Zaanstreek

Afgelopen zondag 18 mei was ik om 14.00 uur in Den Haag om het zesde debat van mijn vrouw Gabriella Molica, die op plaats 10 staat van de kandidatenlijst van de SP voor de Europese verkiezingen, bij te wonen. Zij is ook de afdelingsvoorzitter van de Zaanse SP-afdeling. Het was een schitterende dag, te mooi eigenlijk om binnen te zitten. Niettemin hadden zo’n 50 mensen de moeite genomen om naar de fraaie vergaderzaal van ProDemos te komen om te luisteren en vragen te stellen aan de 4 aanwezige kandidaten van SP, GroenLinks (plaats nummer 11 op de lijst voor de Europese verkiezingen, PvdA (plaats nummer 3) en D66 (plaats nummer 9).

Verslag door Frank van Heijningen, foto's door Coskun Yegenoglu

Helaas hadden de kandidaten  van CDA, VVD en PVV het laten afweten. In tegenstelling tot de vorige debatten die ik de afgelopen week had bijgewoond, was deze verbale krachtmeting gebaseerd op vier stellingen over de EU en het Europese Parlament.  Maar voordat die aan bod  kwamen, werden zowel de kandidaten als het publiek aan de tand gevoeld over hun kennis van de EU.  Helaas moest ik afvallen toen ons de vraag werd voorgelegd, waar het Europees Parlament vergadert. Dat er naast Brussel en Straatsburg ook nog naar Luxemburg werd verhuisd, was me onbekend.  Maar Gabriella deed het veel beter.  Pas bij de tiende en laatste vraag (Hoeveel procent is de Nederlandse invloed binnen het Europees Parlement?) moest ze op een verschil van 0,7% - het was 3,7 % in plaats van de 3% die ze had ingevuld - de overwinning aan iemand in het publiek laten die er met zijn 4% er maar 0,3% naast zat.

Nu de toon gezet was, kon het debat beginnen met de “leadership pitch”.  Aangezien alle kandidaten van tevoren was gevraagd om een foto te sturen van hun grote ‘inspirator’, mocht mevrouw Tomruk-Kisi van GroenLinks als eerste kandidaat haar ‘held’ Femke Halsema toelichten;  de reden van haar keuze was dat de vroegere leider van GroenLinks “eerst naar de mensen kijkt en dan pas naar de cijfers”. Vervolgens  was het de beurt  aan Gabriella om haar voorbeeld Martin Luther King toe te lichten; haar keuze was  gestoeld  op het feit dat “hij niet alleen een ‘dream’ had die uiteindelijk 50 jaar na dato is uitgekomen,  maar vooral omdat zijn werk actueler dan ooit is in onze huidige xenofobe wereld.”

Na dit interessante inkijkje in de inspiratiebronnen van de kandidaten van GroenLinks en de SP werd nu de eerste stelling gepresenteerd:   

Stelling 1: Moet de voorzitter van de Europese Commissie direct door de burgers worden gekozen?

“Ja” zei GroenLinks, “want dit is democratisch”.”Nee”, zei Gabriella,”want het heeft geen zin om een voorzitter direct  te laten kiezen door de burgers als als de Europese Commissie tot stand komt door achterkamertjespolitiek van politici en lobbyisten en niet door invloed van de burgers.  Dat is niet democratisch.  In de EU wordt alles geregeld via achterkamertjespolitiek en de pressie van 25.000 lobbyisten in Brussel, die alleen maar oog hebben voor hun economische en financiële belangen, maar niet voor sociaal beleid.  We moeten weten wie die lobbyisten zijn die het beleid in de EU dicteren.  Als we ze niet kunnen uitbannen, dan moeten ze geregistreerd worden.”  Maar daar werd door een van de aanwezigen bezwaar tegen aangetekend, totdat Gabriella haar uitlegde dat ze hiermee niet de NGO’s,  Amnesty International of Greenpeace bedoelde maar de grote bedrijven en multinationals.

Vervolgens mochten nu de kandidaten van D66 en de PvdA hun ‘held’ presenteren.  De heer Thijssen van D66 verklaarde met enige trots dat hij voor een inspirerend leider niet de grenzen over hoefde: “Onze Robin van Persie, want hij pakt zijn kansen en gaat grenzen over. Hij voetbalt in het buitenland , terwijl hij in Nederland veel meer zou kunnen verdienen!”

Nelson Mandela bleek de grote inspirator van mevrouw Piri van de PvdA te zijn, omdat zijn gevecht  – zo verklaarde ze - tegen apartheid en onderdrukking haar ontzettend inspireerde.

Stelling 2: Het begrotingstekort mag niet meer zijn dan 3%.

Nu waren de kandidaten van D66 en PvdA aan de beurt. De heer Thijssen (D66): “3% is ruim genoeg.” Mevrouw Piri: “Daar ben ik het genuanceerd niet mee eens! Er worden afspraken gemaakt over het begrotingstekort en over de staatsschuld die niet boven de 60% mag zijn. Dit leidt tot harde bezuinigingen.  En wat zijn de sociale gevolgen daarvan? We gaan erop letten.” Waarop iemand uit de zaal naar de interruptiemicrofoon liep, haar confronteerde met de 50% werkloosheid in Spanje en vroeg wat de PvdA daaraan dacht te gaan doen. Het antwoord op deze vraag moest ze hem helaas schuldig blijven.

