Zaanstreek

maar wakes gaan door zolang ze er zijn

Een klein berichtje in de krant: ‘Bajesboten in Zaandam dicht’. Wethouder Straat wist afgelopen donderdag te melden dat de eerste bajesboot al in september dicht gaat en de tweede in januari. Als dit inderdaad het geval is – in het verleden heeft wethouder Egberts ook al eens uitspraken gedaan namens justitie die later niet bleken te kloppen – dan is dit goed nieuws. Toch gaan de maandelijkse wakes bij de boten door, zolang daar mensen zonder papieren opgesloten zijn. Het beleid ten aanzien van die mensen is immers nog steeds inhumaan en ook het regime waaronder zij worden opgesloten blijft in strijd met mensenrechten. De wake bij de bajesboten wordt zondag 18 maart verzorgd door Vluchtelingenwerk Zaanstreek/Waterland.

Het duurt ongeveer drie kwartier en begint om 14:00 uur. Adres: Rijshoutweg 14 in de Achtersluispolder, Zaandam.

De bajesboten in Zaandam hebben, vanaf het moment dat zij in de gemeenteraad ter sprake kwamen in 2006, voor heel wat ophef gezorgd. Heftige debatten in de raad, emotionele verwijten over en weer, rotte vis (zelfs letterlijk) voor de verantwoordelijk wethouder en (vergeefs) onderzoek van de ombudsman op verzoek van toenmalig ROSA raadslid Erik Schaap. Ook bezoeken aan de gedetineerden door vrijwilligers en in een later stadium een toenemende bemoeienis vanuit Amnesty International en kerkelijke en maatschappelijke groepen die de maandelijkse wakes organiseren.

De SP heeft zich niet onbetuigd gelaten in haar protesten tegen het illegalenbeleid van opeenvolgende regeringen en het onmenselijke regime op de bajesboten. Aanvankelijk stemde onze partij in met het afmeren van de drijvende gevangenissen in onze gemeente, omdat we dachten een paar belangrijke concessies losgekregen te hebben. Er zouden geen uitgeprocedeerde asielzoekers worden opgesloten, alleen illegalen die nooit asiel hadden aangevraagd, en het regime zou een stuk menselijker worden dan elders. Op dat laatste zou de gemeenteraad toezicht kunnen uitoefenen. Al dit moois werd door de toenmalige wethouder Egberts toegezegd namens justitie, maar er bleek niets van terecht te komen. De omstandigheden van deze ‘vreemdelingendetentie’ zijn zelfs zo slecht dat de rechter onlangs verbood om krakers zonder papieren onder dat regime op te sluiten. Evenals Groenlinks trok de SP in 2008 de toestemming alsnog in.

Samen met andere partijen hebben wij ons heftig verzet tegen het verlengen van de periode van vijf jaar die de boten in Zaanstad mochten liggen. Helaas was hiervoor in de raad geen meerderheid te vinden doordat de collegepartij PvdA, zij het met moeite, instemde met deze verlenging. Op de achtergrond speelde nog steeds, net als in 2006, de belofte van justitie dat Zaanstad een gevangenis zou krijgen, Een belofte die overigens ook nog steeds niet is ingelost. Nog niet zo lang geleden heeft de SP demonstratieve acties gevoerd tegen de bajesboten en deelgenomen aan een succesvolle demonstratie naar het gemeentehuis.

Ook al gaan de Zaanse bajesboten dicht, het probleem blijft bestaan. Bij Schiphol verrijst nu een nieuw detentiecentrum, waarheen mensen zullen worden gebracht die zonder papieren worden opgepakt. Toch kunnen we kunnen toch zeggen dat de gezamenlijke protesten zinvol zijn geweest. Door de aanwezigheid van de bajesboten in onze gemeente zijn heel wat mensen zich bewust geworden van dit probleem en van het onrecht dat mensen in deze gevangenissen wordt aangedaan. Bezoekers van de wakes zijn vaak zeer onder de indruk van alleen al de sombere, hekken en betonnen omgeving. En de omstandigheden op deze bajesboten waren slecht, die kunnen in een nieuw gebouw alleen maar verbeteren.

Komende zondag 18 maart is het de beurt van Vluchtelingenwerk om de wake te organiseren. Saskia Haen, directeur van Vluchtelingenwerk, zegt dat zij en haar medewerkers en vrijwilligers, zich bijzonder verbonden voelen met de asielzoekers op de boten. Op de foto de wake van de Raad van Kerken van Krommenie van vorige maand. Voormalig pastor Jake Dejonge van de Oudkatholieke kerk (en SP lid) leest daar stukken uit de Bergrede.