Zaanstreek

,,Ik kwam nooit in de kerk. Nu wel, voor de 'rouwtjes en trouwtjes'.”

Tekst en foto's: Willem Croese

ZAANSTREEK – In het hele land zijn SP'ers op stap onder het motto 'Buurten in de buurt'. Zij bellen bij buurtbewoners aan en delen de SP 'ZO' krant uit. Er wordt gesproken over de buurt tot en met wereldse zaken. Individuele leden van de partij gaan ook op pad voor de SP Zaanstreek website. Deze keer is Klaske Lewis aan de beurt.

Uitzicht over De Delft – Assendelft

Op ongeveer de helft van de Dorpsstraat in Assendelft woont Klaske Lewis met haar gezin. Het huis staat meer naar achteren tussen twee andere woningen in. Twee hondjes dartelen over het erf en achter maakt een witte haan zich druk bij een stel kippen. Klaske's echtgenoot Ton zaagt boomstammen tot kleine stukken voor de openhaard. Binnen zorgt het vuur voor warmte. Wij drinken samen koffie en besluiten niet lopend te gaan buurten, maar op de fiets. De afstanden zijn immers groot, want het dorp is bijna acht kilometer lang.

Buurtcentrum A3

Wanneer Klaske Lewis op de Dorpsstraat fietst zwaait ze regelmatig naar bekenden en roept dan: ,,Doeg!” Als stadsjongen realiseer ik mij direct dat het leven in Assendelft totaal anders is dan in Zaandam. Klaske Lewis is weliswaar geen geboren Assendelftse, maar wel getogen en voelt zich daarom helemaal thuis in het dorp.
Wij stoppen bij buurtcentrum 'A3'. ,,Als kind kwam ik hier voor de spelletjesmiddag op woensdag. Tijdens mijn puberteit ging ik naar de Assendelftse Jongeren Vereniging (AJV). Helaas bestaat die club niet meer.”

Buurtcentrum A3 – Assendelft

A3 heeft veel activiteiten voor jong en oud. Yoga, klaverjassen, biljarten, gitaarles en ook naschoolse opvang. Volgens Klaske Lewis is het altijd goed druk in het buurtcentrum. ,,Maar voor feesten en trouwerijen gaan wij echt naar het Wapen van Assendelft of de kroeg in.”
Even verderop staat het oude raadhuis, dat nu opgeknapt wordt. Het oude politiebureau is reeds gerenoveerd. Recht tegenover deze twee gebouwen staat een pand in de steigers met de naam 'Uitspanning', dat ook een renovatiebeurt krijgt.

Betaalbaar wonen

Met haar stalen ros rijdt Klaske Lewis de straat Smekeven in met uitzicht op weilanden richting Beverwijk. Aan de linkerkant staan eenvoudige eengezinswoningen en aan de rechterkant nog op te leveren nieuwbouwwoningen.
,,Geen idee of die huizen verhuurd of verkocht worden. In de straat hierachter is ook gesloopt en nieuwbouw teruggeplaatst. Een heleboel mensen konden niet terugkeren, omdat de huur te hoog is. Dikke kans dat ze het dorp hebben moeten verlaten, want verder zijn hier niet veel betaalbare huurwoningen. Dat vind ik erg, want als je uit het dorp komt wil je daar graag zijn bij familie, vrienden en clubjes. Het is meer van ons kent ons.”

Smekeven – Assendelft

Voor jongeren uit Assendelft is het volgens Klaske Lewis moeilijk om iets betaalbaars te vinden. Zij vindt jongerenhuisvesting noodzakelijk. De verhoudingen zijn naar haar mening zoek. Een betere spreiding van koop- en huurwoningen kan het rechttrekken. ,,Nu wordt sociale woningbouw afgebroken en villa's komen er voor terug.”

Polderlandschap

Waar ooit het zwembad De Dolfijn heeft gestaan kijken wij uit op een stuk braak liggend terrein. De meeste mensen uit Assendelft hebben in dat bad leren zwemmen. Klaske Lewis gaat nu met haar kinderen naar zwembad De Watering in Wormerveer. De sloop van het zwembad in haar dorp begrijpt zij wel, want het was in zeer slechte staat. ,,Alleen jammer dat op deze plek nog niets terug is gekomen. Een kinderboerderij was het idee.”
Achter het terrein van De Dolfijn ligt opgespoten land klaar voor nieuwbouw. Het laatste deel bebouwing in oud-Assendelft. Voorheen was hier een waterbuffer met veel vogels. Een wandelaar die zijn hond uitlaat passeert ons en vertelt desgevraagd: ,,De bouw zal wel moeten, maar het wordt wel heel dicht op elkaar geplakt. Onze kinderen zullen toch ergens moeten wonen. Maar zouden ze de polders vol willen bouwen dan verzet ik mij daartegen zeer heftig.”

Opgespoten land – Assendelft

Klaske Lewis heeft vaak gekeken naar het polderlandschap vanaf een witte brug bij De Delft. ,,Heerlijk. Hier ben ik opgegroeid. Dit is mijn jeugd. Wij speelden met bootjes en vlotjes op het water. Tussen het riet bouwden wij hutjes. Op de dijk lekker rolschaatsen. Wat wil je nog meer met zo'n achtertuin?”
Rechts van ons liggen de voetbalvelden van de protestantse Voetbal Vereniging Assendelft (VVA). Twee keer per jaar vindt de dorpsderby plaats tegen de katholieke Sport Vereniging Assendelft (SVA). De bevolking komt massaal naar deze wedstrijden. ,,Ik ga dan ook”, zegt Klaske Lewis. ,,Het gaat er best pittig aan toe en dat is leuk. Vergelijk het maar met Ajax tegen Feijenoord.”

