Zaanstreek

Niet alleen de regering confronteert ons met een stortvloed aan bezuinigingen. Gemeentebesturen krijgen de rekening van de landelijke bezuinigingen doorgeschoven vanuit Den Haag, en voeren braaf lokaal een snoeihard bezuinigingsbeleid uit. Alleen al de gemeente Rotterdam wil 200 miljoen besparen op de bijstand en armoedebestrijding. PvdA-wethouder Dominic Schrijer werd door zijn collega-wethouders en de PvdA gedumpt omdat hij niet bereid was meer dan “maar” 100 miljoen op de bijstand te bezuinigen.

Prikkelend artikel als startpunt voor een serieuze discussie door gastschijfster Barbara Veger uit Rotterdam

Diverse gemeentebesturen hebben geprotesteerd tegen het Bestuursakkoord, waarin de overheveling van taken naar de gemeenten met bijbehorende enorme bezuinigingen vastgelegd zijn (o.a. bijstand, de Wajong, de Sociale Werkplaatsen en de Jeugdzorg). Maar het ziet er naar uit dat ze uiteindelijk toch akkoord zullen gaan met deze enorme bezuinigingsoperatie. Wethouders van alle partijen lijken bereid door te gaan met het doorvoeren van een sociaal bloedbad op lokaal niveau. Maar niet alleen de PvdA, van wie we al wisten dat ze volledig meegaat in de neoliberale logica, dreigt de agenda van het rechtse kabinet lokaal uit te voeren. Ook de SP neemt meer en meer bestuursverantwoordelijkheid in gemeentebesturen en provinciebesturen.

Ook de SP dreigt meer en meer medeverantwoordelijk te worden voor bezuinigingsbeleid, onder het motto: “zonder ons was het nog erger”. Maar is er werkelijk geen alternatief? Jawel, er is het historische voorbeeld van het gemeentebestuur van Liverpool (een grote industrie- en havenstad in Noord-Engeland dat in de 80'er jaren weigerde te bezuinigen, maar de bevolking mobiliseerde in stakingen en demonstraties om de middelen die nodig waren om banen te scheppen en huizen te bouwen af te dwingen van de regering-Thatcher. En met succes! De strijdbare politiek van het socialistische gemeentebestuur van Liverpool toont de weg vooruit.

Het kabinet Rutte schuift een belangrijk deel van de bezuinigingen door naar de lokale overheden. Door middel van het Bestuursakkoord worden de jeugdzorg, de Wajong (jonggehandicapten), de begeleiding van mensen met een beperking, de veranderingen (lees: verdere afbraak) in de bijstand en de sociale werkplaatsen overgeheveld naar de gemeenten. Gemeenten krijgen hiervoor een zak geld mee, die echter fors kleiner is dan voorheen. In totaal moet 1,8 miljard bezuinigd worden, op bijvoorbeeld de jeugdzorg alleen al 300 miljoen.

Gemeentebesturen dreigen het tekort aan middelen vanuit Den Haag “op te lossen” door hogere eigen bijdragen te gaan vragen, minder scootmobiels te verstrekken, meer belasting te heffen, regelingen voor armoedebestrijding te schrappen… Daarnaast zien we natuurlijk ook nog dat de drie grote steden fors willen bezuinigen op het stadsvervoer en het in wezen willen privatiseren, met honderden ontslagen en een enorme verslechtering van het openbaar vervoer tot gevolg. Werknemers van het GVB, de RET en HTM hebben hiertegen al meerdere keren gestaakt.

De sociale werkplaatsen worden de nek omgedraaid als deze plannen doorgaan: er zouden volgens de regering 60.000 werkplekken geschrapt moeten worden… In Rotterdam sluiten buurthuizen en speeltuinen, bij de Sociale Dienst dreigen honderden ontslagen te vallen….. De afgelopen jaren is er al veel verslechterd; het niveau van de dienstverlening en de arbeidsomstandigheden in de publieke sector zijn flink naar beneden gegaan; een voorbeeld hiervan is de thuiszorg. Nu wordt er opnieuw verschrikkelijk gehakt en gesnoeid.

