Zaanstreek

CPB en VROM-raad waarschuwen ervoor dat te weinig huursubsidie naar de minima gaat

door: Willem Croese

ZAANDIJK – Het Centraal Plan Bureau (CPB) heeft onlangs een rapport uitgebracht met de titel 'Economische effecten van regulering en subsidiëring van de huurmarkt'. Een van de conclusies is dat de huursubsidie onvoldoende naar de minima gaat. Vanuit Den Haag wordt jaarlijks bruto 14 ½ miljard euro hiervoor aangewend, maar er gaat slechts 1,8 miljard direct naar de lage inkomens.

,,Een buitengewoon perverse situatie”, vindt wethouder Piet Keijzer. ,,De rest van al die miljarden gaat naar de midden en hogere inkomens en naar de corporaties”. Dit nieuws verbaast hem niets.

Inkomenspolitiek

,,Het ministeriële adviesorgaan de VROM-raad meldde dit al eerder. De hypotheekrente zou afgetopt moeten worden naar circa 350.000 euro. De huren zouden vrijgegeven moeten worden en de huurtoeslag veel sterker inkomensafhankelijk maken. Dit alles wel langs de weg der geleidelijkheid. Een abrupte verandering zou teveel schade veroorzaken”.
Wat de VROM-raad zegt is in feite een mix wat er had moeten zijn bij de kabinetsonderhandelingen voor de huidige regering. Het CDA wil huurliberalisatie en de PvdA de hypotheekrente versoberen, maar de boel zit nu vast.
,,Ik ben het met de VROM-raad eens”, zegt Piet Keijzer. ,,De huren zijn te laag. Je moet ze vrijgeven, zodat de werkelijke marktwaarde gezocht kan worden.” Ogenschijnlijk een opmerkelijke gedachte van een SP-wethouder, maar hij licht dit nader toe.
,,Als de marktwaarde bijvoorbeeld 750 euro is van een huurwoning, dan zou het voor iemand met een laag inkomen 400 euro goedkoper moeten zijn. Dat kan simpel door het vaststellen van een maximale huurquote en daar de huurtoeslag veel sterker aan te koppelen dan thans het geval is of op een nog directere manier, door andere inkomensmaatregelen via de belastingen.
De winst die met de markthuren geboekt wordt door de corporaties kan worden afgeroomd en worden ingezet om de lage en middeninkomens te compenseren. Als je dat doet komen de euro’s echt terecht waar ze thuis horen en houd je per saldo ook nog miljarden euro’s over op jaarbasis. Reden genoeg om de hypotheekrenteaftrek af te toppen en inkomensafhankelijke huren in te voeren, maar de regering wil hier niet over praten en er gebeurt in feite niets.”
De huidige strategie van het kabinet Balkenende kost in 2007 300 miljoen euro meer aan huurtoeslagen dan verwacht. Wouter Bos, minister van Financiën, heeft als oplossing 130 miljoen euro extra voor de pot van de huurtoeslag.
,,Echte verhoging van huurtoeslagen voor minima is hard nodig. De minister moet er zelfs nog meer bijdoen dan dat hij nu doet. En het systeem moet verbeterd worden door de markt zijn werk te laten doen”, reageert Piet Keijzer. De Zaanse wethouder geeft toe dat zijn visie een wens is die hij niet kan uitvoeren voordat er wet- en regelgeving bestaat op dit punt, want de lokale overheid mag niet aan inkomenspolitiek doen.

Scheefwonen

Volgens de wethouder kent Zaanstad veel goedkope huurwoningen. ,,Het zijn er zo'n 30.000 stuks en dat zou theoretisch gezien voldoende moeten zijn. Tegelijkertijd staan er veel gezinnen met een laag inkomen op de wachtlijst en zitten er gezinnen in te dure woningen. Een flink deel van de goedkope woningen worden bewoond door huishoudens die eigenlijk in een grotere en duurdere woning zouden moeten wonen. Die woningen zijn echter niet lonend om te bouwen door het huurbeleid van de overheid.
Desondanks willen we in Zaanstad wel een bouwprogramma stimuleren voor de ontbrekende segmenten in de woningmarkt. Er moet een aantal duurdere huurwoningen bijkomen, goedkope koopwoningen tot ongeveer 200.000 euro en dure koopwoningen boven de 350.000 euro. Zo wordt er tegemoet gekomen aan de woonwensen van vele gezinnen en kan er hopelijk enige doorstroming plaatsvinden.”
De vraag is wat de werkelijke krapte is in de woningmarkt en waar de echte woningnood zit. Een keer per kwartaal wordt door Zaanse ambtenaren gekeken naar de stand van zaken middels de woningbouwmonitor en jaarlijks beoordeelt het college van B en W deze situatie.
,,Kijk naar Woningnet dat is net een fietsband met 65 plakkies erop. Tientallen regelingen, uitzonderingen en aanpassingen erop zijn daar de oorzaak van. Hier moet echt wat veranderen. Er zijn heel veel gegevens in het systeem beschikbaar, maar er vindt geen uitdieping en geen nadere analyse plaats. De inschrijfduur wordt nu als maatstaf genomen, terwijl vele ingeschrevenen pas na 4 a 5 jaar beginnen te zoeken en pas de zesde woning wordt geaccepteerd die ze aangeboden krijgen. Hoe groot is jouw nood als je een woning in het Kogerveld of Poelburg weigert”, redeneert Piet Keijzer.
Op de vraag willen starters teveel of kunnen ze te weinig, is op dit moment niet eenvoudig een antwoord te geven. Voor mensen die echt in de knel zitten zijn te weinig woningen direct beschikbaar. Zowel ambtelijk als bestuurlijk is hiervoor binnen de Stadsregio aandacht gevraagd. Ook in het overleg met de federatie van woningcorporaties.
,,Meer zicht is er nodig op wat de echte woningnood van dit moment is. In het najaar gaan de gemeente en de corporaties hiermee aan de slag. Ook willen we in overleg met corporaties en het HOZ (Huurders Overleg Zaanstreek) een experiment gaan doen”, bepleit Piet Keijzer.

Zorgwoningen

Volgens sommige ingewijden zouden er te weinig 'zorgwoningen' zijn voor de grijze golf die de komende decennia hiervan gebruik wil maken. Wethouder Piet Keijzer nuanceert dit. ,,Er is een overmaat aan flatwoningen die in de toekomst verbouwd kunnen worden tot zorgwoningen en ook worden er de komende jaren duizenden nieuwe gelijkvloerse woningen bijgebouwd. Je hebt namelijk zes soorten zorgwoningen. Nul-treden-woningen, seniorenwoningen, GEB – woningen (Gedeeltelijk Ergonomisch Beperkten), rolstoelwoningen, aanleunwoningen en tot slot zorgwoningen.”
Variatie en mogelijkheden zijn er dus volgens de wethouder genoeg in Zaanstad. Bovendien vind je naar zijn inzicht niet alleen dergelijke woningen in de 30 procent sociale woningen, maar ook in de duurdere klasse.
Piet Keijzer: ,,Het aantal 65-plussers met een redelijk pensioen of een behoorlijk vermogen groeit. Ook op dit gebied zullen wij dus meer gemengd moeten bouwen. Op het niveau van de wijk voldoende zullen we aanbod moeten organiseren. Goed voor de mensen en goed voor het sociale weefsel in de wijk zelf. Het blijkt zo te zijn dat met het klimmen der jaren de verhuisafstand afneemt. Mensen raken steeds meer gehecht aan hun buurt en hun sociale netwerk. Daar moeten we als gemeentelijke overheid rekening mee houden en op inspelen.”