Zaanstreek

Vanaf het moment dat de Zaanse koeien blauw uitsloegen in de wei, of vanaf het moment dat de roddels werden verteld over de vaatjes dioxine die tegen betaling in de Zaanse sloten werden leeggestort, is men hier in Zaanstad gaan nadenken over het milieu.

Door Elsa Loosjes

Ook kwamen de Zaankanters in opstand tegen de bebouwing van de weiden, waar de gemeente zo goed aan verdiende. De bekendste opstand is die waarbij het Guisveld werd behouden. Het veld werd voor - symbolisch - 1 gulden verkocht aan Staatsbosbeheer en men geniet er nog van, vooral ook als men er met Pinksteren over het water kan wandelen.

Wel werd het zuidelijk deel van het Guisveld, het Westzijderveld, voor een groot deel bebouwd. De strijd tussen ‘gewin’ en ‘leefomgeving’ heeft nu eenmaal wisselend succes. Het laatste grote virtuele gevecht was dat om het behoud van het Vijfhoekpark.

Wie zijn die Natuur- en milieuclubs in Zaanstad?

Allereerst heb je het milieuplatform, opgericht door de gemeente zelf. Dat houdt zich bezig met milieu in de wijken. Dan is er de vrijwilligers-actievereniging Kontakt Milieubeheer Zaanstreek, dat veertig jaar bestaat en zich nu voornamelijk bezig houdt met milieu. Het kantoor is in het gebouw van de Milieufederatie Noord-Holland. Dit is de vereniging waarbij alle natuur- en milieuclubs in Noord-Holland zijn aangesloten. Dan heb je het meer professionele Zaans Natuur- en Milieucentrum, dat adviezen geeft en projecten leidt, ook op educatief gebied en gehuisvest is in het Natuur en Milieu-Educatiecentrum. Er werkt nu één milieukundige.

Verder heb je de Vereniging tot Ongeschonden Behoud Westzijderveld en de Stichting Kalverpolder, die zich bezig houden met natuurbehoud. De Zaanse Energie Koöperatie zijn de bezitters van windmolen ‘het Windpaard’. Dan heb je de Gierzwaluwwerkgroep en de vertegenwoordigers van landelijke organisaties: de Vogelwacht, de Koninklijke Natuurhistorische Vereniging, Milieudefensie en de Fietsersbond.
KMZ, ZNMC en ook de Fietsersbond hebben regulier overleg met de gemeente Zaanstad. Verder zijn er contacten met het Waterschap en eventueel met de provincie Noord-Holland.

Al die verenigingen die zich inzetten voor een schoner milieu, biodiversiteit, behoud van het landschap en dergelijke schrijven hun berichten in de Zaanse Natuur- en Milieukrant en komen drie á vier keer per jaar bij elkaar in het Zaans Natuur- en Milieu-Overleg. Er zijn dan sprekers en discussies en men houdt elkaar op de hoogte en men treedt soms gezamenlijk met een advies naar buiten.

Het milieubeleid van de gemeentelijke afdeling Milieu van Zaanstad is vrij goed. Er worden betrouwbare metingen verricht naar luchtvervuiling, energiebeperking wordt gestimuleerd en de gemeente geeft daarbij zelf het goede voorbeeld. Ook probeert men de vervuiling van de binnen de stedelijke bebouwing gelegen bedrijven tegen te gaan. Maar de tegenstanders zijn er ook nog. Zaanstad laat en liet zich, bijvoorbeeld bij de besluitvorming omtrent nieuwe bedrijventerreinen en zeker bij de besluitvorming rond de verdere ophoging van de vuilstort van Nauerna overrulen door andere belangen en andere principes (geld!).

Het is dus van belang dat de Zaanse afdeling Milieu stevig in zijn schoenen blijft staan. En juist op dit moment gaat dat niet zo goed. In het nieuwe systeem wordt de gemeentelijke afdeling milieu over drie afdelingen verspreid. Dat is een aanslag op efficiëntie en op alle plannen die nog liggen en waar door het Rijk enorm op wordt bezuinigd. Hier ligt een taak voor de gemeenteraad!