Zaanstreek

In de afgelopen is er wereldwijd veel protest tegen toerisme. Barcelona, Balearen, Venetië, Santorini, Málaga, Canarische Eilanden, maar ook in Amsterdam gist het. Veel toeristen betekent dat woningen niet meer beschikbaar zijn voor inwoners en dat de sociale samenhang van inwoners in steden en dorpen verdwijnt. De trend in Nederland is om zogenaamd ‘kwaliteitstoerisme’ te bevorderen. Men wil dus toerisme bevorderen, maar bepaalde groepen toeristen uitsluiten. Kwaliteitstoer wil zeggen dat toerisme zo georganiseerd wordt, dat het verhaal van de bestemming beleefbaar is gemaakt en dat toeristen dus daarvoor komen. En dat dit op een manier gebeurt die geen overlast veroorzaakt, maar juist bijdraagt aan lokale gemeenschappen.

In de toeristische visie 2021-2025 van de gemeente Zaanstad staat dat de gemeente Zaanstad streeft naar ‘Waardevol Toerisme’ (met hoofdletters). Eigenlijk wordt daarmee ongeveer hetzelfde bedoeld als ‘kwaliteitstoerisme’. We willen meer toeristen, maar we willen niet dat ze overlast veroorzaken. Centraal staan de lokale cultuur en de Zaan. Met andere woorden: mensen die cultuur willen opsnuiven en mensen die willen varen op de Zaan of de Zaan willen zien, zijn welkom. Mensen die de voorkeur geven aan toeristenwinkels, patat, drank en drugs niet. Zaanstad probeert ook de woningmarkt te beschermen door toeristische verhuur en AirBnB te beperken. Dat lukt vooralsnog niet zo goed.

In de provincie Noord-Holland werd al in 2021 een voorstel voor een ‘Ladder van Leisure’ van de SP aangenomen. Een Ladder van Leisure is een instrument dat het recreatief gebied in Noord-Holland in kaart brengt op basis van mogelijkheden en kwetsbaarheden en daarmee een ondersteunend instrument vormt voor de Visie Recreatie en Toerisme. De bedoeling is dat prioriteit wordt gegeven aan de voor natuur, landschap en omgeving minst schadelijke recreatieve activiteiten. De provincie heeft de Ladder van Leisure inmiddels ontwikkeld. Het gaat om een schematische weergave waarbij de natuurwaarde en recreatief gebruik in een assenstelsel worden weergegeven. Dit geeft inzicht in de balans. Als sprake is van disbalans dan wordt gezocht naar manieren om de balans te herstellen. Denk aan het aanpassen van routes, het actief aanbieden van alternatieven voor drukke locaties. Meer spreiding van drukte kan ook door het verplaatsen of aanpassen van recreatieve voorzieningen of het niet bereikbaar maken van gebieden bijvoorbeeld in het broedseizoen of na zonsondergang.

In de Metropoolregio Amsterdam (MRA), waar ook Zaanstad deel van uitmaakt, is mede door het harde werk van de SP ook iets dergelijks tot stand gekomen. De MRA gaat sturen op een gebalanceerde groei van toerisme waarbij economie, ruimte, recreatie, natuur, klimaat, samenleving, cultuur en leefomgeving in samenhang bekeken wordt. Voor de SP is daarbij van groot belang dat de veenweidegebieden, de belangrijke Zaanse natuurgebieden, behouden worden en hersteld worden. Op sommige plekken is er gewoon sprake van overtoerisme, denk hierbij aan de Zaanse Schans.

Wij zijn er nog niet gerust op. Natuurlijk willen mensen op reis gaan en de wereld zien. Natuurlijk willen mensen recreëren in hun eigen omgeving. Maar we moeten ervoor zorgen dat het niet te veel wordt. We moeten zorgen dat de natuur wordt ontzien en hersteld en dat de steden en dorpen leefbaar blijven voor de mensen die er wonen. In de komende tijd gaat de SP nauwlettend in de gaten houden dat onze wensen worden nageleefd en of het voldoende is om natuur, dorpen en steden te sparen.