Zaanstreek

Thema voor 2009: “Laat de rijken de crisis betalen!”

Door: Patrick Zoomermeijer

Op vrijdag 1 mei wordt in Zaandam de Dag van de Arbeid gevierd in Buurtcentrum De Kolk Heijermansstraat 129. Aanvang: 19.00 uur.
Harry van Bommel, Tweede Kamerlid voor de SP, zal er komen spreken. Samen met andere sprekers van FNV, GroenLinks en DIDF is er een paneldiscussie en zal er met de aanwezigen in de zaal van gedachten worden gewisseld. Daarnaast is er live muziek van onder andere het Alkmaars Straatorkest, met meezingers als “Iedereen is van de wereld” en “Denk niet zwart-wit”, en liederen over de crisis en solidariteit. Voor schappelijke prijzen zullen er Turkse lekkernijen te koop zijn. Voor dansmuziek na afloop wordt gezorgd. De toegang is gratis.

Juist in deze tijd van crisis en toenemende armoede ligt onderlinge verdeeldheid op de loer. Daartegenover moeten we de handen in elkaar slaan en ons uitspreken tegen haatzaaierij, onverdraagzaamheid en afbraakbeleid, en voor solidariteit, werkgelegenheid en het behoud van sociale voorzieningen.

Dat doen we door mensen samen te brengen in solidariteit. Door onze rechten die in het verleden door vreedzame tijd zijn verkregen te vieren, zoals de achturige werkdag, ons pensioenstelsel en de AOW – allemaal zaken die de huidige regering weer af wil breken. En we willen nadenken over oplossingen voor de problemen van onze huidige kapitalistische maatschappij. Daarbij staat een socialistisch alternatief meer dan ooit op de agenda.
Het thema van de 1 mei viering van dit jaar is dan ook: Laat de rijken de crisis betalen!

De oorsprong van 1 Mei, Dag van de Arbeid

In 1889 werd tijdens het Internationale Socialisten Congres in Parijs besloten om 1 mei uit te roepen tot Dag van de Arbeid. Een herdenkingsdag voor degenen die waren omgekomen in de strijd voor arbeidersemancipatie en tegen mensonterende werkomstandigheden en arbeidsvoorwaarden. De oorsprong hiervan lag in Amerika.

In het laatste deel van de 19e eeuw werd de strijd om een achturige werkdag steeds harder. Het opkomend kapitalisme ging gepaard met talloze excessen, waarbij arbeiders (ook kinderen!) werden uitgebuit in lange werkdagen onder zware omstandigheden. In 1885 stelden Amerikaanse vakbonden de plaatselijke werkgevers een ultimatum: op 1 mei (traditioneel de dag waarop in Amerika nieuwe arbeidscontracten van kracht werden) 1886 moest de achturige werkdag zijn ingevoerd. Er werd langdurig gestaakt en er kwamen rellen, waarbij doden vielen en zelfs stakingsleiders werden opgehangen.

In Nederland slaagde de Algemene Nederlandse Diamantbewerkers Bond er in 1911 als eerste in de achturige werkdag op te nemen in de arbeids- voorwaarden. Het is pas na de Eerste Wereldoorlog dat de belangrijkste eis van de 1 mei stakingen werd gerealiseerd. De heersende klasse had geen andere keuze dan toe te geven: ze had immers het mes op de keel gekregen door de Russische revolutie. De Sovjet-Unie, die het resultaat was van de Oktoberrevolutie in 1917 had immers de 6-uren werkdag ingevoerd en gezorgd voor een schokgolf die in heel Europa voelbaar was. Ook in Nederland, ondanks de traditioneel relatief zwakke arbeidersbeweging, was de 1e mei ooit een grootse uiting van strijdbaarheid. In delen van Amsterdam en in de Zaanstreek zag het rood van de vlaggen op die dag.

Het heden

Het is van belang de 1e mei weer te gaan en te blijven vieren en herdenken, en om te zetten in een actiedag voor zaken waar we nu tegenaan lopen: oorlog, afbraakbeleid, stijgende prijzen van levensonderhoud, economische crisis, gebrek aan betaalbare woningen, de aantasting van het milieu... Met de huidige onveilige wereld en de regeringen en multinationals die daaraan bijdragen, en met wéér een rechtse regering in Nederland die meegaat in de waan van de vrije markt en de oorlogen en de gewone man in de kou laat staan, is het nodig te blijven strijden. Net als vroeger, want dezelfde bazen zijn nog steeds aan de macht!