De oude dag

Over de dijk fietsen wij door. In de verte zien wij de watertoren van Assendelft als herkenningspunt. Zover gaan wij niet. Linksaf de volgende brug over naar het verzorgingshuis 'Evean Festina Lente'. Daar stopt Klaske Lewis en vertelt over de sloop- en nieuwbouwplannen van het huis. Voor zover zij de plannen kent komen er minder kamers terug dan het huidige aantal.
,,Hierover worden wij niet op de hoogte gehouden. Zaanstad en Evean moeten beter informatie geven. Ik zou later graag mijn laatste dagen in dit huis willen slijten, want dan kan ik blijven in de buurt waar ik altijd geleefd heb.”

Met sloop bedreigde Festina Lente – Assendelft

Steeds meer wordt er volgens Klaske Lewis op aangedrongen dat ouderen langer in hun eigen huis blijven. De oma van haar man is met 'ontzettend veel liefde en plezier' tot vorig jaar verzorgd door haar schoonouders. Iedere avond heeft oma meegegeten met het gezin van Klaske Lewis.
De kwaliteit van thuiszorg neemt echter af. ,,Geen tijd maakten ze om oma op haar gemak te stellen. Als oma een keer de douchebeurt weigerde stond de thuiszorg opgelucht binnen vijf minuten buiten. Het kwam voor dat zij vier tot zes weken niet onder de douche ging.”
Oma brengt nu haar dagen door in de Wormerveerse Noordse Balk. ,,Bewondering heb ik voor mijn schoonouders, want zij hebben alles gedaan voor oma. Maar mijn kritische noot is dat ze niet moeten verwachten dat ik dit ooit voor hen kan doen. Er moet immers brood op de plank komen en onze generatie moet langer doorwerken. Wij gaan andere tijden in”.

Rouwtjes en trouwtjes

De Odulphuskerk heeft letterlijk een prominente plek midden in Assendelft. Het enorme gebouw is geheel gerestaureerd. Nog steeds wordt geld ingezameld om dit af te betalen. Klaske Lewis is niet katholiek opgevoed, maar is getrouwd met de zoon van koster Zuidervaart. Het katholieke bestaan is voor haar dichterbij gekomen.
,,Ik kwam nooit in de kerk. Nu wel, voor de 'rouwtjes en trouwtjes'. Met de Kerst ben ik hier ook en niet te vergeten met oud-en-nieuw. Dan gaan wij met mijn schoonvader naar boven de toren in. Om twaalf uur worden de klokken geluid. Mijn kinderen hangen dan aan de touwen.”

Odulphuskerk - Assendelft

Bij Klaske Lewis wordt thuis niets gedaan aan het geloof en ze is ook niet in de kerk getrouwd. Ze zegt dat haar schoonouders vrij zijn in die dingen. Wel vinden zij het jammer dat de traditionele dingen vervagen. Andere muziek wordt gespeeld dan dat zij gewend zijn, maar het kan wel allemaal.
Rechts van de kerk heeft ooit de St. Jozefschool gestaan. Het pand heeft plaats gemaakt voor een modern flatgebouw. ,,Het is te zot voor woorden”, stelt Klaske Lewis.

Normale wijk

In de Bestevaerstraat woont Rita Lotterman met haar gezin. Zij is een goede bekende van Klaske Lewis. Hun echtgenoten spelen samen in een band. Het huis waarin de familie woont is een huurwoning van Parteon.
,,Een paar jaar terug hebben ze het te koop aangeboden voor 127.000 euro. Wij hebben het niet gedaan, want als de dakgoot neerstort kan ik het zelf betalen. De wc zat ook steeds verstopt. Zulke kosten zijn dan voor ons en dat kan flink in de centen lopen. Volgens mij willen ze verkopen, omdat ze dan achterstallig onderhoud niet uit moeten voeren. Huurwoningen moeten huurwoningen blijven, zodat iedereen een huis kan krijgen”, zegt Rita Lotterman.

Rita Lotterman en dochter – Assendelft

Alsof de kwaliteit van de woning niet genoeg is vertelt zij verder. ,,Laatst zat ik op de wc en hoorde mijn buurvrouw piesen. Het zijn gehorige huizen met muren van karton. Toch wordt hier niet geklaagd. De huur is driehonderd euro per maand. Wij hebben een prachtige tuin en het is echt gezellig in de straat.”
Anderen zeggen volgens Rita Lotterman dat haar straat deel uitmaakt van een asociaal wijkje. Zij is het hier niet mee eens, want het is een normale buurt en 'niet truttig'. ,,Het is net hoe je zelf bent”.

Terug bij het huis van Klaske Lewis vertelt haar buurman dat hij zijn sociale contacten onderhoudt in de kroeg, bij de scouting en voetbal. In de kerk komt hij net als zijn buurvrouw voor de rouwtjes en trouwtjes. Intussen heeft de gastvrouw een enorme stapel tosti's gemaakt en een flinke pot koffie gezet. Wij praten wat na over het dorp en het buurten. De tijd dringt, want Klaske moet één van haar zoons ophalen.