Zaanstreek

Toespraak van fractievoorzitter Patrick Zoomermeijer op de 1 meiviering 2012 in De Fabriek in Zaandam.

Vorig jaar stond ik hier ook. Nou ja, stond... Ik stond toen wel wat stabieler op mijn benen dan nu. Wel is mijn gips, uiteraard aan mijn linkervoet, wat betreft de kleur in stijl met de 1 meiviering van vandaag. En in lijn met de beste tradities van de rode Zaanstreek.

Ik had dezelfde toespraak van vorig jaar bijna woord voor woord opnieuw kunnen gebruiken. De boodschap is op hoofdlijnen nog steeds dezelfde, de taken voor links zijn eigenlijk niet verandert.

Toen al gaf ik aan wat volgens mij de insteek moet zijn, en dat vindt de SP nog steeds, namelijk:
We moeten “als linkse partijen bereid zijn te zeggen tegen Den Haag: ‘tot hier en niet verder’. Misschien moeten we onszelf wel uitroepen tot ‘bezuiningsvrije gemeente’, als een daad van burgerlijke of gemeentelijke ongehoorzaamheid. Wat we in ieder geval niet moeten doen, is braaf de bezuinigingen uitvoeren. Zeker niet als wij als Zaans links, en daar horen DIDF en andere … linkse organisaties ook bij, vinden dat deze bezuinigingen gewoon fout zijn.”

Maar er is natuurlijk met de val van het kabinet wel iets veranderd. De grijns van Rutte is terug. De bezuinigingspolitiek is terug. Dankzij D66, de ChristenUnie en helaas ook dankzij GroenLinks is er een nieuw bezuinigingspakket, dat in sommige opzichten erger is dan het pakket dat in het kotshuis, sorry Catshuis, was bedacht.

Dit is een akkoordje van partijen voor de hoogopgeleide, behoorlijk welvarende en blanke mensen. Anders dan bij de SP en ook de PvdA hebben zij nauwelijks laagopgeleiden in hun achterban. Die vertegenwoordigen zij ook dan niet. Ze kozen voor het schrappen van maatregelen waar vooral de hoogopgeleide middengroepen zich kwaad over hebben gemaakt. Zoals het terugdraaien van de bezuinigingen op natuur- en milieubeleid en de afschaffing van het hoge btw-tarief voor podiumkunsten. Maar de bezuinigingen op de sociale werkplaatsen waren duidelijk van minder belang. GroenLinks steunde zelfs een PvdA-motie niet om de nieuwe wet werken naar vermogen (Wwnv) controversieel te verklaren. Voor hoogopgeleiden, die ook veel minder in de WAO terechtkomen, is het langer doorwerken niet of veel minder problematisch dan voor veel lager opgeleiden die vaak fysiek zwaar werk verrichten.

Kortom: de crisis wordt op Jan met de pet, en Ali, Henk, Samira en Ingrid afgewenteld. De schoonmakers, de winkelbediendes, de monteurs, de mensen in de zorg, eigenlijk iedereen met werk op Vmbo- of Mbo-niveau. Een grote meerderheid van de beroepsbevolking dus. De aanval op de onderkant van de arbeidsmarkt en de slachtoffers van de crisis gaat gewoon door.

Ondertussen blijft Nederland voor grote ondernemingen een belastingparadijs. Vandaag is daar Apple bijgekomen, dat via een 'brievenbus bv' in Nederland miljarden aan belastingen in de VS ontduikt.

De rijkste 10% van de Nederlandse bevolking bezit bijna 60% van al het private vermogen, zo’n 700 miljard euro. De rest van de bevolking, 90%, moet het doen met de rest. Oftewel: een rijke minderheid bezit meer dan de overgrote meerderheid. Sterker nog, 60% van de mensen, nog steeds een meerderheid, bezit slechts 2% - twee procent! - van al het vermogen! Als we de Quote 500 als maatstaf nemen, dan beschikken 500 families in Nederland over bijna 10% van het vermogen.

De inkomensongelijkheid is in Nederland officieel niet zo groot. Op basis van de meest recente cijfers is de inkomensongelijkheid iets kleiner, maar ook weer niet veel kleiner, dan het gemiddelde in de Westerse wereld. Maar in vermogensongelijkheid, de private vermogensongelijkheid - dus zonder de pensioenen, scoort Nederland zeer slecht. Die ongelijkheid is groter dan in Groot-Brittannië en net zo groot als in de VS, waar de rijken het rijk worden niet tegen hebben kunnen houden dankzij Bush. Vraag maar aan miljardair Warren Buffett!

Diverse Haagse regeringen sinds de eeuwwisseling hebben deze denivellering mogelijk gemaakt: de vermogensbelasting werd in 2001 afgeschaft en het successierecht werd in 2010 gewijzigd. Daarmee werd de heffing op vermogens, vermogenswinst en vermogensoverdracht sterk gereduceerd. Door deze politieke beslissingen wordt het private vermogen nu niet of nauwelijks meer belast.

Daar willen de gevestigde partijen in Den Haag niets aan veranderen, ook de oppositiepartijen niet. Zo verandert er nooit wat, zo bepalen de Quote 500-families de spelregels, zo kun je niet eens echt de scherpe kantjes er meer van afhalen. Hulde voor Samsom dat hij bij dit achterkamertjesakkoord zijn rug recht hield. Nu hopen dat de landelijke PvdA dit volhoudt en de lokale PvdA hier zich aan spiegelt. Aan de SP zal het in ieder geval niet liggen: wij zien de fundamentele ongelijkheid in deze maatschappij en willen daar ook fundamenteel iets aan doen.

De Kunduz-coalitie ondertussen, gaat op oude, neoliberale voet door. Breekt niet met de logica van meer en meer bezuinigen en het afbreken van verworven rechten. Rechten, zoals het ontslagrecht en het recht verzorgde oude dag, die door de arbeidersbeweging en - verdorie - soms zelfs door voorlopers van hun eigen partij zijn bevochten. Want dat was en is nog steeds de geest van de 1e mei: opkomen voor gelijkwaardigheid, menselijke waardigheid en solidariteit, in het belang van de meerderheid van de mensen. Zo is de 1e mei in VS ontstaan rond de concrete eis voor een 8-urige werkdag. Laten we nu in ieder geval opkomen tegen de afbraak van onze rechten. Dát is emancipatie, dát is de 1e mei!

Deze tijd dwingt ons na te denken over een radicaal alternatief op het kapitalisme. Dit systeem heeft geen probleem, het is het probleem. Er bestaan geen blauwdrukken voor wat volgens de SP de oplossing is, het socialisme. Maar één ding weten we zeker: dit systeem is het niet voor ons. De bestaande machtsverhoudingen moeten worden veranderd. Geen dictatuur van de markt, maar democratisering van de economie.

Maar laten we eens beginnen met het verzet lokaal op te bouwen. Met links, over links. Met de linkse partijen in de raad, met de vakbonden, met migranten- en belangenorganisaties. Samen. Ons niet opsluiten in de raadszaal, geen gemeente Zaanstad als uitvoeringskantoor van Den Haag. Net als waar ik vorig jaar al voor opriep: tot hier en niet verder. Weg met de gezapigheid van punten en komma’s, maar actie!

Want: hoezo, er is geen geld? Hoezo, er moet worden bezuinigd? Haal het geld waar het zit. Shell maakt meer dan 1 miljoen euro winst per uur!
In de woorden van Zaans SP’er Harry Slinger:
Hebben wij de crisis soms veroorzaakt? Nee! Laat de rijken de crisis betalen! Dát is wat wij willen!