Zaanstreek

Tekst en foto's: Patrick Zoomermeijer

Op zondag 10 april, een mooie lentedag, kwamen enige tientallen mensen naar de Henk Sneevliet-herdenking op de begraafplaats Westerveld in Driehuis. Zij herdachten de executie door de fascistische bezetter van de socialist Sneevliet en zijn kameraden Dolleman, Witteveen, Koeslag, Roebers, Menist, Edel, Schriefer, Gerritsen en IJmkers van het Marx-Lenin-Luxemburgfront. Zij waren revolutionair-socialisten die zowel stalinisme als kapitalisme afwezen als voorop liepen in het verzet tegen het fascisme. Daardoor werden zij de eersten die als groep vanwege hun verzetsdaden werden geëxecuteerd door de bezetters in 1942. De locatie waar de executies plaatsvonden is pas recent met luchtfotografie vastgesteld.

grafmonument "Aan hen die vielen"

Er waren bij de herdenking natuurlijk nabestaanden aanwezig, die zowel de nagedachtenis aan de gevallenen zelf als ook de rode draad van de socialistische idealen van onze voorgangers levend houden. Daarnaast waren er opvallend genoeg enige jongere socialisten, die de nagedachtenis aan Henk Sneevliet en de zijnen serieus nemen. Ook waren er diverse SP’ers, zoals voormalig Europarlementariër Erik Meijer.

vooraan de nabestaanden

Henk Sneevliet krijgt in Nederland niet altijd de eer die hij en zijn strijd verdienen. Niet iedereen leert op school welke rol hij speelde in het verzet of dat hij stond voor een antistalinistisch socialisme (hij stond dicht bij de in opdracht van Stalin vermoordde Trotski). Laat staan dat veel mensen weten dat hij een rol heeft gespeeld in de oprichting van zowel de Indonesische als Chinese communistische partijen. Partijen die toen nog niet per se stalinistisch waren en een belangrijke rol speelden in de strijd tegen wrede onderdrukking en harde uitbuiting.

Het is dit jaar 70 jaar geleden dat de Chinese Communistische Partij werd opgericht. Het was dan ook om deze reden dat er helemaal uit Sjanghai een filmploeg was overgekomen om de herdenking te filmen. Ook interviewden ze de nabestaanden en organisatoren van de herdenking. Op sommige Chinese scholen schijnt het bespreken van Sneevliet op het lesprogramma te staan. Daarmee krijgt Sneevliet nu meer aandacht in China dan in Nederland. Laten we hopen dat de revolutionaire boodschap goed wordt begrepen door de leerlingen. Zodat zij beter voorbereid zijn op de duizenden stakingen en bezettingen die er vandaag de dag elk jaar in het kapitalistische China plaatsvinden. En terwijl zij de strijd daar voeren tegen uitbuiting en onderdrukking, laten wij Sneevliet dan eren door onze strijd tegen de crisis, de bezuinigingen en de verharding in onze maatschappij.

chinese filmploeg

Toespraak tijdens de herdenking door Ron Blom, historicus van de Nederlandse arbeidersbeweging en SP-lid in Amsterdam

"Ik wil vandaag kort even stil staan bij het overlijden van de beeldend kunstenaar Mieke van de Voort (1972-2011). Zij besloot begin dit jaar een einde te maken aan haar leven. Op dat moment liep haar tentoonstelling in het Stedelijk Museum over het Surinaamse koloniale verleden eveneens af. Mieke bleek al langer te kampen met angsten en depressies.

Ik heb haar in 2005 ontmoet en met haar mogen samenwerken bij haar project ‘De Revolutie die niet doorging’. Ze herinnerde aan de revolutiepoging van Pieter Jelles Troelstra in november 1918. Ze liet paarden en soldaten in vroeg-twintigste-eeuwse uniformen opdraven en vroeg een oudere communist onder de poort van kazerne de Internationale te zingen.

Voor die Amsterdamse cavaleriekazerne vond op 13 november 1918 een schietpartij plaats in een poging van de autoriteiten om opstandige arbeiders, soldaten en matrozen te bedwingen. Ik verzorgde lezingen en bracht haar in contact met de heer Porck, wiens communistische vader nog actief was in die roerige periode.

In 2008 reconstrueerde ze de tocht die Henk Sneevliet in 1921 door China maakte. In de loop der jaren ben ik haar diverse malen opnieuw tegengekomen. Ze heeft ook andere betrokkenen van het Sneevlietcomité gesproken en woonde enkele jaren geleden het bezoek van de Chinese delegatie onder leiding van Li Yuzhen aan kamp Amersfoort bij.

Wij wensen haar familie en vrienden sterkte. Haar betrokkenheid als maatschappijkritische artistieke producent zal blijven voortleven in haar kunstwerken. Net zoals wij elk jaar door onze bijeenkomsten de politieke ideeën van Sneevliet en zijn kameraden levend houden en doorgeven.

Als internationale revolutionaire socialisten worden we de afgelopen jaren in eigen land niet echt verwend. De rechtspopulistische PVV maakt een verblijf in Nederland niet bepaald aangenaam. Niet voor de moslims uiteraard, maar ook niet voor de vele andere verontruste inwoners van Nederland.

Maar ironie, oh ironie, de zogenaamd achterlijke moslims in Noord-Afrika en de Arabische wereld komen in opstand en eisen meer zeggenschap over hun eigen leven (hier noemen we dat democratie) en een beter leven voor zichzelf en hun kinderen. Een 21ste eeuws 1848 als prelude voor een eigentijdse Parijse Commune, een Oktoberrevolutie 1917…? We weten niet hoe het afloopt, maar de aspiraties van de opstandige massa’s kunnen alleen daadwerkelijk vervuld worden door middel van fundamentele en diepgravende maatschappelijke veranderingen.

Niet alleen daar, maar ook hier bij ons!"

Ron Blom