Zaanstreek

Nergens is zo duidelijk dat onze maatschappij zich in een alarmfase bevindt als aan de kant waar het systeem de mensen ziet als een product. Ik spreek met begeleiders in de opvang van de Brijder, de specialist in verslavingszorg. Er is hier een samenwerking met Actief talent, dat o.a. ondersteuning geeft bij arbeidsre-integratie. Inmiddels zijn beide opgeslokt door de Parnassiagroep.

Door Wim Verhoeven

Cliënten kunnen hier terecht voor vragen, een kopje koffie en een maaltijd. Dwars door het gesprek loopt de rode draad van de bezuinigingen. Vroeger waren er meer opnames en kon intensiever gekeken worden naar de persoon en wat deze nodig had. Door de vermindering van de subsidie is het moeilijker geworden. Het is wel heel belangrijk gedetailleerd naar iemand te kijken want het hangt sterk van de wil van een man of vrouw af of er een oplossing valt te bereiken. Sommigen gaan van opname naar opname terwijl dit in feite ‘trekken aan een dood paard is’, dus zinloos. Mijn gesprekspartners vinden wel dat iedereen recht heeft op een leven en een uitkering.

Dat leven wordt er niet gemakkelijker op. Aan tafel doemt door uitspraken een grauwe werkelijkheid op, zoals die wordt ervaren. ‘In de bijstand word je bijna als fraudeur gezien, het wemelt van de controles en je krijgt meteen een stempel opgedrukt’. Hier maken we kennis met het ingewikkelde systeem dat eigenlijk in z’n eigen netten verstrikt raakt. Ook voor begeleiders is het hier steeds moeilijker geworden. ‘Voor veel vragen weet je niet meer waar je terecht kunt’. De contacten bij de gemeente worden geminimaliseerd. Automatisch belanden we ook nu weer bij hen die overal buiten vallen. De onzichtbare schimmen in niemandsland. Verstrikt in het doolhof van formulieren, het digitale paradijs, verslaving en de onduidelijkheid tussen taken van het sociale wijkteam en hulpverlenende instanties.

Gaan we de weg op die al zo gewoon is geworden in de Verenigde Staten? Daar is de ontmoediging van velen al zo ver dat men het systeem de rug toekeert. Hier beginnen de eerste symptomen daarvan zichtbaar te worden. Zelfredzaamheid wordt overschat. Je kunt de regelingen zo inkleden dat niemand er meer gebruik van kan maken. Voor een daklozenuitkering moet je aan steeds meer voorwaarden voldoen. Men maakt zich hier grote zorgen om het feit dat de subsidiekraan om mensen te helpen verder dichtgaat. We spreken dan over maatschappelijk herstel , met een schone lei beginnen en Openbare Geestelijke Gezondheidszorg, op weg naar wonen en werken. Dit jaar 50% en volgend jaar 100% korting op de gemeentelijke subsidie voor specialistische zorg. Het idee lijkt post te hebben gevat dat het Sociale Wijkteam deze taken overneemt. De hulp moet algemener en goedkoper worden.

Dit gebeurt allemaal in een tijd dat de problematiek steeds complexer wordt. Er zijn steeds meer ‘multiprobleem’ gevallen. Verslaving , schulden, geen sociale contacten en veel andere zaken zijn steeds meer in één persoon verenigd. Die persoon raakt vanuit zijn perspectief verstrikt in het web van een brei aan regelingen. Zijn we terug in de tijd van Franz Kafka? Zou er sprake zijn van een nachtmerrieachtige onheilspellende sfeer, waarin de bureaucratie en onpersoonlijke maatschappij steeds meer grip krijgen op het individu? Het CJIB ( Centraal Justitieel Incasso Bureau) kan bijvoorbeeld het leven van mensen die uit de gevangenis komen volledig ontwrichten. Ook als mensen relatief kort hebben gezeten. Tijdens het onderzoek dat SVB eerst moet doen en weken kan duren besta je niet.

Aan de tafel hier krijg ik duidelijk een conclusie door die ik zelf volledig onderschrijf. Een groeiend probleem is dat velen het systeem niet meer begrijpen. De schoonheid hiervan zou moeten liggen in de eenvoud. Het lijkt of men een maatpak heeft gemaakt waar de spelden nog inzitten. Iedere keer als je het aan wilt trekken doet het pijn.

Geschreven door Wim Verhoeven voor de Koffiekring Zaanstad, een niet-partijgebonden vrijwilligersinitiatief voor mensen die door de maatschappelijke veranderingen worden getroffen. Ook getroffen door bezuinigingen? Mail Wim! verhoevenkoffiekring@tele2.nl