Zaanstreek

De Wet Gemeenschappelijke Regelingen (WGR) bestaat sinds 1950. En er is er veel kritiek op deze wet die zich toespitst op het gebrekkige democratische gehalte van een samenwerkingsverband. Besluiten worden in een WGR-regeling door een orgaan genomen, dat niet rechtstreeks gekozen is. In Nederland hebben we een democratie die vereist dat het volk - al dan niet door middel van gekozen volksvertegenwoordigers - zeggenschap heeft over wat de overheden doen.

Tekst: Anna de Groot

De regeling is een samenwerkingsverband tussen gemeenten, provincies en waterschappen. Zaanstad doet aan veel gemeenschappelijke regelingen mee, zoals aan de Metropoolregio Amsterdam (MRA),  de GGD Zaanstreek Waterland, de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, de Veiligheidsregio Zaanstreek Waterland, Werkom, Centraal Nautisch Beheer, Gezamenlijke ombudsman metropool Amsterdam, Recreatieschap Alkmaarder en Uitgeestermeer, Recreatieschap Twiske-Waterland, Vervoerregio Amsterdam. In al die gemeenschappelijke regelingen zitten geen volksvertegenwoordigers, dus geen gemeenteraadsleden, behalve in de Vervoerregio Amsterdam. Toch wordt er, in naam van de inwoners, overleg gepleegd en worden er besluiten genomen. Burgemeesters en wethouders overleggen met elkaar en bepalen wat er gebeurt.

Onlangs ontstond er heel veel onvrede over een besluit dat door het Algemeen Bestuur van het recreatieschap Twiske-Waterland werd genomen. Over de overlast van de festivals in Het Twiske was altijd al veel ongenoegen. Toen besloten werd om het festival Welcome to the Future (WTTF) uit te breiden naar een driedaags festival mét camping brak er een ware opstand uit, want daarvoor was door de gemeenteraden noch door de omwonenden gekozen.

Ook het werkplan en de begroting van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) leidde tot veel discussie. Al geruime tijd zijn het werkplan en de begroting onvoldoende transparant waardoor de gemeenteraden, de gekozen volksvertegenwoordigers, zich geen goed oordeel vormen. De raden kunnen zodoende geen goed toezicht houden op de MRA.

De Zaanse SP-fractie diende, samen met GroenLinks en de Partij voor de Dieren (PvdD), al op 11 juli een motie in om meer transparantie van de gemeenschappelijke regelingen te krijgen. Door omstandigheden kwam de motie pas op 8 oktober aan de orde. Omdat het al laat op de avond was en er daardoor niet voldoende tijd leek te zijn om de motie goed te bespreken trokken de fracties de motie in. Inmiddels ligt er een agenda-initiatief, een voorstel van de SP, GroenLinks en de PvdD  om de hele gang van zaken rond de gemeenschappelijke regelingen nog eens uitgebreid in de gemeenteraad te bespreken. Er moet meer zeggenschap en inzicht in de gemeenschappelijke regelingen komen. De gekozen volksvertegenwoordigers moeten hun controlerende taak véél beter kunnen doen., dat is in elk geval een aanzet voor meer democratie.

Het  ideaal is wanneer de gemeenschappelijke regelingen worden opgeheven zodat de volksvertegenwoordigers, gekozen door de inwoners, in gemeenteraden, provinciale staten en waterschappen over alles kunnen praten en besluiten. Het probleem is dat het onmogelijk is omdat volksvertegenwoordiger zijn een parttime functie is. Het kabinet is van plan de gang van zaken in de gemeenschappelijke regelingen flink te veranderen, zodat ook gemeenteraadsleden in de Algemeen Besturen kunnen deelnemen, dit is in elk geval een verbetering.