Zaanstreek

Op donderdag 16 mei werd in de gemeenteraad de kadernota besproken. De kadernota bevat de plannen op hoofdlijnen die het college van PvdA, VVD, ZOG en GroenLinks voor de komende periode voorstellen. Deze kadernota staat in het teken van bezuinigingen uit Den Haag en plannen voor een kleinere overheid. Hieronder de algemene beschouwing die fractievoorzitter Patrick Zoomermeijer uitsprak namens de SP-fractie in reactie op de kadernota.

We zitten in de ergste crisis sinds de jaren dertig, alleen duurt deze crisis nu al langer dan die van toen. En we weten waar die toe heeft geleid. Als gevolg van deze crisis vandaag en de keuzes die er door de opeenvolgende rechtse kabinetten in Den Haag en dit college hier in Zaanstad worden gemaakt, staan we nu voor 68,2 miljoen aan bezuinigingen.

Hetzelfde beleid van dezelfde partijen die zowel in Zaanstad als in Den Haag achter het stuur zitten. Hetzelfde beleid dat ons deze crisis bezorgde, en gezien de laatste CPB-cijfers, de crisis eerder versterkt dan bestrijd. Meer bezuinigingen betekenen minder bestedingen, een kleinere overheid betekent een minder stabiele vraag. Het lijkt wel of de crisis wordt misbruikt voor de door Naomi Klein beschreven ‘shock doctrine’.

Wat dat betreft is het ook het uitgangspunt van deze kadernota niet neutraal. De beschreven macro-economische ontwikkelingen zijn gebaseerd op het kabinetsbeleid en voorspellingen van het CPB. Een neoliberale regering en een bureau dat er in haar voorspellingen er keer op keer naast zit.

In het voorwoord van de kadernota stelt het college zich eindelijk de vraag die de SP al zo vaak aan het college heeft gesteld: “waar houdt dit op en tot wanneer is dit acceptabel?”. De eerste stap tot inzicht en herstel is natuurlijk altijd erkenning. Maar de vraag stellen en hem niet beantwoorden, nog steeds niet durven zeggen ‘tot hier en niet verder’, is te makkelijk. Daarom onze vraag aan het college: tot wanneer is dit acceptabel? Wanneer gaat u in VNG-verband zeggen dat het zo niet langer kan? Dat bij de overgehevelde taken ook voldoende budget hoort? Dat er een declaratiesysteem moet blijven, zodat de gemeenten hun taken fatsoenlijk kunnen uitvoeren? Dat de regering in Den Haag verantwoordelijk blijft voor het welzijn van alle burgers, niet alleen die met een dikke portemonnee? Dan vindt u de SP aan uw zijde! Maar niet als u alleen maar om meer beleidsvrijheid vraagt.

Den Haag draagt steeds meer verantwoordelijkheden over zonder de bijbehorende budgetten. Zijn er meer bijstandsgerechtigden, meer aanvragen voor jeugdzorg, wordt er meer beroep gedaan op de Wmo: dan is dat allemaal risico voor de gemeente. Den Haag besteed de risico’s uit, zoals een autofabriek de risico’s uitbesteed aan toeleveranciers en Albert Heijn naar zijn uitzendkrachten. Nogmaals: het zijn dezelfde partijen in Den Haag als hier...

Ondanks de draconische bezuinigingen uit Den Haag, blijft dit college ernaar streven bezuinigingen op te vangen in het programmaveld waarin ze vallen. De SP is van mening dat ontschotting tussen de programma’s soms nodig is om de solidariteit op het sociale vlak te kunnen handhaven. Dat is immers één van de weinige manieren waarop een gemeente nog het verschil kan maken.

Ondertussen is de kerntakendiscussie een zachte dood gestorven. Voor zover de beloofde discussie is gevoerd, werd duidelijk dat een meerderheid van de raad niet wilde snijden in gemeentelijke taken en er zelfs taken bij wilde die een gemeente beter uit kan voeren dan een marktpartij. Maar niettemin gaat het college gewoon door op dezelfde weg, nu met haar nieuwe speeltje van de ‘hervormingsagenda’. Als er keuzes gemaakt moeten worden, gaan we wat de SP betreft eens goed kijken naar het investeringsfonds en vooral de projecten die daaruit betaald moeten worden. Wij stellen daarom voor het investeringsfonds als extra zoekrichting op te voeren.

Dat is een andere zoekrichting dan die van het college, die tot 1,4 miljoen wil bezuinigingen op de buurthuizen (pag. 32). Het college claimt dat de verzelfstandiging van buurthuizen in het verleden een succes was. De SP weet echter wel beter, en ook het onderzoek waar het college vrijelijk uit citeert, was niet zo onverdeeld positief. Ook waren of zijn de buurthuizen niet volledig zelfstandig, ze werden of worden nog ondersteund door de wooncorporaties. Hoe kan verzelfstandiging dan een makkelijke oplossing zijn? Buurthuizen spelen een centrale rol in de wijk en kunnen op veel vlakken een preventieve werking hebben op problemen die anders later met dure zorg en repressie moeten worden aangepakt. Over de verzelfstandiging van de buurthuizen willen we het dan ook nog uitgebreid hebben.

In de kadernota staat dat ‘waar mogelijk de inkomsten voor BaanStede door opdrachten van de gemeente verhoogd kunnen worden’ (pag. 79). Volgens ons is dat geen overweging of een optie, maar een verplichting. Dit in lijn met het alternatief dat het actiecomité BaanStede zelf presenteerde. Is dat alternatief en haar besparingen op zorg en uitkeringen op de lange termijn nu al eens doorgerekend?

Verder valt het de SP op dat het zwaartepunt van de bezuinigingen in 2015 ligt. Niet toevallig ná de verkiezingen. Lekker veilig zodat ze pas zichtbaar worden na de verkiezingscampagne en dat een nieuw college er mee zit opgescheept. En bedankt!

Maar, ondanks onze zware kritiek, wil de SP toch één compliment uitdelen. In het bestedingsvoorstel van het college voor het positieve resultaat over 2012 zagen we een reservering staan van 2,1 miljoen voor een “Algemene reserve sociaal”. Dat zullen we dan maar zien als een begin van het sociale investeringsfonds waar de SP in deze raad al jaren voor pleit. Wel nog even dat sociale fonds vullen met de onderbesteding van 2,5 miljoen in 2012 op de Werk, Inkomen en Reïntegratie.

Update

De SP heeft geprobeerd met voorstellen de Kadernota bij te stellen. Voor deze voorstellen kregen helaas geen meerderheid. Uiteindelijk moesten we wel tegen deze Kadernota stemmen.