Zaanstreek

Piet Keijzer: ,,Slechte funderingen veroorzaken een snel groeiend maatschappelijk probleem”

Door: Willem Croese

ZAANDAM – Net als elders in het land zijn huizen in de Zaanstreek gebouwd op palen. Die funderingstechniek heeft jarenlang voldaan voor oudere woningen, totdat bacteriën, lage grondwaterstand en andere oorzaken roet in het eten gooien. Verzakkingen leiden tot scheuren en zelfs instortingsgevaar. Funderingsherstel kan in veel gevallen de oplossing zijn. Het prijskaartje is echter hoog voor menige eigenaar. Wethouder Piet Keijzer luidt de noodklok.

Gestutte portiek Torneastraat
Foto: Ron Visser

Met collega wethouders uit andere steden, zoals Schiedam, Dordrecht en Haarlem, is hij afgelopen vrijdagochtend bijeen geweest op het Hembrugterrein. De wethouder heeft daar het 'Manifest Voor Funderingsherstel' overhandigd aan Ineke van Gent, voorzitter van de Vaste Kamercommissie Wonen, Wijken en Integratie.
Hulp van de rijksoverheid wordt gevraagd. Volgens de opstellers van het manifest leiden de funderings- problemen vaak tot individuele drama's. De herstelkosten variëren van €40.000 tot €100.000. Bewoners raken in financiële nood. Bovendien zouden buurten op termijn kunnen verpauperen.

Piet Keijzer tijdens presentatie van het manifest
Foto: Ron Visser

De ondertekenaars zijn niet alleen gemeenten, maar ook het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten (Svn), Vereniging Eigen Huis (VEH), Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM), Stichting Platform Fundering Nederland en vele andere deskundigen op het gebied van bouwen. Opmerkelijk is de onverwachte houding van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Aanvankelijk is de wil er om te tekenen, maar later op de dag trekt deze organisatie zich terug om nog onbekende redenen.

Onderzoek

Niettemin strijdt Piet Keijzer verder: ,,Teveel gezinnen zitten klem. Ik kan die problemen niet oplossen. Ook de gemeente Zaanstad is niet meer in staat financieel bij te springen.” Hij noemt de situatie van de Wilhelminastraat in Krommenie. Door instortingsgevaar zijn in 2008 woningen acuut ontruimd. De herstelwerkzaamheden zijn door bewoners gefinancierd. Een deel van hen heeft gebruik gemaakt van de Svn 'zachte' leningen. Op dit moment zijn in Zaanstad 350 van dergelijke leningen verstrekt.
De Schilders- en Waddenbuurt is de laatste buurt die in opdracht van de gemeente is onderzocht. Ongeveer 900 huiseigenaren in Zaanstad moeten binnen tien jaar hun funderingen vervangen, waarvan een flink deel zelfs op zeer kort termijn. De financiële mogelijkheden beperken zich tot de woningen die daadwerkelijk zijn onderzocht. Volgens de wethouder is het probleem veel groter, want eigenlijk moeten er in zijn gemeente 9000 woningen onderzocht worden.

Financiële steun

Het geld is op en daar wringt de schoen. Tweede Kamerlid Ineke van Gent onderkent dit volledig: ,,Eind oktober wordt de begroting voor Wonen en Wijken vastgesteld. Ik wil anderen niet opstoken, maar het gaat hier wel om mensen die geen dikke portemonnee hebben en zij kunnen zich geen gekke dingen veroorloven.”

Piet Keijzer in gesprek met SP-Kamerlid Paulus Jansen
Foto: Ron Visser

Naast financiële steun voor subsidies, procesbegeleiding en onderzoek wil Piet Keijzer meer zachte leningen voor funderingsherstel via zogenaamde ´revolving funds´, zoals Svn. Een tijdelijke Btw-verlaging van zes procent en investeringskosten fiscaal aftrekbaar maken zijn mogelijkheden om het voor mensen ongeveer veertig procent goedkoper te maken.
,,Die kosten komen terug in de vorm van werkgelegen- heid. Per herstelde fundering zijn er tussen de 400 en 800 arbeidsuren. Het levert verder meer loonbelasting op, minder teruggave inkomstenbelasting en minder persoonlijke faillissementen”, houdt de wethouder de Vaste Kamercommissie Wonen, Wijken en Integratie voor.

Keuring

Een algemene keuring voor funderingen staat al langer op het verlanglijstje van Piet Keijzer. Inmiddels zijn makelaars en huiseigenaren, respectievelijk verenigd in NVM en VEH, een grote voorstanders van een verplichte funderingsparagraaf in koopcontracten. Hiervoor is een landelijk classificatiesysteem nodig. Volgens de wethouder laat het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) in deze afweten.
,,Alle ondertekenaars doen het maximale aan voorlichting over mogelijke funderingsproblemen, zodat er voor toekomstige eigenaren geen letterlijk verborgen gebreken in woningen zitten. Slechte funderingen veroorzaken een snel groeiend maatschappelijk probleem. Niets doen is geen optie.”

Havenbuurt

Na het aanbieden van het manifest neemt de wethouder zijn gasten mee naar de Zaandamse Havenbuurt. Ook hier is in opdracht van de gemeente funderingsonderzoek gedaan. In de Finse- en Torneastraat zijn de problemen direct zichtbaar. Flinke scheuren in de gevels en zelfs een gestutte portiek.

Scheuren in gevel
Foto: Ron Visser

De kunst is om bewoners van een blok huizen zover te krijgen dat zij investeren in herstel van funderingen. Het blijkt geen makkelijke opgave te zijn, maar door overtuiging van de noodzaak zijn er weinig problemen.

Herstel

Stalen pijpen gaan in woningen van de Archangelstraat met de druk van ongeveer 36 ton hydraulisch en daardoor trillingvrij de grond in, alsof een mes in een pak boter snijdt. Na controle van de 19 meter lange buizen worden deze volgestort met beton. Gemiddeld worden woningen twaalf centimeter rechtgezet. Maximaal kan het zelfs 35 centimeter.

Machine voor funderingsherstel
Foto: Ron Visser

Bewoners van deze straat laten weten opgelucht te zijn met het herstel. Op de begane grond is alles weg. De één bivakkeert met de hele huisraad op de bovenetage en de ander woont tijdelijk bij vrienden of familie. ,,Gelukkig is het nog droog. Als de fundering klaar is kunnen wij niet meteen ons huis inrichten, want het bouwvocht moet er uit. Wel lastig zo vlak voor de winter”, zegt een eigenaar.

Voor de ondertekenaars van het 'Manifest Voor Funderingsherstel' is het zaak dat politiek Den Haag het onderwerp erkent en op de agenda zet. Voorlopig moeten huiseigenaren en gemeenten roeien met de riemen die zij hebben.