Biodiversiteit met bloemrijke akkerrand
Biodiversiteit met bloemrijke akkerrand
Het nieuwe tijdperk van biodiversiteit moet je volgens SP Zaanstad steunfractielid Anna de Groot met succes vieren en dat heeft zij vandaag gedaan door een bloemrijke akkerrand van 150 bij 4 meter in Assendelft te openen. De organisaties Kontakt Milieubeheer Zaanstreek (KMZ), Vogelbeschermingswacht Zaanstreek en de ecologische tuinderij Het Groene Buitenland hebben in samenspraak met de provincie Noord-Holland dit gerealiseerd.
Anna de Groot stelde de aanwezigen de volgende vragen die nu aangevuld zijn met antwoorden.
Wat is biodiversiteit?
Biodiversiteit is kortweg de verscheidenheid aan leven in een bepaald gebied – van een waterdruppel tot een compleet bos of zelfs de aarde als geheel. Biodiversiteit omvat alle soorten planten, dieren en micro-organismen, maar ook de enorme genetische variatie binnen die soorten en de variatie aan ecosystemen waar ze deel van uitmaken, van moerassen tot woestijnen. Het gaat dus lang niet alleen over bloemen, bomen en aaibare beesten. Het begrip omvat het totaalpakket aan levende organismen en systemen – en de interacties daartussen.
Waarom is biodiversiteit noodzakelijk?
Vrijwel alles wat we eten, is direct of indirect te herleiden tot biodiversiteit – wild of gedomesticeerd. Het gros van onze bouwmaterialen, medicijnen en industriële grondstoffen betrekken we van biologische hulpbronnen. Veel vormen van toerisme draaien voornamelijk om natuur. Biodiversiteit vertegenwoordigt dus een enorme economische waarde. Minstens 40 procent van de wereldeconomie en 80 procent van de behoeften van arme bevolkingsgroepen is afhankelijk van biologische hulpbronnen. Bovendien: hoe rijker de biodiversiteit, hoe groter de kans op medische ontdekkingen, economische ontwikkeling en aanpassing aan nieuwe uitdagingen zoals klimaatverandering.
Er zijn ook veel niet-tastbare voordelen van biodiversiteit. We kennen een grote intrinsieke waarde toe aan de biodiversiteit om ons heen. Allerlei onderzoek heeft laten zien dat mensen zich beter voelen en productiever zijn in een groene omgeving. Mensen worden sneller beter als hun ziekenhuiskamer een groen uitzicht heeft. Patiënten met dementie of psychische problemen hebben aantoonbaar profijt van planten en dieren om zich heen. En landschappen geven ons een tastbare link met het verleden, ze helpen ons te ontspannen en te aarden.
Hoe zit het met de biodiversiteit in Nederland?
In Nederland is de biodiversiteit, afgemeten aan kwaliteit en kwantiteit van natuur, afgenomen tot circa 15 procent van de oorspronkelijke situatie. In Nederland daalde de biodiversiteit van ongeveer 40 procent in 1900 tot ongeveer 15 procent in 2010. De populaties van inheemse planten- en diersoorten hebben gemiddeld een omvang van 15 procent van de natuurlijke situatie.
Waarom is de biodiversiteit in Nederland zo achteruit gegaan?
Het verlies aan biodiversiteit in Nederland is grotendeels veroorzaakt door landbouw en verstedelijking, zowel door areaalverlies als door milieudruk en versnippering. 70 procent van het Nederlands landoppervlak wordt dan ook agrarisch gebruikt. Verwacht wordt dat de nu nog bescheiden druk van klimaatverandering op de Nederlandse biodiversiteit in de toekomst zal toenemen. In Nederland gaat vooral de biodiversiteit van heiden, duinen en agrarisch gebied nog steeds verder achteruit. Maar er is ook hoop. Bossen en halfnatuurlijk grasland vertonen geen trend tot afname en moerassen stabiliseren zich in kwaliteit de laatste jaren na een forse afname.
Wat is de functie van een bloemrijke akkerrand?
Bloemrijke akkerranden rondom landbouwgrond kunnen verschillende functies hebben. Ze vormen een buffer tussen het gewas en de sloot, hetgeen afvloeiing van voedingsstoffen en pesticiden in het water beperkt. Afhankelijk van de gekozen planten bevorderen de borders de biodiversiteit van insecten, waaronder de bestuivers en de natuurlijke vijanden van plaagdieren, en de ecosysteemdiensten die zij aan de boeren leveren.
Zijn insecten belangrijk voor de boer (en daarmee voor onze voedselvoorziening)?
Bloemrijke akkerranden zorgen In de eerste plaats voor aantrekkingskracht op nuttige insecten. De bloemen en kruiden in de akkerranden zijn geselecteerd op de mate waarin ze nuttige insecten aantrekken, zoals sluipwespen, zweefvliegen, wilde bijen en lieveheersbeestjes. Deze insecten helpen als natuurlijke bestrijders om plagen in het gewas te bestrijden, waaronder luizen en trips. Daarnaast zijn deze randen waardevol voor natuur en landschap en geeft het een mooie aanblik. Binnen de akkerranden neemt de diversiteit aan insecten duidelijk toe naarmate er meer bloeiende kruiden zijn. En omdat insecten ook elkaar bestrijden, kunnen boeren met bloeiende akkerranden afzien van het gebruik van insecticiden. Eigenlijk kunnen bloemrijke akkerranden voor de boer twee functies vervullen. Door een habitat en voedsel (nectar en stuifmeel) voor verschillende insectensoorten te bieden, en door de behoefte aan insecticiden te verlagen.