Daarnaast komt het recht op bijstand van alle kanten onder vuur. In een tijd waarin de werkloosheid fors is opgelopen en een sociaal vangnet dus meer dan ooit nodig is, breekt het kabinet dat vangnet van de bijstand juist steeds verder af., en gemeentebesturen knappen het vuile bezuinigingswerk op. Het aantal bijstandsontvangers is sinds de crisis van 2008 met 48.000 mensen gestegen, ofwel met 19%. Het aantal jongeren dat een uitkering heeft via de Wet Investeren in Jongeren (die in de plaats is gekomen van de bijstand voor jongeren), steeg zelfs met 64%. Nog voor de bezuinigingen in werking zijn getreden, is er al sprake van toenemende armoede in Nederland. Op dit moment leven al bijna een miljoen mensen in Nederland in armoede volgens cijfers van het SCP en CBS, waaronder veel mensen in de bijstand. 9,1% van de kinderen onder de 17 jaar groeit op in armoede…

Nu dreigt er opnieuw fors gekort te worden op bijstandsuitkeringen en armoederegelingen. Maar het is niet onze schuld dat er geen voldoende banen zijn! Mensen in de bijstand mogen niet gestraft worden voor het falen van het kapitalistisch systeem, dat geen voldoende werk meer kan scheppen

Wij kunnen ons deze bezuinigingen niet veroorloven. In diverse sectoren is al actie gevoerd, het komt er nu op aan het verzet te bundelen en overal lokale anti-bezuinigingscomté’s op te zetten die gezamenlijke massale acties kunnen organiseren. De SP heeft de kans om het voortouw te nemen in de strijd tegen de afbraak, door stelling te nemen tegen alle bezuinigingen en massale actie mede te organiseren.. De SP zou moeten breken met de coalitiepolitiek, waarbij ze met om het even welke partij bereid is in zee te gaan. Marxisten zijn niet per definitie tegen meeregeren, maar wel op voorwaarde dat de belangen van de gewone werkende en werkloze mensen verdedigd worden, niet aangevallen! Het voorbeeld van Liverpool toont aan dat dit mogelijk is.

Liverpool, a city that dared to fight

In 1983 werd in Liverpool een gemeentebestuur van de Labour Party verkozen. De Labour Party was in die tijd nog een arbeiderspartij; bovendien werd het gemeentebestuur in Liverpool geleid door de marxisten rond “the Militant”. De ultraliberale Thatcher was aan de macht, en had 30 miljoen pond van Liverpool gestolen met allerlei bezuinigingen door de jaren heen. Er waren enorme problemen van armoede, werkloosheid en gebrek aan huisvesting in Liverpool. Op basis van de middelen die Liverpool van de regering zou krijgen, zou de stad 6000 gemeenteambtenaren moeten ontslaan. Maar het socialistische gemeentebestuur besloot niet akkoord te gaan met de veel te beperkte middelen die ze vanuit de regering kregen, maar een begroting op te stellen op basis van de concrete behoeften van de bevolking. 2000 gemeentelijke ambtenaren die door het vorige stadsbestuur afgedankt waren, werden opnieuw in dienst genomen. Er werd een programma gelanceerd voor de bouw van 5000 sociale woningen, waarmee 12.000 banen gecreëerd werden; de 4000 laagstbetaalde gemeentearbeiders kregen een loonsverhoging en de werkweek werd voor alle gemeenteambtenaren teruggebracht van 39 naar 35 uur, zonder loonverlies uiteraard.

Om het tekort aan financiële middelen binnen te halen van de regering Thatcher werd massaal gemobiliseerd onder de bevolking. In 1984 organiseerde het gemeentebestuur samen met de vakbonden een algemene 24-uursstaking, 50.000 arbeiders demonstreerden ter ondersteuning van de eis: “Geef ons onze miljoenen terug”. De steun voor Labour in Liverpool bij verkiezingen steeg van 47% in 1983 tot 57% in 1987.

Thatcher was verwikkeld in de mijnwerkersstaking, en wilde niet op twee fronten tegelijk vechten, met als gevolg dat ze met geld voor Liverpool over de brug kwam.

Helaas weigerden een aantal vakbondsleiders en de leiding van Labour om Liverpool te steunen door nationale solidariteit te organiseren. Thatcher zette nadat ze de mijnwerkers verslagen had, keihard de aanval op Liverpool in en gebruikte een oude feodale wet om het gemeentebestuur af te zetten. Maar het was slechts nadat de rechtse leiding van Labour het gemeentebestuur een dolk in de rug stootte en de aanhangers van Militant uitsloot uit Labour, dat Thatcher alsnog een overwinning op Liverpool kon boeken.

Ondanks dat staat de ervaring van Liverpool recht overeind. Deze heeft bewezen dat een strijdbare socialistische politiek de enige weg vooruit is om sociale afbraak tegen te houden en verbeteringen af te dwingen. Net als de socialisten in Liverpool van destijds, verbinden wij de strijd voor verbeteringen in het hier en nu, met de strijd voor een socialistische samenleving, waarin de problemen waar wij mee kampen daadwerkelijk en blijvend opgelost kunnen worden.