Zaanstreek

SP rapport 'Een Parel Zonder Glans' vraagt om verbeteringen

Door : Willem Croese

ZAANDIJK – Tweede Kamerlid Paul Lempens en Zaanstad wethouder Piet Keijzer zijn twee SP'ers die zeggen begaan te zijn met de mensen die hun brood verdienen in de sociale werkvoorziening. De 'Wsw' (Wet sociale werkvoorziening) biedt de spelregels waaraan gehouden moet worden. Uit het door de SP opgestelde onderzoek 'Een Parel Zonder Glans' blijkt dat het steeds slechter gaat met deze bedrijfstak.

Piet Keijzer en Paul Lempens
Foto: Willem Croese

Ruim 1500 werknemers uit de sociale werkvoorziening hebben hun ervaringen en ideeën bij de parlementariër neergelegd. Paul Lempens heeft samen met zijn collega's dit alles bestudeerd en hij heeft veel werkbezoeken gedaan bij bedrijven en instellingen die Wsw'ers in dienst hebben. Belangrijke punten voor verbetering zijn bestrijding van wachttijden, gevarieerder werkaanbod en herinvoering van de Rijksconsulent. Het SP Tweede Kamerlid en de Zaanse SP-wethouder Piet Keijzer wisselen ervaringen en inzichten uit onder het genot van een kop koffie.

Arbeidshandicap

Mensen die werkzaam zijn via de Wsw worden arbeidsgehandicapten genoemd. Zij hebben volgens de wet een verminderd vermogen om arbeid te verrichten door lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen. Het doel is gericht op het behouden, dan wel het bevorderen, van de arbeidsbekwaamheid van de werknemer. Verder is het streven om hen arbeid te laten verrichten onder normale omstandigheden.
Paul Lempens spreekt de wens uit dat Wsw'ers in gewone bedrijven aan de slag kunnen. ,,Dit zou het beste zijn. Gewone bedrijven vragen echter zulke hoge prestaties van deze werknemers. Door hun handicap kunnen Wsw'ers daar niet altijd aan voldoen.”

Koudwatervrees

Het Tweede Kamerlid heeft het voorstel gedaan om bedrijven te verplichten vijf procent arbeidsgehandicapten in dienst te nemen. Er is geen meerderheid hiervoor gevonden in Den Haag. Alleen de SP en Groen Links hebben het voorstel gesteund.
Wethouder Piet Keijzer betreurt dit. “De vrijblijvendheid voor werkgevers is veel te groot. Individuele mensen en gemeenten moeten alles en bedrijven hoeven helemaal niks. Je zou goed sociaal gedrag van een onderneming onderdeel moeten laten zijn van het concurrentie-mechanisme. Ik noem dat altijd het 'Winsemius-mechanisme', naar de oud milieuminister van de VVD.
Hij introduceerde voor bedrijven die vuil afvalwater loosden een lagere heffing wanneer zij schoner produceerden en dat hielp echt. Kortom leg alle bedrijven een heffing van 'sociaal gedrag' op van zeven a tien procent. Zo'n verlaging maak je afhankelijk van het aantal SW’ers, Wajongers en gedeeltelijke WAO’ers die in dienst zijn bij een bedrijf. De vrijblijvendheid van nu zou moeten stoppen.
En dan te weten dat het arbeidsmoraal zeer hoog is onder de werknemers bij Baanstede, de sociale werkvoorziening van Zaanstreek-Waterland. Zij worden ook naar particuliere bedrijven gedetacheerd, zoals de chemische procesindustrie van het vroegere Philips Duphar. Dat gaat uitstekend.”
Paul Lempens bevestigt dat bedrijven niet makkelijk arbeidsgehandicapten aannemen. ,,Het is koudwatervrees. De midden- en klein bedrijven (MKB) willen wel hier en daar Wsw'ers hebben. Niettemin blijven de Wsw en de 'beschutte' werkplekken noodzakelijk voor arbeidsgehandicapten.”

