Zaanstreek

Donderdag 20 juni werden de begroting, jaarrekening en het transitieplan van BaanStede in het Zaans Beraad besproken. Mede door de scherpe kritiek hierop van de SP, maar ook van onder andere ROSA, PvdA en GroenLinks, en door de weinig overtuigende en soms ongemakkelijke beantwoording door de wethouder, kwam het nog niet tot een positief advies. Dus wordt vervolgd! Hieronder alvast de bijdrage die fractievoorzitter Patrick Zoomermeijer namens de SP gaf.

Ondanks dat BaanStede de zogenaamde transitie (herstructurering) heeft verwerkt in haar meerjarenraming, lijkt BaanStede op een jaarlijks tekort van 2,1 miljoen in 2017 af te stevenen, waarvan 48% voor rekening van Zaanstad. Daarmee lijkt de aanname van dit college dat BaanStede op een tekort van ‘nul’ uit te moeten komen, niet realistisch te zijn geweest. Daarbij wordt door het college in bedekte termen aangegeven (‘aan de knoppen draaien’) dat er bezuinigd kan worden op de traject- en begeleidingsvergoeding. Daar is de SP absoluut niet voor, begeleiding is noodzakelijke voorwaarde voor welke detachering dan ook van kwetsbare mensen op de huidige competitieve arbeidsmarkt. Daarnaast geeft het college aan dat de haalbaarheid van bezuinigingen of hogere inkomsten onduidelijk zijn, zoals bij detacheringtarieven en begeleidingskosten.

Oftewel:
1. Het idee dat de sociale werkvoorziening de gemeente niets mag kosten is niet realistisch, en voor de SP overigens ook geen voorwaarde.
2. Meer bezuinigen om de tekorten te beperken zal de kwetsbare doelgroep direct raken.
3. Vele aannames zijn niet meer dan dat: aannames, zonder garantie voor de toekomst. En naast boterzacht, zijn de plannen onderbouwd met cijfers die steeds afwijken en wordt er gegoocheld met woorden. Dit laatste viel econoom Rob Berkman van het actiecomité BaanStede op, en die daar meer over kan vertellen.

Ik kan niet natuurlijk ontkennen dat de SP tegenstander is van déze herstructureringsplannen. Sterker, we zijn er faliekant op tegen. De doelstelling om eind 2017 alle werknemers van BaanStede bij reguliere werkgevers te detacheren vinden we onrealistisch.

Maar kijkend naar het huidige transitieplan, dan zijn er toch wat vragen gerezen bij de SP-fractie, waarvan wij hopen dat de wethouder die kan beantwoorden. Die vragen hebben vooral te maken met de zorgen en twijfels die door een groot deel van de raad, dus niet alleen de SP, werden gedeeld. En die onder andere in moties en amendementen zijn benoemd.

1. Al wordt in het transitieplan gesproken over een plek voor beschut werken, maar hoe dat er nu precies uitziet, vooral vanaf 2017, is helemaal niet duidelijk. En dat is juist een voorziening voor de allerkwetsbaarsten. Daar willen we graag duidelijkheid over. Want “…er [blijft] het alternatief van beschut werk. De eerste jaren nog binnen BaanStede. Daarna bij een voorziening voor beschut werk buiten de GR”. Aldus het plan (pag. 15). Maar buiten de Gemeenschappelijke Regeling dus. Hoe ziet dit er dan uit, wat is onze invloed als democratisch gekozen gemeenteraad, die ook deze mensen vertegenwoordigt? En nee, de genoemde ‘arbeidsmatige dagbesteding’ (pag. 18) is geen volwaardig alternatief als je wilt dat ‘iedereen mee doet’.

2. Aan het idee van ‘inbesteden’, wat door het actiecomité BaanStede is bepleit, wordt nog steeds te weinig aandacht besteed in het plan. Terwijl inbesteding volgens ons de voorwaarde is voor een toekomst voor de mensen met een SW-indicatie. Inbesteding wordt bijvoorbeeld niet eens genoemd bij de uitgangspunten en cruciale en andere aandachtspunten (pag. 30). Elders wordt het wel genoemd, maar meer terloops, als een ‘nice to have’. Wat wij eigenlijk van alle betrokken gemeentes, maar om te beginnen van onze wethouder willen weten, is: welke toezegging kan de gemeente doen voor het inbesteden van opdrachten bij BaanStede of haar opvolgers? Wij vragen dit omdat de transitie gaat mislukken zonder betrokkenheid en garanties van de gemeente, en er zonder meetbare afspraken vooraf geen degelijke meerjarenplanning valt te maken. De huidige 1,5 miljoen die de gemeente nu volgens de wethouder uitbesteed aan BaanStede is maar ongeveer één derde procent, terwijl hij zelf eerder dit jaar nog streefde naar 10% bij aanbestedingen door de gemeente. Wij willen graag concrete toezeggingen dus.

Tot slot nog een laatste vraag: we gaven al eerder aan dat we de onderbouwing cijfermatig wat vaag vinden. Daarnaast is de 5,6 miljoen voorde transitiekosten gebaseerd op een omrekening van inmiddels verouderd kabinetsbeleid, en niet op een daadwerkelijke inschatting van de kosten. Met de kosten op de lange termijn, zeg over 5 jaar, die worden gemaakt als meer mensen dan verwacht niet blijvend kunnen worden gedetacheerd en er een groter beroep op uitkeringen, dagbesteding, hulp of zorg wordt gedaan, is geen rekening gehouden. Wie moet de bovenwettelijke uitkeringen betalen, dat wat de wethouder een ‘goudgerande arbeidsvoorwaarde’ noemde? Kortom: durft de wethouder nu toe te zeggen dat met dit plan Zaanstad niet geld bij blijft leggen, ook in de toekomst?

Om deze twijfels rond de financiële haalbaarheid weg te nemen en meteen rust en steun de bieden voor de mensen van BaanStede, zou het het beste zijn om het alternatieve plan dat hem door het actiecomité BaanStede is aangeboden door te rekenen. Zoals beloofd.