Zaanstreek

SP-kamerlid Sharon Gesthuizen in actie met 'Red De Postbode'

Door: Willem Croese

De post bezorgd krijgen lijkt de gewoonste zaak van de wereld, maar voor hoe lang nog is de hamvraag. Wie in de glazen bol kijkt van de per 1 april 2009 geliberaliseerde postmarkt ziet verschillende bedrijven met bezorgers, die verlaagde salarissen of zelfs stukloon krijgen voor hun arbeid. SP Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen verzet zich hiertegen als woordvoerder Economische Zaken in het parlement, maar voert ook actie met het comité 'Red De Postbode'.

SP Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen
Foto: Ron Visser

Om het fijne te vertellen over dit thema is het kamerlid naar haar vorige woonplaats Haarlem gekomen. Ondanks terrassenweer nemen wij plaats aan een tafeltje in een café vlakbij het NS-station. De 33-jarige politica straalt de rustheid zelve uit, maar zij wordt fel wanneer het over arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden gaat.

Kamerlid

In de zomer van 2004 komt de Commissie Dijkstal met het advies om onder meer de ministerssalarissen te verhogen. Hierover leest Gesthuizen in de krant. Kwaad wordt zij. ,,Je moet niet hebben dat je bestuurd wordt door een soort aristocratie, die vooral goed voor zichzelf zorgt. Tegen het volk zeggen ze dat de broekriem aangehaald moet worden, wanneer het even minder gaat.”
Onmiddellijk na het lezen van het bericht besluit zij lid te worden van de SP. Die stap is logisch, want Gesthuizen is dan al jarenlang SP-stemmer. Ze laat het hier niet bij zitten en wordt actief in haar afdeling. In maart 2006 wordt zij raadslid in Haarlem en werkt als fractiemedewerker voor Agnes Kant. Op 22 november 2006 wordt zij gekozen tot één van de 25 SP-Kamerleden.
Gesthuizen verruilt Haarlem voor Den Haag. In de SP-fractie wordt zij woordvoerder Economische Zaken. ,,Dit interesseert mij enorm. De SP heeft veel oog voor kleine zelfstandigen. Het overgrote deel van die bedrijven heeft zo'n tien werknemers. Er zijn bijvoorbeeld steeds meer koopzondagen. Grote ketens als Albert Heijn en Hema vinden dat best. De kleine winkelier betaalt de rekening, want die kan vaak op zondag niet open zijn. De hele omzet gaat naar de grote winkels. Zo verdwijnen steeds meer kleine zelfstandigen. Ik vind dat erg voor hen en de werkgelegenheid.”
Het politieke handwerk in Den Haag bestaat volgens haar niet alleen uit dikke nota's lezen, die de regering opstelt. De helft hiervan klopt overigens naar haar mening niet en uit de andere helft die wel goed is wordt door het kabinet geen conclusies uitgetrokken. Het kamerlid bezoekt regelmatig bedrijven in het land, waar zij de dagelijkse werkelijkheid hoort en ziet. En zij strijdt ook voor de belangen van de postbodes bij TNT.

Stukloon

,,Het mantra van de marktwerking. Neem de wet van liberalisering in de postmarkt. Het zou volgens de voorstanders goed zijn voor de mensen en de samenleving. Meer keuze vrijheid, meer concurrentie, lagere prijzen en betere service. De strijd om de klant zou door de bedrijven aangegaan worden. En dat klopt echt niet”, zegt zij vastbesloten.
Veel bedrijven beknibbelen op de loonkosten. Sterker, vaste medewerkers moeten eruit en andere mensen nemen het werk over op basis van 'stukloon'. Selekt Mail, Sandd en Netwerk VSP (honderd procent TNT-dochterbedrijf) bezorgen op die manier zowel geadresseerde als ongeadresseerde post. Bij de één gaat het per enveloppe en bij de ander per postadres. ,,Werknemers worden tegen elkaar uitgespeeld en het is zelfs aangetoond dat je fors onder het minimumloon uitkomt.”

Oneerlijke concurrentie

De liberalisatie van de postmarkt vindt de SP'er onlogisch, want het is een zogenaamde 'infrastructuurmarkt' waarin meer mensen voor minder geld dezelfde hoeveelheid werk doen. Bij TNT-Post kan men besteller worden voor acht euro per uur. De medewerker moet van dinsdag tot en met zaterdag tussen tien en vijf uur inzetbaar zijn en dat weer voor twee à drie uur per dag en maximaal vijftien uur per week.

Sharon Gesthuizen neemt het op voor de postbodes
Foto: Ron Visser

,,Dit is precies het punt waartegen wij hebben gestreden, want je maakt van echt werk een bijbaan. Het is lastig, want de concurrentie is hiermee begonnen. In de harten van TNT-bestuurders en aandeelhouders kan ik niet zien of zij hun werknemers willen uitbuiten. De concurrentie is oneerlijk. Je kunt er vergif op innemen dat zo'n bedrijf allerlei capriolen uithaalt om de loonkosten te drukken”, stelt Gesthuizen.

