Zaanstreek

FNV'er Egbert Schellenberg: ,,Het kapitalisme is een systeem van crisis”

Door: Willem Croese

Amerikaanse banken zijn eind vorig jaar in de problemen geraakt door de zogenaamde 'kredietcrisis'. Hypotheekverstrekkers als Freddie Mac en Fannie Mae staan intussen onder staatscontrole. Huiseigenaren zetten hun stulpjes te koop, omdat de almaar stijgende rentes niet meer op te brengen zijn. Managers vullen snel hun zakken. Werknemers raken massaal werkloos.

Egbert Schellenberg
Foto: Ron Visser

FNV Bondgenoten bestuurder Egbert Schellenberg schuwt zijn kritiek en visie niet over de rol van de vakbeweging in deze crisisperiode. Hij vindt de aanpak van de FNV-centrale niet juist, want samen met werkgevers fikse bezuinigingen organiseren brengt nog meer ellende bij werknemers.
,,Daarom is de FNV slogan 'Samen de crisis te lijf' verkeerd. Vakbonden en werkgeversorganisaties dragen gezamenlijk alternatieven aan in de Sociaal Economische Raad (SER) voor vier miljard euro bezuiniging op de AOW. Het is erg om problemen zo op te lossen. Wij moeten niks met werkgevers. Ze zijn er alleen maar op uit met de FNV iets te doen in de hoop dat de loonsverhoging ingeleverd wordt.”

Als het aan Schellenberg ligt voert de FNV actie met de leuze 'De Crisis Te Lijf'. Origineel is de vakbondsman niet met deze tekst. Schaterlachend vertelt hij welke fout de spandoekmaker heeft gemaakt, die vergat namelijk het woord 'samen'. ,,Hij was het kennelijk met mij eens.” Later is door de maker op aandringen van de vakbondsleiding toch maar het woord toegevoegd op het spandoek.

Mobilisatie

Oplossingen zoekt de vakbondsbestuurder in een andere hoek dan de FNV voor ogen heeft. Hij wil niet dat Jan met de Pet opdraait voor de fouten van het grootkapitaal. Degenen die echt geld hebben moeten de rekening gepresenteerd krijgen.
Schellenberg: ,,Ik ben net als de Belgische vakbonden voor miljonairsbelasting. Laat de rijken de crisis betalen. Als je daar geen akkoord over krijgt met werkgevers, dan maar niet. Mijn voorkeur gaat in dat geval uit naar een verdeeld advies. De politiek moet het overnemen en anders mobiliseren wij mensen opnieuw richting Museumplein en organiseren stakingen in bedrijven.”
Helemaal uitgesloten is die zienswijze van hem niet, want zijn voorzitter Henk van der Kolk heeft een pleidooi gehouden voor een grote werkonderbreking op zeven oktober. Dit is vlak na het SER advies. Schellenberg houdt er rekening mee dat de FNV het SER-overleg verlaat zonder een akkoord. Rouwig is de vakbondsman er niet om.

Omsingel de bank

Op 26 september wordt een demonstratie georganiseerd onder het motto 'Omsingel de bank'. In Amsterdam vertrekt om één uur 's middags een stoet vanaf het Beursplein naar de Nederlandsche Bank. De aanwezigen zullen op ludieke wijze 'de bank der banken' omsingelen. Hiermee willen de organisatoren een signaal afgeven dat men de economische situatie zat is.
,,Verzet is noodzakelijk”, stelt Schellenberg. Een breed front is voor hem een must. PvdA-afdelingen zouden ook mee moeten doen, want de partijraad van de sociaaldemocraten wil de pensioengerechtigde leeftijd op 65 houden.

De onderhandelingsruimte is dan kleiner, zodat de FNV gedwongen wordt op eigen kracht het gevecht aan te gaan. De AOW-kwestie zit Schellenberg hoog en zeker wat de politieke steun betreft.
,,De SP en de PVV zijn tegen verhoging van de pensioenleeftijd. Daar tussenin zit niks. De PVV is natuurlijk een opportunistische partij, want als de SP aan de linkerkant tegen is zijn zij het aan de rechterkant. Op die manier proberen ze mensen naar zich toe te trekken. De achterban van het CDA en de PvdA moet in opstand komen, want dan durven deze Tweede Kamerfracties hun voorgenomen besluit niet meer te nemen.”

Marktwerking

Een hete herfst met een duidelijke FNV koers is voor Schellenberg van groot belang. Hij hoopt dat er geen uitglijders gemaakt worden zoals het is gegaan met de rechtspositie van postbodes.
,,Dit is echt een hoofdpijndossier. In het begin is het al ontspoord. Als de FNV zich niet verzet tegen de marktwerking mis je de slag. Voor afbraaklonen hebben wij het in de postsector zover laten komen. Er is nooit gezegd: 'Tot hier en niet verder'. Het eerzame beroep van de postbode is naar de kloten geholpen.”
Het principeakkoord voor een nieuwe Cao in deze branche is door vakbondsleden afgewezen. De belangrijkste reden is de werkgeverseis van vijftien procent loonsverlaging. Schellenberg is blij met het verzet van de vakbondsleden, want anders zou het een precedent scheppen voor andere bedrijven die met de voortschrijdende marktwerking hun profijt willen behalen.
,,Nederland loopt weer voorop. Wij zijn al aan het eind van dit traject. In België en Duitsland praten ze nog over het tegenhouden van de marktwerking”, zegt de FNV'er.

Democratisch socialisme

Met het kapitalistische systeem heeft hij het helemaal gehad. Schellenberg pleit voor het democratisch socialisme. Iedere keer moet de 'basis' bereid zijn om besluiten te toetsen door middel van democratische verkiezingen.
,,De Venezolaanse president Chavez heeft drie verkiezingsronden overleefd en dat vind ik knap. Na elke periode wordt hij hierdoor gedwongen zijn positie te handhaven. Zo blijf je alerter en scherper in de dingen die je moet doen.”
Of Schellenberg het socialisme nog mee zal maken vindt hij niet belangrijk, maar wel dat het die kant opgaat. De kapitalistische crisis heeft hij tien jaar geleden niet voor mogelijk gehouden.
,,In nog geen jaar tijd is ons alles voorbij gegaan. Karl Marx is opeens weer terug. Veel mensen zeggen nu dat die man het allemaal niet zo slecht had voorzien. Het kapitalisme is een systeem van crisis.”

Het interview
Foto: Ron Visser

Met deze woorden van een bevlogen vakbondsman eindigt het laatste deel van een drietal interviews. Op de slotvraag of Egbert Schellenberg nog wat toe te voegen heeft blijft hij het antwoord schuldig, want alles is gezegd wat de FNV'er kwijt wil.