Zaanstreek

Nieuwbouw tot en met 2010 goed volgens prognoses, maar daarna een groot vraagteken

Tekst en foto's: Willem Croese

ZAANDIJK - De Zaanse woningbouw staat onder druk. Plannen blijven plannen of ze worden aangepast naar de huidige omstandigheden. Door de gevolgen van de wereldwijde economische crisis wordt letterlijk zichtbaar hoe de stand van zaken is. Door sloop zijn er lege plekken in de stad zonder enige garantie van nieuwbouw. Wethouder Piet Keijzer gaat nog verder. Hij noemt de woningmarkt een piramidespel dat ernstige gebreken vertoont.

Sloop Rosmolenstraat

Niettemin worden volgens de SP'er de prognoses voor dit jaar en 2010 gehaald. Vanaf 2011 is het voor hem onzeker wat er gaat gebeuren. ,,De oorzaak ligt bij de combinatieprojecten van huur- en koopwoningen. Er kan pas gebouwd worden wanneer zeventig procent van de woningen is verkocht. De verkoop ligt ver achter. Verkoopprijzen zullen aangepast moeten worden.”
De wethouder wil dat een deel van die woningen omgezet wordt naar Betaalbare Koopwoningen Zaanstad (BKZ). Dit zijn zogenaamde inkomensafhankelijke koopwoningen met een aanschafprijs beneden de marktwaarde en met erfpachtgrond er onder. De prijs ligt in Zaanstad tussen € 140.000 en € 163.000. Zo krijgen meer mensen een kans om een huis te kopen. Over het veelvuldiger toepassen van de BKZ is Piet Keijzer in gesprek met projectontwikkelaars.

Doorstromen

De vraag naar dure woningen boven de € 300.000 is ingezakt. ,,Ik raak er meer van overtuigd dat wij niet goed bouwen. Een starter kan prima een goedkopere woning kopen, maar voor doorstromers wordt het al moeilijker. Tussen sociale huur- en koopwoningen zit een enorm gat.”
Om in aanmerking te komen voor een huurwoning wordt voor het opstellen van het contract een inkomenstoets gedaan en daarna nooit meer. Piet Keijzer noemt dit een 'bijzonder verschijnsel'. Hij vindt tussentijdse inkomens- toetsen redelijk om het zogenaamde scheefwonen tegen te gaan en ruimte te maken voor hen die een betaalbare woning hard nodig hebben.

Geldschieters

Met doorstromen alleen wordt de achterstand in de woningbouw niet opgelost. Corporaties hebben hulp nodig om nieuwe huizen te bouwen. Parteon loopt zo goed als vast in de Rosmolenwijk. Al is de Zaanse corporatie letterlijk 'steenrijk', er zijn onvoldoende financiële mogelijkheden om bouwprojecten in deze wijk op te starten. Het kapitaal zit in de woningen en staat niet op de bank. Bovendien krijgt Parteon onvoldoende kredieten van geldschieters.

Lege Jan Bouwmeesterstraat

De resultaten zijn lege plekken die omheind zijn met hekken. Voor de wethouder reden te meer de Rosmolenwijk meer prioriteit te geven. Ook hierover is hij in gesprek met de provincie. Verder is de corporatie aangeboden om als lokale overheid een deel van de financiering voor nieuwbouw tijdelijk over te nemen. Hiermee is volgens Piet Keijzer het klassieke gemeentelijk woningbedrijf niet terug.
,,Dat kan ook niet, want die banden zijn wettelijk verbroken. Wij moeten zuiniger omgaan met corporaties, want anders is de woningmarkt helemaal verrot. Niet alleen vele corporaties hebben hun reden van bestaan uit het oog verloren, maar hebben er soms een bende van gemaakt. In 1995 heeft het Rijk fouten gemaakt toen de marktwerking werd ingevoerd. Huurverhogingen zijn vanaf 1995 sterk achtergebleven bij de werkelijke kostenstijgingen. Er is behoefte aan meer woningen en niet aan geldelijke winst.”

Amsterdammers

Louis Groen (PvdA) heeft onlangs in de gemeenteraad een betoog gehouden over de komst van meer Amsterdammers naar Zaanstad. Hij pleit voor een stop van deze stroom, zodat er voldoende woningen beschikbaar zijn voor Zaankanters. Wethouder Piet Keijzer deelt deze mening niet, want het zijn regionale afspraken waardoor mensen naar verschillende gemeenten mogen verhuizen. ,,Amsterdammers zijn welkom. Wij gaan geen hek om Zaanstad plaatsen, want dan kunnen de 14.000 Zaankanters die dagelijks in de hoofdstad werken er ook niet uit”, reageert hij op de stelling van de PvdA'er.
In 2008 is de inkomende stroom Amsterdammers een kleine 1000 meer dan de naar Amsterdam verhuizende Zaanstedelingen en in de periode daarvoor is het zelfs 1500 per jaar. Het aantal extra bijstandgerechtigden is hierdoor jaarlijks gemiddeld 50 uitkeringen. De wethouder geeft toe dat het laatste een extra financiële en administratieve druk geeft in Zaanstad. Voor de betreffende mensen is het echter vaak goed om in Zaanstad te werken aan een nieuwe toekomst.
,,De bijstandsdossiers uit Amsterdam zijn of afwezig en zelden compleet. Die 'koude' overdracht bemoeilijkt de ontvangst onnodig. Voor het CWI en de gemeente is het lastiger om een duidelijk beeld te hebben van de nieuwkomers met als uiteindelijk doel hen aan het werk te krijgen. Ook Zaanse scholen kennen een soortgelijk probleem, want er zijn veel te vaak geen leerlingen- dossiers van Amsterdamse kinderen.”