Zaanstreek

De rekenkamer van Zaanstad heeft in mei 2014 een bestuurlijk rapport geschreven getiteld: Zaanstad en HVC, Afstand nemen van afval, en doet daarin enkele aanbevelingen. De fractie van de Socialistische Partij heeft daar kennis van genomen. Het rapport heeft bij ons veel vragen opgeroepen. Door de SP-fracties van andere participerende gemeenten en door de Statenfractie van de provincie Noord-Holland zijn inmiddels ook schriftelijke vragen gesteld of zijn in de raadsvergaderingen vragen gesteld.

De Socialistische Partij heeft daarom op 30 juni ook in Zaanstad schriftelijke vragen gesteld.

Financiële risico's en Gemeentelijke invloed 1. heeft de Gemeente Zaanstad de gemeenschappelijke regeling AIJZ fiat gegeven in te stemmen met het aangaan en met de verhoging van de garantstelling voor de leningen van HVC tot een bedrag van 670 mln eur?
2. Heeft het college overwogen de garantstelling niet te geven of te beperken?
3. De garantstelling wordt verstrekt via een ballotage overeenkomst. Wat houdt deze ballotage overeenkomst in en klopt het dat de gemeente door deze overeenkomst feitelijk niet uit de constructie kan stappen?
4. In 2007 is de vormgeving van AIJZ aangepast tot GR AIJZ 2007. Volgens de rekenkamer is niet duidelijk of Zaanstad na deze aanpassing nog partij is bij de ballotage overeenkomst. Is de gemeente Zaanstad nog steeds direct partij bij de ballotage overeenkomst en heeft onze Gemeente nog enige invloed?
5. Hoe groot is het risico dat een van de aangesloten gemeenten op een onrechtmatige wijze onderhandse opdrachten geven aan HVC?

Jaarrekening HVC Uit de jaarrekening van 2013 en het rekenkamer rapport blijkt dat HVC extra verliezen heeft genomen door de leningen versneld af te lossen. Deze stap is genomen omdat de omzet bij afvalverwerking terugloopt en er een structurele overcapaciteit is in Europa. HVC importeert afval uit Groot-Brittannië om het tekort aan te vullen. De BNG is de belangrijkste financier van HVC. Tenslotte blijkt dat de directeur flink boven de Balkenende norm wordt betaald.

1. Is het college bereid een initiatief te nemen om samen met de andere Gemeenten en waterschappen en de BNG om te onderzoeken of de HVC kan worden geherfinancierd nu de kapitaalmarktrente heel laag is? Kan worden onderzocht of het verplichte schatkistbankieren is of kan worden ingezet?
2. Vindt het college het een juiste ontwikkeling dat HVC afval importeert in plaats van dat de capaciteit wordt verminderd?
3. Is het college bereid initiatief te nemen om samen met de andere betrokken partijen tot afspraken te komen om de capaciteit te verminderen? Dat past ook in het kader van het nu op te stellen landelijk afvalplan 3.
4. Is het college het met de accountant eens dat HVC in wezen een gezond bedrijf is?
5. Is het college bereid de beloningsstructuur ter discussie te stellen zodat de salariëring van de directie aan de Balkenende norm voldoet?

Zeggenschap Wij zien dat de zeggenschap van de Gemeente Zaanstad onduidelijk is en verwaterd is zodat de balans tussen zeggenschap en risico verstoord is. Het aandeelhouderschap is in handen gegeven van AIJZ. Wij zijn van mening dat onze afgevaardigde in dat bestuur diepgaande kennis moet hebben van de structuur van de van de regelingen, van financiën van afval en van duurzaamheid. In deze ondoorzichtige structuur is dat erg veel gevraagd. Een aantal rekenkamers geeft als overweging de gemeente afzonderlijk aandeelhouder te maken. Onze rekenkamer beveelt een exit strategie aan.

1. Wat gaat onze gemeente doen met deze aanbevelingen, wordt afzonderlijk aandeelhouderschap en de opheffing van AIJZ overwogen?
2. Overweegt het college andere samenwerkingsovereenkomsten voor HVC zodat onze invloed duidelijker is en er beter mogelijkheden zijn om tegengas te geven en onze democratische controletaak uit te voeren ?

Kerntaken 1. Ziet de gemeenten afvalverwerking voor de aangesloten gemeenten en de inzameling van afval nog steeds als kerntaak voor HVC?
2. HVC is steeds meer activiteiten naast afvalverwerking gaan doen. Vindt de gemeente dat die taken ook als kerntaak zijn gaan gelden?

Exit strategie/privatisering HVC is uitgegroeid tot een bedrijf dat het gemeentelijke belang ver is overstegen, met 48 gemeenten en 6 waterschappen als partners waarvan sommige via een GR en andere als directe aandeelhouder, in meerdere provincies. De structuur past niet meer bij deze omvang. Een aantal rekenkamers stelt dat de taken van HVC geprivatiseerd kunnen worden. Onze rekenkamer stelt een exit strategie voor die ook zou kunnen leiden naar privatisering. De SP ziet dat niet als gewenste uitkomst en we missen de onderbouwing.

1. Overweegt het college een exit strategie en speelt privatisering daarbij een rol?
2. Hoe ziet ons college de rol van de provincie bij een zo duurzaam mogelijke afvalverwerking?
3. Is het college bereid te onderzoeken of de provincie mee wil werken met een provinciale structuur waarbij het Noord-Hollandse deel van HVC of de kerntaken van HVC kunnen worden ondergebracht bij een nieuw op te richten provinciaal bedrijf voor duurzame afvalverwerking en energie opwekking?

Meer lezen?

• Veel vragen over afvalverwerker HVC