Zaanstreek

Tijdens de laatste raadsvergadering op 21 juli voor de vakantie kwam het nieuwe Wmo-beleid aan de orde. De SP trok het debat naar zich en had zeven moties voorbereid en ook in de voorbereidende vergadering veel discussie gevoerd. Het nieuwe beleid is gewoon niet goed genoeg. Er staat te veel in over bezuinigingen, die naar onze mening helemaal niet nodig zijn. Veel over de zogenaamde 'kanteling', een nieuwe manier van indiceren die vraaggericht zou zijn, maar die naar onze mening alleen bedoeld is om minder mensen voorzieningen te geven. Dat mag dan niet gezegd worden, omdat het te cynisch zou zijn, maar de tijd zal het leren. Geen van onze moties haalde het helaas. De collegepartijen nemen vaak niet eens de moeite er serieus op te reageren, dus konden wij niet anders dan tegen stemmen. Onze woordvoerdster Sonja van Elmpt sprak onderstaande bijdrage uit namens de SP.

De Wet Maatschappelijke Ondersteuning is bedoeld om mensen met een beperking zodanig te compenseren dat ze mee kunnen doen in de samenleving en zelfstandig kunnen blijven functioneren. Om dat als gemeente te kunnen waarmaken is heel wat nodig: mensen die zich willen inzetten voor hun naaste, mensen die zich vrijwillig willen inzetten en goed opgeleide professionals die weten wat er speelt.

Wat niet nodig is, is mensen wijzen op eigen verantwoordelijkheid, zoals in dit Wmo-beleidsplan. De mensen nemen deze verantwoordelijkheid al in grote mate onder omstandigheden die vaak vele malen moeilijker zijn dan wij ons kunnen voorstellen. Het is juist de overheid die de eigen verantwoordelijk niet meer wil nemen, alles wil privatiseren en vermarkten zodat we nu leven in een wereld waar het 'eigen schuld dikke bult' in de plaats is gekomen van compassie en solidariteit. De visie van dit beleid kan onze goedkeuring dan ook niet wegdragen.

De titel '"eigen kracht met effectieve ondersteuning" klinkt mooi, mensen moeten niet onnodig afhankelijk worden en natuurlijk moet de gegeven ondersteuning effectief zijn. Maar achter die woorden komen steeds opnieuw de bezuinigingen naar voren. Dat is de echte reden voor een andere koers. Die bezuinigingsmantra van de huidige regering wordt naar onze mening veel te klakkeloos nagepraat door zo’n beetje iedereen in de Nederland. Bijna niemand zet daar nog vraagtekens bij. De SP doet dat wel. Landelijk door steeds weer opnieuw de discussie aan te gaan en ook de SP-fractie hier in Zaanstad zal steeds opnieuw kritisch naar bezuinigingen kijken. Niet omdat we niet inzien dat er van het rijk duidelijk minder geld naar de gemeente toekomt zodat je daar als verantwoordelijk bestuurder uiteraard wel op moet anticiperen, maar om de keuzes die gemaakt worden.

En die keuzes in dit Wmo-beleid steunen we niet. Effectief werken is prima natuurlijk, dat moet je met gemeenschapsgeld altijd doen, of je nu ruim in de centen zit of niet, maar het aanscherpen van de criteria voor individuele voorzieningen of subsidies verminderen steunen is een andere zaak. Als overheid moeten we ervoor waken dat door de subsidiekraan dicht te draaien er minder geld is voor goede (bij)scholing van de medewerkers of slechtere arbeidsomstandigheden. De door de wethouder geroemde afspraken in het directeurenoverleg maken ons niet geruster. Waar die bezuinigingen precies gaan vallen laten we zo over aan de organisaties in plaats van zelf te bepalen waar we wel en niet geld aan willen uitgeven. Aan Topsalarissen in ieder geval niet.