Sociaal

In de sociale werkplaatsen wordt overheidsgeld gepompt. Paul Lempens vindt hier niks mis mee. Hij is echter wel van mening dat de financiering vaak over de schuttingen gaan van de gemeenten.
Piet Keijzer herkent de opmerking van zijn partijgenoot. ,,Als gemeente moeten wij weten welke marktprijs er staat voor de diensten van bijvoorbeeld de groenvoorziening. Erg belangrijk is het om financiële rust te hebben, want wij moeten kijken naar de sociale doelstellingen met financiële randvoorwaarden. Mensen moet je ontwikkelen en niet afremmen.”
Paul Lempens stelt dat niet alleen naar de financiële resultaten gekeken moet worden. Hij vindt net als zijn Zaanse collega dat er controle moet zijn op de sociale jaarverslagen. ,,Je hoort dit te weinig in het land.”
De wethouder prijst zich gelukkig dat het voeren van een goed sociaal beleid geen gevecht is geweest in Zaanstreek-Waterland. Volgens hem moet je de sociale doelstellingen scherp opschrijven. Paul Lempens heeft in de Tweede Kamer een amendement ingediend over de sociale jaarverslagen, maar dit werd afgewezen.

Gemeentelijk beleid

De wet schrijft de gemeenten voor om te voorzien in sociale werkvoorziening en de uitvoering hiervan. De gemeente Zaanstad heeft speciaal voor de Wsw een beleidsmedewerker aangenomen in de persoon van Jill Greven. Zij begeleidt de processen in deze tak van de sport.
Paul Lempens vindt dit heel goed, want volgens hem is de gemeente de baas. ,,Je hebt als gemeente de plicht om de zaken goed in te vullen”, zegt Piet Keijzer en gaat verder: ,,De discussie die gevoerd wordt is of je genoeg werk afneemt en of je de marktprijs betaalt. Je zult dus ook zakelijke afspraken moeten maken. Hierover praten wij in de gemeenteraad.”
Vandaag de dag zijn bijbaantjes of nevenfuncties van politici een hot item. Wethouder Piet Keijzer heeft reeds eerder bekend gemaakt geen bijbaantjes te hebben, maar wel een nevenfunctie namelijk bestuurslid van Baanstede. Deze taak hoort bij zijn wethouderschap legt hij uit. Volgens hem is dit niet in strijd met het gemeentelijk beleid.

Piet Keijzer en Paul Lempens
Foto: Willem Croese

Indicatie

Luisteren naar de specifieke dingen die leven rondom de Wsw in de Zaanstreek is voor Paul Lempens belangrijk, want op 1 oktober komt de commissie van Bert de Vries (CDA) in Den Haag met adviezen over de toekomst van de Wsw. Daar heeft de SP'er ook de praktijkervaringen voor nodig van Zaanstad.
Voor beide SP'ers is de indicatie een zeer gewichtig punt. Er bestaan drie categorieën, namelijk matig, slecht en ernstig. In deze volgorde worden de arbeidsgehandicapten ingedeeld. De financiële factor die hier op losgelaten wordt is voor matig het getal één en ernstig 1,25. Het merendeel van de Wsw'ers in de Zaanstreek behoort tot de categorie matig.
,,Landelijk zijn er 125.000 mensen geïndexeerd voor de Wsw. Hiervan werken er daadwerkelijk in de sociale werkvoorziening 100.000 mensen, dus er bestaat een flinke wachtlijst. Overigens het budget is afgestemd op 90.000”, legt Paul Lempens uit. Om de Wsw in het gareel te krijgen stelt hij dat er in de Tweede Kamer op dit onderwerp veel harde noten gekraakt zullen worden.

Nog even zijn Piet Keijzer en Paul Lempens met elkaar in gesprek over andere thema's dan de Wsw. Bijna in koor zeggen zij: ,,We doen het allemaal voor de mensen.”