Zaanstreek

Het mag niemand verbazen dat de SP nog steeds van mening is dat de bezuinigingen de rekening van de crisis neerleggen bij mensen die daar part nog deel aan hebben gehad. Dat zou de gemeente Zaanstad, als zij het echt voor haar bewoners opneemt, ook van de daken moeten schreeuwen. Want wie zwijgt, stemt toe. Stemt toe dat niet de sterkste schouders de zwaarste lasten zullen dragen. Want wat doet onze gemeente tegen de overdracht van taken van het rijk of de AWBZ zonder dat er genoeg geld meegaat voor de uitvoering ervan? Maakt ze zich sterk binnen de VNG, de vereniging van Nederlandse gemeenten? Wij roepen op dit te doen.

Het college is uitgegaan van de zwaarst mogelijke bezuinigingen en heeft die recent nog naar boven bijgesteld, naar 21 miljoen euro in 4 jaar. Niet omdat dit de enige manier is, maar omdat het college dit zelf ook wil. Desgevraagd sprak het college bij het bespreken van de kadernota - waar overigens nauwelijks vragen werden beantwoord - uit dat veel van de bezuinigingen beleidsmaatregelen zijn die het college tóch al voorstond. Ze worden nu alleen sneller uitgevoerd. Een nóg kleinere lokale overheid, waardoor veel mensen ondanks stijgende lasten minder kunnen rekenen op hun gemeente, dat kan er in tijden van crisis wel in één moeite door, moet het college hebben gedacht.

De omvang van de bezuinigingen is ook nu nog steeds niet zeker. Op het gemeentefonds bijvoorbeeld wordt door dit kabinet niet gekort, wat wel was ingecalculeerd. Aan de andere kant weten we nog niet wat de effecten zullen zijn van landelijk bezuinigingen op de bijstand, Wmo en cultuur bijvoorbeeld. Omdat op deze gebieden veel mensen worden getroffen - en zeker in het geval van de bijstand ook nog eens de meest armlastigen - zou het wijs zijn daar nog geen onomkoombare besluiten over te nemen. Door de tegenbegroting van D66, waar we ons prima in kunnen vinden, hoeven die bezuinigingen ook helemaal niet.

Op inhuur van derden stelt het college zich ten doel bijna 6 miljoen euro te bezuinigen. Op zich een nobel steven. De totale inhuur bedraagt nu 19 miljoen euro per jaar, bijna evenveel als de voorgestelde bezuinigingen voor vier jaar. Dat is veel meer dan de landelijke norm van 10% van de totale salariskosten. Een norm die op initiatief van de SP eerder dit jaar in de Tweede Kamer is vastgesteld. Daarnaast zijn er al diensten uitbesteed en is het college van plan bijvoorbeeld de afdeling Onderzoek en Statistiek nu ook uit te besteden. Dat is dan wel geen inhuur van derden, maar in essentie is het zo dat wat bij uitbesteding verdwijnt van de post salariskosten elders in de begroting toch betaald moet worden. Kortom: de kosten nu om werkzaamheden uit te voeren door anderen dan gemeenteambtenaren, zijn enorm.

Dit is een gevolg van het feit dat we voor een gemeente van onze omvang toch al een klein ambtenarenkorps hebben. En met het schrappen van 100 banen bij de gemeente en verdere uitbesteding wordt dat alleen maar erger. Zo gaan we verder op een heilloze weg. Efficiënt werken moet je altijd doen en overbodige regels moet je altijd schrappen, maar dat mag niet leiden tot willekeur of onzorgvuldigheid. We verliezen zo kennis en directe invloed op wat er in onze gemeente gebeurt. De SP vreest dan ook dat het achterhaalde mantra van een kleinere overheid nog breed wordt gedragen bij de collegepartijen. De voorstellen uit deze begroting staan dan ook op gespannen voet met de wens van het college om op inhuur te bezuinigen. Een deugdelijke onderbouwing hoe de besparing op kosten inhuur te realiseren, onbreekt dan ook. Die zien wij graag tegemoet, net als concrete plannen om te investeren in onze ambtenaren.

De SP stelde het al aan de orde tijdens de kadernota: het college wenst zulke ingrijpende en onomkeerbare besluiten, dat zij raken aan het wezen van wat een gemeente is. Waar is een gemeente voor, wat zijn haar taken? Nu in deze begroting letterlijk wordt gesteld dat de gemeente vanwege deze bezuinigingen moet kiezen welke taken zij niet meer uitvoert, zonder aan te geven welke taken zouden kunnen worden geschrapt, roept de SP nogmaals op om eerst op korte termijn een kerntakendiscussie te voeren. Dan wordt tenminste duidelijk waar elke partij qua visie en ideologie staat. Nu gaat alles in één moeite door zonder de fundamentele discussie te voeren.

De SP wil geen pijnlijke besluiten uitstellen, de SP is niet altijd overal tegen. Maar we willen wel eerst fundamentele keuzes maken. Onderbouwingen zien voor gedurfde plannen. Zodat we niet op intenties overeenstemming vinden, maar duidelijkheid over wat voor Zaanstad wij willen. En daar als het even kan de bewoners bij betrekken, niet slechts informeren. Het moet tweerichtingverkeer zijn.

En de SP ziet ook nog financiële ruimte. We kunnen het weerstandsvermogen (blz. 128) anders inschalen door weerstandscapaciteit te verlagen naar 1.6. Dan spelen we éénmalig 2 miljoen euro vrij, te bestemmen voor een sociaal fonds. Een sociaal weerstandsvermogen als het ware, in te zetten ter compensatie van rijksbezuinigingen op sociaal gebied. Dat is een sociale investering in menselijk kapitaal.

De Kade, die verder geen pleidooi behoeft, kan makkelijk worden gered met geld dat nu wordt bestemd voor repressieve maatregelen. Maatregelen die ‘de stok’ zijn bij ontsporing achteraf, waar de SP meer ziet in ‘de wortel’: investeren in een goed leefklimaat, waaronder cultuur.

En voor sommige oplossingen heb je nauwelijks geld of middelen nodig. Zo zou de gemeente een campagne kunnen starten om mensen te stimuleren om nu nog een inburgeringscursus te volgen nu het voor hen nog gratis is.

Natuurlijk kan de raad ook zelf haar steentje bijdragen, door collectief op haar raadsvergoeding voor raadsleden, de fractievergoeding en uitjes in te leveren. Het zou immers van grote hypocrisie getuigen als overal en iedereen de buikriem moet aanhalen, maar de raad dat zelf niet doet. Wel inleveren als raad laat de raadsleden voelen wat haar kiezers ook voelen. Dat draagt bij aan de mate waarin wij de noden van onze kiezers goed kunnen vertegenwoordigen. Het zou een eerste stap zijn in het herstellen van het vertrouwen in de lokale politiek.

Wat ook kan is een Fabernorm invoeren als Zaanse variant op de Balkenendenorm: geen hoger salaris bij de gemeente of de door haar ingehuurde derden, inclusief bedrijven aan wie wordt uitbesteed, dan het salaris van de burgemeester.

Over deze en andere voorstellen overweegt de SP nog met moties en amendementen te komen. U hoort nog van ons.