Zaanstreek

Interview met Agnes Kant, SP-fractievoorzitter in de Tweede Kamer

Door: Willem Croese

Van stad naar stad en van dorp naar dorp bezoekt Agnes Kant iedere maandag de komende tijd plaatsen waar SP-afdelingen zijn. Afhankelijk van de locatie gaat zij of overdag de straat op of komt zij in bedrijven of instellingen. Op maandag 7 december is Zaandam aan de beurt.

's Middags spreekt zij met patiënten en personeel van het Zaanse verpleeghuis Oostergouw. Hierna dineert de SP'er met partijgenoten om bij te praten. Tegen acht uur 's avonds houdt Agnes Kant een spreekbeurt voor ruim tachtig belangstellenden in de zaal Serah Artisan. Een dik uur lang heeft zij het over de AOW, marktwerking, neo-liberalisme, zorg, het politieke klimaat en vooral over mensen. Tijdens de pauze loopt ze door het publiek naar een rustige plek waar tijd vrijgemaakt wordt voor dit interview.

Betrokkenheid

Zij gaat zitten in een knalrood beklede stoel. Een glas water en een kop koffie staan binnen handbereik. ,,Weet je, ik vind het wel even lekker om hier rustig te praten”, opent zij het gesprek. Zodra de vragen op haar afkomen schuift zij naar het puntje van de stoel om haar verhaal te doen.
'Agnes On Tour', het klinkt alsof een popster onderweg is. Verbaasd kijkt ze op van deze opmerking en antwoordt: ,,O, nou zo is het niet bedoeld. Ik heb eigenlijk geen idee hoe ik aan deze slogan kom. Hoe het anders genoemd zou moeten worden weet ik niet, maar ik wil op pad om met mensen in contact te komen.”
Het gaat Agnes Kant om de betrokkenheid en het gevoel van mensen. Zij hoort op deze manier altijd dingen die nodig zijn voor haar politieke werk binnen en buiten de Tweede Kamer. Verder is contact en kennismaken met SP'ers van belang. Tot februari 2010 toert zij door het land. Tijdens de campagne voor de gemeenteraads- verkiezingen van 3 maart volgend jaar laat ze zich voornamelijk op straat horen en zien. Daarna wil zij haar 'On Tour' voortzetten.
'Vraag Agnes wat u altijd al wilde weten' staat op de uitnodiging, maar weet zij ook alles? Klip en klaar zegt zij het 'gewoon' eerlijk wanneer het antwoord er niet is. ,,Je kunt een samenleving alleen met mensen bouwen, dus je zult ze regelmatig moeten spreken. Op die manier komen wij op veel ideeën”, is haar stelling.

Tijd

Iedere maandagochtend heeft Agnes Kant bij het opstaan wel even een moment van 'o, jee', want vermoeiend is haar toer zeker. Toch deert het haar niet. ,,Ik vind het zo geweldig om te doen. Het geeft je zoveel energie terug. Dat er volksvertegenwoordigers zijn die de binding met de mensen niet hebben kan ik mij echt niet voorstellen.”
In 2008 heeft zij het stokje als fractievoorzitter overgenomen van Jan Marijnissen, die dan om gezondheidsredenen een stapje terug doet. Meer tijd zegt zij nu niet kwijt te zijn vergeleken met toen ze nog woordvoerder 'zorg' en fractiecoördinator was. Het verantwoordelijkheidsgevoel is anders en de druk is groter, vooral van de media. Het moet allemaal goed zijn. ,,Dat is zwaarder dan de uren die je hierin stopt.”

Minister

Ervaringen kent de SP genoeg als oppositiepartij, maar regeren nog niet. Vandaar dat graag de lessen geleerd worden waar de socialisten besturen. In Zaanstad maakt de SP deel uit van het gemeentebestuur. Agnes Kant kent niet alle details over de collegedeelname in deze stad, dit komt door haar drukke programma.
Zij kan zich voorstellen dat de SP Zaanstad 'ook' een bestuurderspartij is. Dilemma's door te krappe budgetten zijn haar wel bekend. ,,Het is soms heel moeilijk schipperen. Je moet altijd politieke afwegingen maken zonder de eigen cultuur van de SP te verliezen. Het kan echt wel, zolang je maar net als ik contact houdt met mensen.”
Besturen van bijvoorbeeld een stad levert voor haar partij successen op. In vuile handen maken gelooft zij niet. ,,Je moet de handen uit de mouwen steken. En ja, soms worden er compromissen gesloten, maar die moet je wel uitleggen.”
Een regering met PvdA, GroenLinks en SP klinkt voor haar als 'muziek in de oren', alhoewel zij niet over één nacht ijs wil gaan. Op de vraag of Agnes Kant ooit minister wordt antwoordt zij gekscherend: ,,Iemand moet toch de eerste vrouwelijke minister-president van Nederland worden?”
Maar al snel zegt ze het allemaal niet te weten. Of dit nou een typisch Haags antwoord is zegt zij: ,,Nee, dat kun je gewoon niet invullen. Misschien blijf ik wel fractieleider. Mijn ambities zijn om alles er aan te doen het land verder te helpen.”

