h

Hoe lang blijft Zaanstad nog een sociale gemeente?

5 januari 2012

Hoe lang blijft Zaanstad nog een sociale gemeente?

Ook in Zaanstad is vlak voor de kerstvakantie de bijl opnieuw aan de wortels van de verzorgingsstaat gezet. U kon daarover al lezen in de bijdrage die het SP-raadslid Sonja Van Elmpt leverde aan het raadsdebat.

Door Carla Schuddeboom

Het komend jaar wordt een ‘overgangsjaar’ zo wordt gezegd. Wat het einddoel is van die overgang blijft nog in het ongewisse. Het is zelfs niet duidelijk welke effecten dit overgangsjaar zal hebben voor de mensen die het betreft. Dat geeft de wethouder Visser (VVD) ook met verfrissende directheid zelf toe. Gewoon doen en we zien wel, schijnt tegenwoordig het motto te zijn in de politiek. De maatschappelijke kosten zien we dan later wel weer.

De meeste ingrepen in de sociale zekerheid komen van dit kabinet

Natuurlijk komen de meeste ingrepen in de sociale zekerheid uit Den Haag en is het volstrekt onduidelijk hoeveel erger het wat dat betreft na 2012 gaat worden. Als het aan het zittende kabinet ligt krijgen de gemeenten het na volgend jaar in ieder geval nog veel zwaarder. Ere wie ere toekomt. De Groningse professor Van Dijk zei in zijn Peter de Grote-lezing zelfs dat de gemeenten met dit rijksbeleid afstevenen op een faillissement. Dat al dan ook wel voor Zaanstad gaan gelden. Onze gemeente kan daar weinig aan toe of af doen. Maar helaas kunnen we niet zeggen dat dit college (VVD, PvdA, ZOG en Groenlinks) zich ferm opstelt of probeert te repareren waar dat kan. Integendeel zelfs, het doet er hier en daar nog een schepje bovenop. En de collegepartijen stemmen daar grotendeels mee in. PvdA en Groenlinks hebben gelukkig nog initiatieven genomen om er weer wat scherpe kantjes vanaf te slijpen. Maar toch... deze partijen hebben het over een ‘ondergrens’, maar laten nog niet blijken waar die ondergrens ligt. De VVD, het hoeft niemand te verbazen, vindt het allemaal heel goed zo (‘er moet toch een prikkel zijn...’). En het ZOG stelt wel vragen - soms op hoge toon - maar is het vervolgens overal mee eens.

Zo bezuinigt onze gemeente op de langdurigheidstoeslag. Dat is het extraatje dat mensen krijgen die langdurig op bijstand zijn aangewezen. Ze krijgen dit in het vervolg niet na drie jaar, maar na vijf jaar. Deze bezuiniging hoeft niet van het rijk.

Rechtse hobby

De meest opvallende rechtse hobby waar dit college voor valt is de verplichte tegenprestatie die moet worden geleverd voor een bijstandsuitkering. Daar moet nog van alles aan gesleuteld worden (wie moet dan wat gaan doen, waar komt dat vrijwilligerswerk vandaan, welke kosten zijn daaraan verbonden). Ook heeft de meerderheid van de raad er wat mitsen en maren aan verbonden, maar het principe is erdoor: het college kan je tewerkstellen als je de pech hebt geen baan te kunnen vinden en bij weigering kun je een flink deel van je toch al schaarse uitkering kwijtraken. Hoeft niet van het Rijk, zo’n verplichte tegenprestatie.

Natuurlijk is het mooi als mensen iets terugdoen voor hun uitkering en als SP zijn we ook heel erg voor vrijwilligerswerk maar we zeggen ook: werk moet lonen en vrijwilligerswerk moet vrijwillig zijn. Als je de grens tussen die twee laat vervagen dan kom je op een hellend vlak. Want, waarom zou een gemeente die toch al zo moet bezuinigen dan nog mensen inhuren voor de plantsoenendienst? En aan de andere kant: wat zouden de echte vrijwilligers hier van vinden, die hun werk vaak uit passie en belangeloos doen? Is hun mening wel eens gevraagd?

Zo graag wil het college dit pareltje invoeren dat het bewust een juridisch risico neemt, namelijk dat deze tegenprestatie blijkt te vallen onder het begrip ‘dwangarbeid’ in het kader van de Europese Rechten van de Mens. Ach, je moet wat overhebben voor je idealen. En er is natuurlijk geld genoeg bij de gemeente voor het betalen van eventuele juridische kosten.

We moeten trots zijn op Zaanstad en dat zijn we ook graag. Waarom hoor je de collegepartijen niet over een ‘eigen Zaans minimabeleid’? Daar zou je ook trots aan kunnen ontlenen.

Dit jaar wordt een ‘overgangsjaar’. De ijverige ambtenaren van Werk en Inkomen zijn al druk aan het experimenteren met verdere ingrepen. Met bijstand in natura (in plaats van geld) bijvoorbeeld. En met een ‘wachtperiode’ van vier weken voor iedereen die bijstand aanvraagt (alsof de huur en de ziektekosten dan ook wachten). Met deze experimenten heeft de raad stilzwijgend ook nog even ingestemd, vlak voor de kerstvakantie. Alleen de SP stemde tegen dit pakket aan verordeningen, zoals tijdens de begrotingsbehandeling al aangekondigd.

Voor ik het vergeet: nog een gelukkig 2012!

U bent hier