Op de opmerking van D66 dat er bij het overschrijden van de 3% een sanctie moet worden opgelegd in de vorm van een geldboete, “want we zijn met z’n allen binnen de EU verantwoordelijk voor de stabiliteit van de Euro”, antwoordde de voorzitter van het debat: “Als landen het begrotingstekort al niet kunnen betalen, dan is het toch raar om ze ook nog een flinke geldboete op te leggen.” Waarbij even later ook nog eens gezamenlijk werd vastgesteld dat er maar 18 landen van de 28 lidstaten zijn die de Euro hebben ingevoerd.  

Vervolgens kwam er een vraag uit de zaal aan het adres van de PvdA: Wat wil de PvdA in Europa? Mevrouw Piri:  “Wij vinden dat de EU van werkgelegenheid een prioriteit moet maken, want de sociale gevolgen van het huidige EU-beleid zijn enorm. Wij willen een EU voor mensen en niet alleen voor bedrijven!” Hoorde ik het goed: ...een sociaal Europa voor de mensen... Zou ze afgelopen zaterdag op de Gedempte Gracht geweest zijn?

Toen daarna tussen de kandidaten van D66 en GroenLinks de rol van de banken in Europa in relatie tot het stimuleren van de economie werd besproken,  gaf D66 aan de grote bedrijven en multinationals als motor van de economie te zien. Banken moesten daarom meer investeren in het bedrijfsleven en in innovatie. Wel gaf de heer Thijssen aan dat hij niet voor het centraal regelen van de vennootschapsbelasting binnen de EU was, net zo min als voor een door de EU vastgesteld minimumloon.  Maar tegelijkertijd was hij er voorstander van om meer bevoegdheden aan Brussel over te dragen.  Mevrouw Tomruk- Kisi van Groenlinks was daarentegen van mening dat “de banken met leningen het MKB moeten stimuleren en dat ze moeten investeren in innovatie en een duurzame economie.” Jammer dat er geen tijd was om deze laatste begrippen wat nader toe te lichten, want de voorzitter maande de kandidaten om verder te gaan naar de volgende stelling.

Stelling 3: Moet er een gezamenlijk buitenlands beleid van de EU komen?

Nu kon het echte debat beginnen. Alle kandidaten  mochten zich nu mengen in de discussie. De posities waren dan ook al snel betrokken: links de kandidaten van PvdA en SP en rechts de overige twee.” Nee”, luidde het antwoord van SP en PvdA. “Ja”, zeiden GroenLinks en D66. Gabriella: ”Hoe kun je nu je buitenlands beleid in handen van een orgaan leggen, als we net hebben vastgesteld dat de EU ondemocratisch is en de mensenrechten niet respecteert? Eerst moeten we de EU hervormen, democratischer en transparanter maken en pas dan kunnen we hier serieus over praten. De SP wil wel graag samenwerken met de lidstaten op allerlei terreinen, zoals in het verleden in de EEG, om de vrede  en de welvaart en welzijn in Europa te bevorderen. Maar eerst moet de EU hervormd worden.” Mevrouw Piri: “De PvdA is voor het in eigen handen houden van het buitenlands beleid. Wel moeten we als landen meer samenwerken om de grote problemen aan te pakken in Europa.”

Mevrouw Tomruk-Kisi: “We moeten een gezamenlijk Europees leger vormen om de invasie uit Rusland in de Oekraïne tegen te gaan. We moeten ons onafhankelijk opstellen ten opzichte van het gas van Poetin.” Waarop Gabriella fijntjes opmerkte: “Voor de privatisering van de energiesector hadden we in Nederland gewoon de Gasunie. De andere politieke partijen hebben door voor privatisering te kiezen, Gazprom de mogelijkheid gegeven om een deel van de Nederlandse markt in handen te krijgen. De SP is de enige partij geweest die zich altijd tegen privatisering van de energiemarkt heeft verzet!”  De heer Thijssen was van mening dat, als we een gezamenlijk buitenland EU-beleid gaan voeren, het veto-recht van de 28 lidstaten moet worden ingedamd. In een federaal Europa ziet D66 alleen maar ruimte voor een gekwalificeerde meerderheid van grote staten. Gabriella: “het  falen van het huidige buitenlandse EU-beleid geeft wel aan dat de EU hard toe is aan democratische hervormingen.“

Stelling 4: Moet Turkije toetreden tot de Europese Unie?

Over de laatste stelling waren alle vier de partijen het nagenoeg eens: eerst moet het land volledig voldoen aan de Kopenhagen-criteria en dan kan het lid worden van de EU, maar dat zal nog wel wat voeten in de aarde hebben. 

De voorzitter sloot het debat om vijf voor vijf af. We waren ruim over tijd. Alle kandidaten werden voor hun bijdrage bedankt.

Op mijn vraag hoe ze het gevonden had, antwoordde Gabriella: “Jammer, dat dit mijn zesde en laatste debat was. ”

• Speciale SP-pagina 'Superstaat nee, samenwerken ja'