Oostergouw

Haar specialiteit is de zorg. Vandaar dat Agnes Kant graag het verpleeghuis Oostergouw in Zaandam wil zien. Haar algemene indruk is dat het daar behoorlijk goed zit. Ze kent slechtere situaties. Ook hier hoort zij zaken waarvan bij haar de rillingen over de rug gaan. Een terminale kankerpatiënt heeft haar verteld tevreden te zijn over de zorg, maar hij vindt het wel vreemd dat verplegers staan te klokken hoe lang ze bij hem bezig zijn geweest.
Een ander aspect dat zij deze dag heeft gehoord is dat gezondheidswerkers competenties moeten hebben die geen weerga kennen. Tegenwoordig zijn mensen volgens Agnes Kant minder dienstbaar en dat komt weer door de tijd waarin jongeren tegenwoordig worden opgevoed. ,,Het is een ramp, want die kinderen voelen zich niet meer aangesproken tot wat zij echt moeten doen.”
Billen wassen, wonden verzorgen en patiënten voeden blijkt moeilijk te zijn. ,,Vanmiddag vertelde iemand mij dat alleen maar competenties leren funest is. En dat was voor mij een eye-opener, want zo had ik de link nog niet gelegd, al was ik reeds tegen competentiegericht onderwijs.”

Bouwput

Met de trein reist Agnes Kant door Nederland. ,,Vaak is het een puinzooi als je een station verlaat. Ook in Zaandam, maar daar waar het nodig is, is het nodig. Ik kan niet alle situaties goed beoordelen. Sommige dingen moeten gewoon gebeuren.”
Zij schatert het bijna uit als zij vertelt over het openingsnieuws vorige week van het Journaal. ,,In Amsterdam is een boring geweest bij de NoordZuidlijn en dat ging goed.” Een stad als Arnhem ligt volgens haar al bijna tien jaar overhoop.
Slopen van sociale huurwoningen is tot daar aan toe, zolang er maar nieuwe voor terugkomen. In de Zaandamse Rosmolenwijk worden voor honderd procent sociale huurwoningen tegen de vlakte gegooid. En nu heeft corporatie Parteon geen geld om te bouwen. Er zullen niet eerder nieuwe woningen komen voordat 70 procent op papier verkocht is.
Voor Agnes Kant is zo'n verhaal niet nieuw. Fel wordt zij er wel van. ,,Slopen en daarna iets willen bouwen dat niet verkocht wordt schiet niet op. Juist aan sociale woningbouw is behoefte. Laat de overheid maar zelf de portemonnee trekken door te investeren in dingen die maatschappelijk nuttig zijn, dus ook huurwoningen. Daarna moet je met de gemeenten gaan praten over sociale woningbouw. Het lijkt mij oplosbaar, alleen het gebeurt niet.”
De terugkeer van woningbouwverenigingen en gemeentelijke woningbedrijven is nog een stap verder. In breder perspectief zegt zij dat corporaties weer moeten worden wat zij waren, namelijk voor en van de huurders. Binnen de huidige crisis is de SP'er een voorstander van het stimuleren van de economie en de bouw op gang brengen.

Markt

,,De marktwerking heeft gefaald. Om grip te krijgen moesten mensen vroeger beschermd worden, eerlijker delen en de zaken goed regelen. Op een gegeven moment is de boel gekanteld en alles is weer uit handen gegeven aan de markt. Als je wilt dat mensen weer wat te zeggen hebben over dit alles moet je zorgen dat het weer zo wordt”, legt Agnes Kant uit.
Tegenstanders van haar partij zeggen dat alles in overheidshanden komt als de SP aan het bewind is. De fractievoorzitter ontkent dit. Zij wil juist alle vrijheid geven als het maar in 'buurtteams' georganiseerd wordt. Op dergelijk kleinschalig niveau vertrouwt zij de mensen hun verantwoordelijkheid toe. ,,Dat is het belangrijkste wat er moet gebeuren. En daar gaat de overheid wel over”, besluit zij het interview.

Agnes Kant wordt naar de zaal geroepen. Glimlachend loopt zij naar de microfoon en laat de vragen komen. Zij beantwoordt alles. Rustig verkondigt zij haar standpunten. De klok tikt door. Het parlementaire werk wacht.