Zaanstreek

Op 13 januari 2020 ondertekende wethouder Breunesse namens de gemeente Zaanstad het Schone Lucht Akkoord. De inzet van het Schone Lucht Akkoord is om in alle relevante sectoren een dalende trend in te zetten van emissies naar de lucht, met als doel om 50% gezondheidswinst in 2030 ten opzichte van 2016 te behalen, voor de gezondheidseffecten afkomstig van Nederlandse bronnen. Uiteindelijk doel is dat het overal in Nederland net zo schoon is als op de Waddeneilanden nu.

Uit de analyse van het RIVM blijkt dat het doel van 50% gezondheidswinst in 2030, afkomstig van Nederlandse bronnen, binnen bereik ligt. Uit de doorrekening van het maatregelpakket van het Schone Lucht Akkoord, blijkt dat een gezondheidswinst wordt geboekt van 49% in 2030. Zoals hierboven is uitgelegd, bevat dit maatregelpakket nog niet alle decentrale maatregelen. Als deze worden meegerekend is de verwachting dat 50% in 2030 wordt gehaald. Het doel van 50%gezondheidswinst in 2030 richt zich specifiek op de Nederlandse bronnen. Wanneer alle bronnen (dus ook buitenlandse- en natuurlijke/onbekende bronnen) worden beschouwd, is voor Nederland de totale gezondheidswinst 42% in 2030. Omdat de gemeente Zaanstad het Schone Lucht Akkoord ondertekende en de SP uitziet naar maatregelen om de luchtkwaliteit in Zaanstad te verbeteren, stellen wij nu deze schriftelijke vragen.

Vragen:
    1. Uit de toelichting op het Schone Lucht Akkoord blijkt dat dit zich vooral richt op gezondheidswinst door vermindering van de uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide, veroorzaakt door woningen (houtstook), industrie, binnenvaart en havens, landbouw, mobiele werktuigen, mobiliteit en overige bronnen. Hoe gaat Zaanstad elk van deze bronnen aanpakken? Welke stappen zijn er al genomen om te voldoen aan het Schone Lucht Akkoord?

    2. Het blijkt dat mobiele werktuigen, bijvoorbeeld bestemd voor bouwlocaties en festivals, een grote (tijdelijke) aanslag op de gezondheid van mensen zijn. In Zaanstad wordt in de komende jaren veel gebouwd. Worden op alle bouwlocaties, net als op de locatie Noordeinde/Toermalijn, steeds uitstootloze mobiele werktuigen gebruikt? Hoe zit het met de aggregaten voor de festivals in Zaanstad, Twiske-Waterland en het RAUM?

    3. De bedoeling is dat industriële sector wordt gestimuleerd om maatregelen te nemen tegen emissies die verder gaan dan de wettelijke eisen en de best beschikbare technieken. In Zaanstad is veel industrie, de cacaosector is al bezig om de uitstoot van ammoniak en fijnstof terug te brengen. Voldoen de overige industrieën in Zaanstad al  aan de wettelijke eisen en de best beschikbare technieken? Zo nee, wat gaat u eraan doen? Zo ja, welke creatieve instrumenten hebt u al bedacht om samen met het bedrijfsleven verder te gaan dan de wettelijke eisen en de best beschikbare technieken?

    4. Zeer regelmatig krijgen de gemeenteraden brieven over overlast van houtstook door particulieren. Hiervoor moeten lokale oplossingen komen, de redenen voor een stookverbod moeten onderbouwd worden. Wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat alle houtkachels in Zaanstad gaan voldoen aan de Europese Ecodesign- richtlijn 4? En hoe gaat u ervoor zorgen dat iedereen die met zijn/haar kachel anderen slechte lucht en astma bezorgt daarmee stopt?

    5. Hebben alle natte bedrijventerreinen in Zaanstad inmiddels walstroom bij de kades? Kunnen alle schepen die de natte bedrijventerreinen in Zaanstad aandoen gebruik maken van die walstroom? Zo nee, wat gaat Zaanstad doen om overal op de natte bedrijventerreinen walstroom te realiseren? Hoe zit het met alle andere aanlegplaatsen voor schepen?  

    6. Er zijn op het grondgebied van de gemeente Zaanstad nog enkele veehouderijen. Stoten ook deze veehouderijen teveel ammoniak uit? Zo ja, wat zijn de maatregelen die u op korte termijn gaat nemen om de uitstoot van ammoniak door de veehouderijen terug te brengen?

    7. Het verkeer in Zaanstad is al lange tijd onderwerp van gesprek en protest. Uit technische vragen van de SP bleek dat op diverse plaatsen in Zaanstad de luchtkwaliteit nog niet aan de WHO advieswaarden voldoet. In het Schone Lucht Akkoord is als doelstelling opgenomen dat wordt toegewerkt naar het behalen van de WHO advieswaarden in 2030 (wat overigens niet wil zeggen dat de WHO advieswaarden dan ook als grenswaarden zullen worden gehanteerd). Kunt u ons intussen meedelen hoe u de uitstoot van stikstof en fijnstof in de spitsen gaat meten? Komt de gemeente Zaanstad in aanmerking voor (meer) meetstations uit het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit die door de Rijksoverheid ter beschikking worden gesteld aan gemeenten en provincies? Of gaat het bij 'Hollandse Luchten' reeds om deze meetstations en komt er geen uitbreiding? Kunnen deze meetstations ook de luchtkwaliteit in de spitsuren onderscheiden van de luchtkwaliteit in de daluren?

    8. Op 19 september 2019 besprak de gemeenteraad de Gezondheidsvisie. De SP diende een amendement (12) in om ook externe gezondheidsfactoren mee te nemen in de Gezondheidsvisie. Op advies van het college stemde een meerderheid van de fracties tegen het amendement, zodat de Gezondheidsvisie nagenoeg beperkt bleef tot zaken die het individu voor de eigen gezondheid kan doen. Hebt u, rekening houdend met voortschrijdend inzicht door het Schone Lucht Akkoord, op 19 september 2019 ten aanzien van het betreffende amendement goed stemadvies gegeven? Zo ja, waarom vindt u dat?

    9. Milieudefensie stelt dat het Schone Lucht Akkoord oude wijn in nieuwe zakken is en bovendien boterzacht. Volgens Milieudefensie is het doel vaag en niet juridisch afdwingbaar. Bent u het met Milieudefensie eens? Zo ja, hoe sterk gaat u zich inzetten om de doelen van het Schone Lucht Akkoord in 2030 te halen? En is het in Zaanstad mogelijk om de doelen reeds in 2025 te halen?
Wij zien de antwoorden op onze vragen graag binnen de gestelde termijn tegemoet.

Namens de fractie van de SP,

Anna de Groot