Conflict

TNT-bestuursvoorzitter Peter Bakker lanceert voor de postbodes het onzalige idee om de salarissen met 25 procent te verlagen. Redenen zijn concurrentie, de gewone post zou aanzienlijk minder zijn dan voorheen en verdwijnt zelfs binnen tien jaar. Zowel de TNT-werknemers als de vakbonden AbvaKabo, CNV Publiek en BVPP zijn verontwaardigd.
De bonden gaan met TNT rond de tafel zitten en komen tot een principe akkoord voor een nieuwe CAO, die drie jaar geldig moet zijn met vijf procent loonsverlaging per jaar. De vakbondsleden die bij het bedrijf werkzaam zijn verwijzen het akkoord naar de prullenbak. In feite vinden zij de overeenkomst broddelwerk.
Het SP-kamerlid: ,,Tja, dan heb je als vakbonden het werk niet goed gedaan. De leden vinden dit ook. Het gaat over hun geld en baan. Zij moeten zelf besluiten met het risico strijdend ten onder te gaan of dat ze het aanbod accepteren. Ik heb steeds gezegd dat wij ze bij acties helpen en zo is het gegaan.”
Wanneer de vakbondsleden niet akkoord zouden gaan met het principe akkoord heeft TNT gedreigd 11.000 van de 23.000 postbodes te ontslaan in het tijdsbestek van zes jaar. Gesthuizen vindt dit een vorm van 'gewetenloze chantage'. Minister Donner vraagt zij diverse keren wat hij ervan vindt, maar die antwoordt steeds dat het een zaak is van het bedrijf en de sociale partners.
Alsof het niet genoeg is houdt TNT zelf een onderzoek over het principe akkoord onder het personeel van wie zij weten dat ze geen vakbondslid zijn. Eén op de vijf van die mensen heeft hieraan meegewerkt en het merendeel zegt genoegen te nemen met de salarisverlaging. ,,Dit was echt bedoeld om tweedracht te zaaien onder de werknemers”, stelt Gesthuizen.
Intussen heeft de TNT-directie de vakbonden gevraagd weer te onderhandelen over een nieuwe CAO. De vakbonden komen medio september met voorstellen.

Actiecomité

Twee jaar geleden is Sharon Gesthuizen gestart met het actiecomité 'Red De Postbode'. Op de website hiervan zijn alle activiteiten te volgen. ,,Wij zijn begonnen met een handtekeningenactie. Vijfduizend stuks werden door de leden van de commissie Economische Zaken aangenomen. Er gebeurde hier op politiek gebied niets mee, maar het heeft er wel voor gezorgd dat steeds meer mensen bekend zijn met het fenomeen 'Red De Postbode'.”
De vakbonden hebben vorig jaar een estafettestaking georganiseerd met de postbodes. In steden als Eindhoven, Den Bosch, Amsterdam, Den Haag en Arnhem is het actiecomité present geweest. Zo verlenen Gesthuizen en haar partij steun aan de stakers. Zij zegt niet de macht te hebben die vakbonden wel hebben binnen een bedrijf.

Sharon Gesthuizen roept op tot actie
Foto: Ron Visser

,,Er is een actiebijeenkomst geweest met ruim honderd man in Rotterdam. Wij hebben toen gezegd dat Red De Postbode van hen is en dat ze ermee mogen doen wat ze willen. SP-lid en TNT-werknemer Rob van der Post is woordvoerder van het comité. Hij is door zijn collega's gekozen tot AbvaKabo-bestuurder. Ik heb veel respect voor hem. Honderden TNT’ers zijn eind maart aanwezig geweest op een manifestatie van Red De Postbode in Utrecht. Daarna is het akkoord afgewezen en zo kun je het effect meten van het actiecomité.”

Politieke steun

In de Tweede Kamer zijn op 17 maart dit jaar een tweetal moties ter stemming gebracht, die de salarissen van de postbodes moeten garant stellen. De moties hebben het niet gehaald. Opvallend is dat de PVV toen tegen gestemd heeft. In 2005 is PVV-fractievoorzitter Geert Wilders voor afschaffing van het minimumloon en in de zomer van 2009 weer niet. Deze wisselvallige houding vindt Gesthuizen vreemd.
,,De PVV haalt rare fratsen uit op dit punt. Soms zijn ze voor en soms tegen. In dit geval is het echt ongeloofwaardig. Zij stemmen hoe het hun populistisch en opportunistisch uitkomt.”
Volgens de SP'er vecht Groen Links wel mee voor de belangen van de postbodes. De PvdA helemaal niet. Mei Li Vos, PvdA-woordvoerder Economische Zaken zou zelfs totaal niet begaan zijn met het lot van de TNT-werknemers.
Gesthuizen hierover: ,,Ik denk dat zij geen interesse heeft voor dit onderwerp. Het is een beetje naar om te zeggen, maar zij hangt het ene verhaal in de media op en in de Tweede Kamer of in actie geeft ze niet thuis. Zo gaat dat!”

TNT viert wel feest op Gay Parade
Foto: Ron Visser

De postbodes moeten volgens het SP-kamerlid zelf in verzet komen. Zij zijn redelijk goed georganiseerd in de vakbonden. ,,Ik heb wel eens gezegd dat TNT-bestuurder Peter Bakker aan het roer staat van een oceaanstomer, waarop de bemanning maar eens flink moet gaan muiten. Red De Postbode kan hierin een belangrijke rol vervullen”, besluit Sharon Gesthuizen.