Zaanstreek

Tekst: Carla Schuddeboom
Foto's: Anna de Groot

Zo vaak krijgen we dat niet te zien: twee heftig met elkaar debatterende PvdA wethouders, uit elkaar gehouden door een beminnelijke SP politicus. Alleen al daarom was het afgelopen vrijdagavond de moeite waard om in het Amsterdamse politieke café van de SP op bezoek te zijn. De discussie - in het heerlijk rookvrije zaaltje van ‘De IJsbreker’- ging over de mogelijke verkoop van de Nuon aandelen aan het Zweedse staatsbedrijf Vattenfall. Een discussie die ook in Zaanstad zal gaan spelen. Meest opvallende spreker: PvdA loco-burgemeester en wethouder van Heerhugowaard De Boer, die als minderheid in zijn college tegen de verkoop van de Nuon aandelen is. Opgewekt trekt deze sociaal-democraat in zijn eigen partij ten strijde tegen de heilloze plannen tot verkoop van de energiegigant Nuon.

vlnr. Jan Willem de Boer, Nico Heijmans en Caroline Gehrels

De avond begon met een debat tussen de Financieel Dagblad journalist over energiezaken Roy op het Veld en SP kamerlid Paulus Jansen. Op het Veld benadrukt vooral dat het riskant wordt voor lagere overheden om de energieaandelen te houden. In Nederland zijn de energiebedrijven immers opgesplitst in een netwerk, dat in overheidshanden blijft, en productiebedrijven die commercieel moeten opereren. Wie weet of die aandelen straks nog wat waard zijn! Tegelijkertijd wijst Op het Veld erop dat we de komende tien á twintig jaar afhankelijk zullen zijn van de bestaande grote bedrijven, die alternatieven eerder tegen houden dan bevorderen.

vlnr. Roy op het Veld, Nico Heijmans, Paulus Jansen

Paulus Jansen voegde daaraan toe dat bijvoorbeeld Shell zich weer helemaal op de fossiele brandstoffen concentreert. Hij verdedigt het SP standpunt dat energie een strategisch goed is dat een land niet uit handen moet geven. Door het in eigendom te houden kun je beter sturen, wetgeving is daarvoor niet voldoende, zoals sommigen beweren. Andere landen zien dat ook zo, inclusief Zweden. Het is een politiek verhaal. Onderzoek naar schaalvergroting wijst uit dat Nuon met 3 miljoen klanten het helemaal niet nodig heeft om nog groter te worden. Er is dus geen economische reden voor fusie. Zelfs kleine energiebedrijven, zoals Delta energie Zeeland, kunnen zich via een inkoopcombinatie goed redden.

Een interessant nieuw gegeven in deze discussie is de kersverse uitspraak van het Europese parlement dat het splitsen van energiebedrijven niet aan de lidstaten wordt opgelegd en dat gesplitste bedrijven niet verkocht mogen worden aan ongesplitste bedrijven. Volgens Paulus Jansen betekent dit dat de verkoop helemaal niet door kan gaan.

Wethouder de Boer uit Heerhugowaard en de Amsterdamse wethouder Caroline Gehrels, die vervolgens het podium betraden, waren het heel, heel erg oneens over de verkoop van de Nuon aandelen. Hoe kan het dat er binnen één partij zo verschillend gedacht wordt over principes, vroeg Nico Heijmans zich verwonderd af. Volgens Gehrels komt dat omdat binnen de PvdA standpunten via debat tot stand komen. Misschien is dat gebrek aan principes ook wel meteen het probleem van die partij, denk je dan als toehoorder.

Gehrels was overigens niet bang voor de zaal vol SP-ers. Moedig zette zij haar visie uiteen, ook al kreeg ze weinig bijval. Het Amsterdamse college van B en W wil 9,2% aandelen Nuon verkopen, vertelt ze. Incasseren nu het nog kan, is het motto, en Amsterdam kan het geld heel erg goed gebruiken. In de visie van Gehrels moet de energie schaarste waar we in de toekomst mee te maken krijgen worden opgevangen door locale energie- voorziening. De grote bedrijven gaan de benodigde vernieuwingen ook volgens haar niet doorvoeren. Ze wil die bij wijze van spreken links laten liggen en zich richten op de locale energievoorziening en de alternatieven. Nederland heeft veel meer gas dan we denken, betoogt ze. Locale overheden kunnen zo een vergunning afgeven voor een energiecentrale op eigen gas. Ze moet echter wel toegeven dat Nederland in het ontwikkelen van die lokale energievoorziening en van allerlei alternatieve bronnen erg achterop loopt. Zo is er bijvoorbeeld nog steeds geen goed systeem voor het terugleveren van groene stroom aan het net. Daarom wil ze het ook zoeken in isoleren en bezuinigen.

Wethouder de Boer wordt niet moe om te beklemtonen dat nutsvoorzieningen zoals water en energie niet geprivatiseerd moeten worden. De energievoorziening raakt nu in handen van steeds grotere monopolies en daar moet je als land niet van afhankelijk worden. Dat leidt niet alleen tot hogere energieprijzen (de energie kost straks meer dan het wonen, waarschuwt hij!) Je ziet ook wat er gebeurt op politiek terrein. Poetin draaide bij Oekraïne gewoon de kraan dicht. De andere Europese landen zijn volgens hem nooit van plan geweest om hun energiebedrijven te splitsen (in netwerken en productiebedrijven). In Nederland heeft minister Brinkhorst van D66 die splitsing er wel doorgedreven
Helaas zijn de gemeenten ook uit op korte termijn gewin. ‘En wat gaan ze met het geld doen?’ roept de Boer retorisch: ‘Amsterdam gooit de helft in dat gat en in Zaanstad wil Egberts het in de slappe bodem stoppen’. Hij is dan ook op tour binnen de PvdA om zijn standpunt te verkondigen en zal daarbij ook Zaanstad aandoen.

Op het punt van de locale energievoorziening blijkt wethouder de Boer eigenlijk meer recht van spreken te hebben dan wethouder Gehrels, want Heerhugowaard heeft met gebruikmaking van rijkssubsidies de grootste energiezuinige CO2 neutrale “Kyoto wijk”van Nederland gebouwd. Heerhugowaard wordt daarom door hem als ‘stad van de zon’ aangeprezen.

De Boer is behoorlijk optimistisch over de uiteindelijke uitkomst van zijn kruistocht. Als 25% van de aandeelhouders afhaken gaat de verkoop niet door. Heeft hij het niet moeilijk in zijn eigen college van B en W, met zijn afwijkende standpunt? Nee, helemaal niet, is het zonnige antwoord uit ‘de stad van de zon’: de meerderheid van de gemeenteraad is het met hem eens en de rest hoopt stilletjes dat het niet doorgaat.