Zaanstreek

Door: Piet Keijzer, wethouder

Vanuit Den Haag wordt door vele partijen geroepen dat er draconische bezuinigingen op ons af komen. Bedragen van tientallen miljarden, tot wel € 35 miljard per jaar aan toe in 2018, moeten ons schrik aanjagen. Het gemeentefonds zal worden gekort met 3 á 3,5 miljard. Dat betekent voor Zaanstad € 25 tot 30 miljoen per jaar in 2018. Maar klopt dat wel?

Wat mij verbaast is de vanzelfsprekendheid waarmee iedereen dit voor waar aanneemt. Volgens mij raakte Jan Marijnissen in Buitenhof een paar weken terug, de spijker op de kop. Eerst maar eens goed uitrekenen of er wel bezuinigd móet worden en zo ja, wat is dan precies de omvang van het bedrag. Het meerekenen van een economisch herstel zou er toch bij moeten horen. Een aantal deskundigen heeft het eerder over enkele miljarden in 2018 in plaats van tientallen. Dat scheelt een factor 10, een slok op een borrel dus. Voor Zaanstad betekent het € 3 miljoen op jaarbasis in 2018 in plaats van € 30 miljoen. En als er al een bedrag bezuinigd moet worden is de vraag aan de orde wie de rekening gepresenteerd krijgt. Hoezo de gemeente? Zijn de banken, de speculanten en de mega multinationals met hun doorgeschoten hebberigheid niet de grootste boosdoeners?

De tijd van kaasschaven is voorbij. En wat ook niet meer werkt is het adagium “meer markt, minder overheid, weg met overbodige regels en belastingen verlagen”. We zullen een ander paradigma, een andere invalshoek nodig hebben.
Welke publieke doelen willen we bereiken, welke obstakels en regels dienen te worden opgeruimd, wat is de slimste manier om dat te organiseren, wat kost het vervolgens en hoe verdelen we die lasten? Zowel voor bedrijven als voor particulieren is de belastingdruk de afgelopen decennia verlaagd. Voor de grootverdieners is het voordeel het grootste. Hun vrij besteedbaar gedeelte van het inkomen is fors groter geworden. De smalle beurs heeft hiervan niet of nauwelijks geprofiteerd.

Eind jaren 80 ging van iedere gulden 46 cent naar de gemeenschap voor zaken als gezondheidszorg, onderwijs, veiligheid en infrastructuur. Tegenwoordig is dat 39 eurocent van iedere euro. Dat is een achteruitgang van ruim 15 %. Dat scheelt tientallen miljarden op de rijksbegroting. Ligt daar misschien een begin van een oplossing?

Maar nu een rekensommetje voor Zaanstad. Uitgaande van € 3 miljoen in 2018, betekent dit per jaar € 3.000.000,= gedeeld door 8 jaar, is € 375.000,= per jaar. Laten we gemakshalve uitgaan van 60.000 huishoudens en 5.000 bedrijven. Dan wordt dit gemiddeld per eenheid € 375.000,= gedeeld door 65.000 is gemiddeld € 6,= lastenstijging per eenheid per jaar. Als het 10 keer zoveel wordt is het gemiddeld € 60, = lastenstijging per eenheid per jaar. Met een extreem scheve verdeling betalen de minima € 1,= respectievelijk € 10,= lastenstijging per jaar en de allerrijksten slaan we aan voor € 11,= respectievelijk € 110,= per jaar. Als een dikverdiener 1 kopje cappuccino per week laat staan, is hij al uit de kosten. Moet kunnen, lijkt me.

En oh ja, dat gemak waarmee nagenoeg iedereen de draconische kortingen op het gemeentefonds als vanzelfsprekend en onontkoombaar accepteert, verdient een massaal en heftig protest. Mijn voorstel is om in de eerste helft van mei het protest vanuit de Zaanstreek te laten starten. Ik denk aan een “lange mars naar Den Haag” om de dan zittende regering er van te overtuigen dat het anders kan en anders moet. We laten ons niet als makke lammeren naar de asociale slachtbank van de bezuinigingen leiden.