de Brandweer, nabestaanden, schoolkinderen en vele anderen hun bloemstukken neer. Keurig wacht iedereen zijn beurt af.
Het gezelschap, ruim tweehonderd mensen, betreedt de kerk. Iedereen neemt plaats in de kerkbanken. Organist David Broos bespeelt zijn instrument om vervolgens leiding te geven aan het 'Dames- en Herenkoor' van de kerk. De koorleden laten de aanwezigen een harmonieus gezang horen.
Piet Keijzer neemt plaats achter het katheder, waar hij zijn toespraak houdt. Met de woorden 'Opdat wij niet vergeten' memoreert hij aan de situatie van '40 – '45. De oorlog is overwonnen door solidariteit is zijn stelling. Elders in de wereld woeden oorlogen, waar in die brandhaarden veel ellende te vinden is. De SP'er roept iedereen op steun te verlenen aan de Verenigde Naties. Deze organisatie doet naar zijn mening er alles aan om juist in die gebieden vrede te stichten.
Maar hij ziet ook graag dat men elkaar helpt vanachter de eigen tuinhekken door te luisteren. Niet door naar een ander te wijzen. Zijn verhaal galmt vanaf het spreekgestoelte door de kerk.

Na deze speech speelt het 'Saens Harmonieorkest' een drietal muziekstukken. Met een langzaam geroffel op de trom vangt het orkest aan. Aandachtig luisteren de aanwezig naar de muziek.
Oud CDA-politica Nel Kroesen – Van Gelderen spreekt namens het Herdenkingscomité Assendelft. Zij heeft het over de hongerwinter van '44 – '45. In Delfzijl komen destijds twee vrachtschepen aan met meel. Het Zweeds witbrood moet hiervan gemaakt worden voor de hongerige Nederlandse bevolking. Het wordt echter een probleem om het meel te verdelen in het land, omdat de binnenwateren bevroren zijn. De schepen kunnen het begeerde voedsel niet vervoeren.
Toenmalig koningin Wilhemina verzoekt de geallieerden voedseldroppings uit te voeren, want anders zou men alleen lijken kunnen bevrijden. De actie slaagt. Nel Kroesen legt de link naar hongersnood elders in de wereld, waar ook dergelijke hulp broodnodig is.
David Broos speelt na deze overweging nog één keer een orgelstuk. Dan is het acht uur en alle aanwezigen houden twee minuten stilte. Een absolute stilte is er zelfs in de kerk, terwijl het zonlicht schijnt door de glas-in-lood ramen.
Het Saens Harmonieorkest eindigt de dodenherdenking met het Wilhelmus. De Assendelftse bevolking zingt uit volle borst het lied mee. De ingetogen bijeenkomst is klaar. Iedereen keert huiswaarts met de boodschap om solidair met elkaar te zijn. Piet Keijzer kijkt tevreden om, net als de organisatoren van het herdenkingscomité.

Lees hieronder de toespraak van Piet Keijzer:

Opdat wij niet vergeten
Een monumentale tekst.
Een tekst, vaak uitgebeiteld in het hardste graniet.
Een tekst die ons doet herinneren, die ons, op een dag als vandaag, in gezamenlijkheid doet terugkijken naar de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog.
Een gruwelijke periode in onze geschiedenis, die ook hier, in Assendelft, zo voelbaar was.
Assendelvers die werden weggevoerd en nooit meer thuis kwamen.
Opdat wij niet vergeten.
De namen, de gezichten en de verhalen.
Levend voor de overlevenden, voor diegenen, die hier destijds de oorlog aan den lijve hebben ondervonden. Zij kunnen ze nog voor de geest halen.
En voor ons, de generaties na de oorlog, leven ze vooral voort in de verhalen, in de overleveringen.
Het gedenken vandaag op 4 mei,
verbindt ons, zoals we hier zijn,
met hen die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid.
Een ultieme daad van solidariteit.
Opdat wij niet vergeten.
Solidariteit
Het bewustzijn van saamhorigheid en bereidheid om de consequenties daarvan te dragen.
Een mooie definitie,
maar behalve een regel in het woordenboek, is solidariteit bij uitstek een begrip dat vraagt om inzet. Slechts met de nodige toewijding krijgt solidariteit pas echt betekenis.
Het thema van de 4 mei bijeenkomsten dit jaar luidt niet voor niets: ‘solidariteit: de ruggengraat van vrijheid.’
Het is van het grootste belang om invulling te geven aan dit begrip, want zonder solidariteit géén vrijheid.
Het is inmiddels 63 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd, maar de herinnering aan de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog staan in ons nationaal geheugen gegrift.
Toen de Duitsers in 1940 ons land binnentrokken, viel een grauwsluier over Nederland. Ons land was niet langer vrij, en veiligheid bleek een schaars goed.
Ook tolerantie, een begrip dat ons land van oudsher hoog in het vaandel heeft staan, behoorde tot het verleden.
Hitler riep verschillende bevolkingsgroepen uit tot personae non grata. Joden, homo’s, Roma en Sinti waren hun leven niet langer zeker.
En ook voor een ieder die zich hier tegen verzette, gold hetzelfde. Wereldwijd vielen er 50 miljoen slachtoffers, 250.000 landgenoten kwamen om.
Vandaag, 4 mei 2008, herdenken wij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Zij die tussen 1940-1945 hun leven gaven voor onze vrijheid mogen nooit worden vergeten. Wij zijn het aan hen verplicht onze vrijheid te koesteren en te waarborgen.
Laten wij elkaar daarom de hand reiken. Laten we verder kijken dan ons eigen tuinhek, onze eigen buurt, onze eigen cultuur en zelfs verder dan onze landsgrenzen.
Want wíj leven in vrede, maar dit geldt lang niet voor iedereen.
In verschillende delen van de wereld heerst oorlog.
In sommige brandhaarden zetten veiligheidstroepen zich in voor vrede en veiligheid.
Dat deze strijd nog niet gestreden is, kunnen wij vrijwel dagelijks zien in het nieuws. Ook in een gebied als Darfur is vrede nog niet in zicht. Ruim twee miljoen mensen zijn hun huis kwijtgeraakt, velen van hen zijn op de vlucht. Hulporganisatie Unicef noemt de situatie in Darfur een van de grootste humanitaire crises van dit moment. Daar heeft een wereldorganisatie als de Verenigde Naties een belangrijke rol te vervullen. Een organisatie die ons aller steun verdient.
En wat kunnen wij doen, wij samen, u en ik, hier en nu? Dat kan betrekkelijk eenvoudig, door te beginnen bij het eigen tuinhek, in de eigen buurt.
Een luisterend oor in plaats van een afgewende blik.
Een helpende hand in plaats van een beschuldigende vinger.
Vanuit het besef dat echte vrijheid alleen daar bestaat, waar deze beperkt is.
Immers, de vrijheid van de ander begint, waar de mijne ophoudt.
Solidariteit heeft ons in 1945 de vrijheid bezorgd, solidariteit betekent… samenwerken, samenleven en sámen onze vrijheid vieren.
Alleen zo ontstaat een diep geworteld gevoel van saamhorigheid, een vruchtbare bodem voor duurzame vrede en veiligheid.
Opdat wij niet vergeten.