Zaanstreek

De leiding van Syriza heeft de Griekse werkende bevolking naar een opmerkelijke nederlaag gebracht door steun te geven aan een hard besparingsbeleid, een de facto koloniale status en potentieel een brede demoralisatie onder de bevolking.

Standpunt door Paul Murphy, parlementslid voor de Socialist Party in Ierland

Deze nederlaag vloeit voort uit de reformistische strategie van de partijleiding – het idee dat het mogelijk is om de besparingsprogramma’s van de trojka te stoppen zonder te breken met het kapitalisme. In het kader van de eurozone, met de macht van de ECB en de Europese grootmachten, Duitsland in het bijzonder, was dit een fatale illusie.

Falen van de strategie van de ‘goede euro’

De reformistische strategie leidde tot onderhandelingen waarin de Syriza-leiding naar eigen zeggen een ‘eerbaar compromis’ zocht. Maar dat was onmogelijk met deze onderhandelingspartners. De strategie van de ‘goede euro’ betekende bovendien dat alles eraan gedaan werd om toch maar in de eurozone te blijven. Het betekende dat de weg van toegevingen en stappen achteruit werd opgegaan. Iedere toegeving leidde tot meer agressie, extremere eisen en nog meer toegevingen. De Griekse regering ging uiteindelijk naar de laatste onderhandelingsronde terwijl ze de eigen handen en voeten achter de rug had vastgebonden. Dit gebeurde door openlijk te verklaren dat alles zou gedaan worden om in de euro te blijven. Het resultaat van een vreselijke nederlaag stond toen al vast.

Er was een andere weg mogelijk. Xekinima, een radicaal-socialistische organisatie, en delen van de linkerzijde binnen en buiten Syriza kwamen hiervoor op. Het was een weg van een breuk met het kapitalistische systeem en strijd voor socialistische verandering. Natuurlijk zou zo’n weg niet zonder moeilijkheden zijn, maar het fantastische resultaat in het referendum toonde aan dat de massa’s in Griekenland er klaar voor waren.

Socialistisch beleid kan trojka verslaan

De weigering om een nieuw besparingsplan te ondertekenen, zou geleid hebben tot een terreurbeleid van de trojka waarbij de ECB geen noodliquiditeiten aan de Griekse banken zou geven en deze banken geen euros meer zouden hebben. De weg van de confrontatie betekent dan ook dat een vorm van nationale munt zou gedrukt worden. Een exit uit de eurozone was het belangrijkste afschrikkingsargument dat door het establishment werd gebruikt. Er werd de indruk gewekt dat een exit automatisch tot economische rampen zou leiden. Klopt dat? Niet noodzakelijk. Het is afhankelijk van de vraag of de exit gecombineerd wordt met radicale en socialistische maatregelen of als het gewoon gebeurt op een ogenblik dat de macht en controle in handen van de oligarchen en rijken blijven.

Tegen de financiële terreur van de ECB is de volledige nationalisatie van het bankenstelsel nodig waarbij de middelen van de obligatiehouders en rijke spaarders vastgezet worden. De banken kunnen solvent gemaakt worden waardoor het spaargeld en pensioenen van de werkenden veilig is, zonder dat de ECB een cent terugkrijgt en ook andere obligatiehouders hun rechten verliezen.

De schuld niet betalen

De andere beslissende maatregel is het opleggen van een moratorium op de terugbetaling van de schulden. Waarom geld weggooien door het aan de trojka te geven? De Griekse schuldencommissie die door het parlement werd opgezet na de verkiezing van Syriza kwam met een tussentijds verslag waarin het “tot de conclusie komt dat Griekenland deze schuld [aan de trojka] niet moet terugbetalen omdat ze illegaal, illegitiem en verfoeilijk is.” Het stoppen van alle terugbetalingen zou de commissie toelaten om het onderzoek af te werken waarna een proces van schuldkwijtschelding kan opgestart worden.

Het zou middelen vrijmaken voor investeringen in de economie die vervolgens kan ontwikkelen. De munt die het aanvankelijk wellicht zwaar zou hebben met een scherpe daling van de waarde, kan bij een economische ontwikkeling stabiliseren. De ontwikkeling van de economie zou niet door de private sector aangevoerd worden. Door de rijksten en de grote bedrijven belastingen te laten betalen, zouden er middelen zijn voor grote projecten van publieke investeringen. Het is dan ook belangrijk dat de sleutelsectoren van de economie onder publiek bezit komen, met controle en beheer van de werkenden. Zo kan de economische dominantie van de oligarchen gebroken worden. Het zou toelaten om een plan van economische ontwikkeling op te maken, een plan waarin brede lagen van de bevolking op democratische wijze betrokken worden.

Werkenden van Europa, verenig u!

De weg van een breuk is niet zonder uitdagingen, maar deze weg valt te verkiezen boven de koers van de leiding van Syriza die uiteindelijk dezelfde neerwaartse spiraal van besparingen volgt. Het zou natuurlijk niet mogelijk zijn om enkel in Griekenland geïsoleerd te breken met de regels van het kapitalisme en te bouwen aan socialistische verandering. Maar de uitstraling van een breuk met het kapitalisme in Griekenland zou wellicht ook meteen opgepikt worden in de rest van het continent. Het perspectief van een geïsoleerd Griekenland is dan ook niet het meest waarschijnlijke.

De reactie van werkenden en jongeren doorheen Europa op de gebeurtenissen van de voorbije weken toont aan hoe snel gebeurtenissen in het ene land opgenomen worden in andere landen. Zoals een nederlaag een stap achteruit zou zijn in heel Europa, zou een breuk in de zwakste schakel van het Europese kapitalisme ook enorm veel kansen bieden voor de linkerzijde in de rest van het continent. Een open breuk met dit systeem met een massale betrokkenheid van onderuit zou bijzonder inspirerend zijn. Het zou de mogelijkheid vestigen van gelijkaardige fundamentele verandering in andere landen in de periferie wat het proces zou versterken van de opbouw van een ander Europa, een socialistisch Europa dat democratisch wordt georganiseerd door miljoenen mensen in plaats van door de miljonairs.