Bovendien zijn we erg geschrokken en onaangenaam verrast toen we er achter kwamen dat er nog steeds geld van de Wmo naar de algemene reserves gaat. Terwijl er flinke tekorten dreigen! Dit was ons niet bekend. Misschien is het onze eigen onhandigheid bij het lezen van de cijfers geweest, maar erg expliciet is dit college ook niet geweest met het geven van die informatie. Het college heeft bij de kadernota het uitgangspunt “rijksbezuinigingen moeten in principe in het eigen programma worden opgelost” laten opnemen. Wij waren er tegen, maar de meerderheid was voor en zie wat er nu gebeurt. Waarom zou er nu nog geld van de Wmo naar de algemene reserves moeten als de bezuinigingsvraagstukken van andere programma’s daar niet mee mogen worden opgelost?

In motie 2 willen we de taakstelling verminderen met het bedrag dat nu nog steeds aan de algemene reserves wordt gedoteerd en vanaf 2012 zou de hele bijdrage van het rijk voor de Wmo geoormerkt moeten zijn zodat in ieder geval al het beschikbare geld voor de Wmo kan worden uitgegeven. Daarvoor hebben we ook een motie ingediend (motie 1).

Verder wordt er een bedrag van 400.000 euro beschikbaar gesteld aan de zogenaamde 'kanteling'. Een naar onze mening belachelijk hoog bedrag als we ervan uit gaan dat een groot gedeelte van de door de kanteling voorgestelde veranderingen waar de medewerkers op moeten worden geschoold al zijn ingezet. Dat geld moet worden ingezet voor de mensen die een beroep moeten doen op de Wmo.

Het Aanvullend Openbaar Vervoer is om te huilen. Steeds opnieuw wordt geprobeerd om via aanbestedingsregels en boeteclausules een beetje grip te krijgen op de kwaliteit , maar dat lukt maar niet. Ophouden met aanbesteden en op een andere manier financieren, door bijvoorbeeld subsidie of inbesteding. Dan houd je meer grip op de kwaliteit en kun je als gemeente veel sneller ingrijpen als het mis gaat (motie 3).

De jongeren komen er een beetje bekaaid af met dit voorgestelde Wmo-beleid. Er wordt vooral gesproken over overlastgevende jongeren en één van de doelstelling van de Wmo is zelfs het terugdringen van die overlast. Maar we zijn toch niet bezig met een openbare orde probleem? Dit hoort hier niet thuis. In een beleidsplan dat gaat over de maatschappelijke ondersteuning verwachten we doelstellingen als: jongeren zijn een belangrijk onderdeel van een wijk. Een gezonde wijk accepteert dat er verschillende leeftijdsgroepen in een wijk wonen. Veel te weinig aandacht is er voor jongeren met problemen of jongeren en kinderen die opgroeien in armoede.

De inzet van vrijwilligers lijkt de oplossing van alle problemen. Is er tekort aan personeel? Doe het met vrijwilligers, is er geen geld voor personeel? Zet maar vrijwilligers in. Er zijn bijna geen mensen te vinden die nog geen vrijwilligerswerk doen. Bovendien zitten er aan de inzet van de informele zorg ook negatieve kanten. Mensen kunnen overbelast raken, vrijwilligers hebben een andere positie en kwetsbare mensen worden in een ongelijke positie gemanoeuvreerd als ze dankbaar moeten zijn voor de inzet van mensen in plaats van weten dat ze recht hebben op goede hulp. Daarom willen we graag een discussie over vrijwilligerswerk en de grenzen aan vrijwilligerswerk (motie 7).

De Wmo-monitor die we in een motie voorstellen is bedoeld om de effectiviteit van de inzet van middelen te bewaken. Vaak horen we dat er zoveel scootmobielen ongebruikt staan omdat mensen er niet mee durven te rijden. Maar over hoeveel scootmobielen hebben we het nu helemaal? Zijn hier cijfers over?

Er staat één zin in dit Wmo-beleidsplan die ons bijzonder heeft getroffen: “De kans op kwetsbaarheid en maatschappelijke terugval is de laatste jaren gestegen. Dit komt onder andere door veranderingen ten gevolge van een terugtredende overheid, maar ook de economische crisis die bezuinigingen ten gevolge had en individualisering in de samenleving dragen hieraan bij.”

Het antwoord is dus niet 'eigen verantwoordelijkheid en zoek het maar uit', maar oog en oor voor anderen en een overheid die de verantwoordelijkheid voor haar burgers serieus neemt!