Zaanstreek

Tekst van het interview door Rob Swart met SP-raadslid Sonja van Elmpt in Dagblad Zaanstreek/NHD van 28 januari 2013.

Met het beleidsdocument ’Werk werkt’ van wethouder Erik Struijlaart zet Zaanstad een stap in de verkeerde richting, zegt Sonja van Elmpt.

Zaanstad is niet meer die sociale stad

De gebruikelijke volgorde is om eerst het beleid te bepalen en daarna de daaruit voortvloeiende regels te formuleren. Met het beleid rond werkloosheid en uitkeringen deed de gemeenteraad het donderdag andersom: eerst de regels en het beleid komt later. Sonja van Elmpt was een van de raadsleden die zich kwaad maakte om die werkwijze. De gemeenteraad heeft zonder bijsturen en zonder goedkeuring van de uitgangspunten, nu regels vastgesteld die de positie van werklozen verslechtert. Van Elmpt staat niet alleen in haar opvatting. Meerdere fracties denken er net zo over en forceren nu toch een debat over werkloosheidsbeleid, over enkele weken.

Het is vooral de toon die Van Elmpt onaangenaam treft. "Werklozen worden afgeschilderd als uitvreters die een schop onder hun komt moeten hebben om weer aan het werk te gaan. Met teksten over 'eigen verantwoordelijkheid' is dat het beeld dat je als gemeente oproept. Hoezo eigen verantwoordelijkheid. Veel bedrijven vallen in deze tijd om. Wat kun je er aan doen als je daar werkt? En dan gaan wij opschrijven dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen."

Subsidie

Het nieuwe element aan het werkloosheidsbeleid van Zaanstad is dat werkgevers gevraagd worden om mensen uit de bijstand in dienst te nemen. Ze krijgen daarvoor een loonkostensubsidie. "We weten niet of dat werkt. We krijgen geen overzicht wat het inhoudt en oplevert, terwijl er al een tijdje proefgedraaid wordt. Het is natuurlijk goed om mensen uit de bijstand te halen. Maar we moeten ook beseffen dat er geen baan extra bij komt. Werkgevers die iemand kunnen gebruiken nemen iemand aan uit de bijstand en krijgen daar subsidie voor. Ondertussen krijgt iemand anders die baan niet."

Van Elmpt zou in de raad graag praten over het tegenstrijdige aan het beleid van Zaanstad. "We hebben besloten om te bezuinigen op van alles en vaak gaat dat ten koste van banen. Alles moet steeds efficiënter en met minder mensen. Al die besluiten betekenen dat je mensen op straat zet. En nu moeten we investeren om mensen aan het werk te helpen? Dat lijkt mij niet altijd handig."

"Maar wat mij echt het meest stoort is de toon die wordt aangeslagen. Als ik lees dat een uitkering er voortaan alleen is voor mensen die het echt nodig hebben, dan denk ik, dat was toch altijd zo? Of denken we dat er profiteurs zijn? Als ik lees over dat er streng gehandhaafd wordt, dan roept dat een verkeerd beeld op, namelijk dat uitkeringsgerechtigden massaal frauderen. Ik weet dat het niet waar is. Ik lees dat iemand die zijn baan kwijt raakt ander werk moet gaan zoeken. Alsof iemand dat niet zou doen. Dat is toch logisch."

"Ik zou het ook wel eens met de raad willen hebben over iemand die al driehonderd keer is afgewezen. En over zijn motivatie om nog eens en nog eens te solliciteren. Alsmaar nee horen doet iets met mensen."

Zij neemt het vooral de PvdA kwalijk dat de gemeenteraad donderdag gedwongen werd wel de regels vast te stellen zonder het eerst te hebben over doelstellingen en ambities. "De PvdA vond dat niet nodig. Vervolgens stellen ze een hele reeks vragen die in zo’n debat thuis zouden horen."

"Ik weet wel dat er veel grotere mechanismen aan het werk zijn dan wij in Zaanstad in de hand hebben. Maar er zijn ook dingen die wij wel kunnen doen. Waarom hebben wij in het stadhuis voor sommige functies werkervaringsplekken. Maak daar echte banen van, dan is er iemand mee geholpen. Voor veel mensen die nu werkloos raken is namelijk een werkervaringsplek niet nodig. Soms hebben ze al dertig jaar ervaring."

Zaanstad was een paar jaar geleden nog zo trots op het sociale beleid. Nu is daar volgens Van Elmpt geen reden meer voor. Veel steden zijn Zaanstad voorbij gegaan.