Zaanstreek

De meerderheid van de Fransen wil gelukkig geen extreemrechtse president. Al haalde Marine Le Pen toch 34,5% van de stemmen. Ondanks het enorme wantrouwen ten opzichte van bankier Emmanuel Macron – met een historische lage opkomst en een recordaantal blanco- en ongeldige stemmen – hebben vele Fransen tegen het Front National gestemd. Wie voor Macron stemde, deed dat niet zozeer uit overtuiging, maar omdat Le Pen sowieso moest weggestemd worden. Nu kan de strijd tegen het besparingsprogramma van de nieuwe president beginnen.

Door David Pestieau en Marc Botenga van de PVDA België (zusterpartij van de SP, niet verwarren met de verrechtste Nederlandse PvdA)

Het programma van Marine Le Pen, dat bestond uit racisme, haat en verdeeldheid zaaien, is (voorlopig) van de baan. Haar sociaal-demagogische boodschap – terwijl haar programma in de praktijk gebaseerd was op de eisen van de Franse werkgevers – kreeg niettemin de steun van meer dan 11 miljoen Fransen. Dat zoveel stemmen naar extreemrechts gaan – in het hart van Europa – is iets dat ons moet blijven verontrusten.

Maar het is ook zo dat de gewone werkmens moeilijk te overtuigen viel met het liberale programma van Emmanuel Macron. Voor velen was de tweede stemronde geen kwestie van stemmen uit overtuiging. Le Pen moest gewoon worden weggestemd.

De gewone werkmens viel moeilijk te overtuigen met het liberale programma van Macron

Veel kiezers stemden dan ook met dichtgeknepen neus voor Macron. Veel anderen bleven thuis of stemden blanco. 25,3%, of bijna 12 miljoen kiezers, bleef thuis, en ongeveer 9%, of meer dan 4 miljoen kiezers, stemde blanco of ongeldig. Daardoor stemden uiteindelijk maar vier op de tien ingeschreven kiezers voor Macron.

Macron heeft daarmee niet de brede steun die hij wilde. Niet verwonderlijk. Het project van de nieuwe president staat voor een ongezien antisociaal offensief. Macron wil de sociale zekerheid verzwakken, de arbeidsmarkt nog meer flexibiliseren, 120.000 ambtenarenjobs schrappen en de macht van de vakbonden inperken. Hij is van plan het huidige Europese besparingsbeleid voort te zetten, samen met Duitsland.

Het extremistisch nationalisme van Le Pen of het marktautoritarisme van Macron. De Fransen hadden nauwelijks de keuze. Dit was dan ook de tweede ronde waar het establishment al maanden van droomde: hun kandidaat laten verkiezen door hem voor te stellen als het enige alternatief voor het Front National. Dat was de enige optie, wetende dat de gewone bevolking de politieke klasse door en door beu is.

Eerst werden de traditionele establishmentkandidaten weggeveegd. François Hollande, Alain Juppé, Nicolas Sarkozy en Manuel Valls konden zich zelfs geen kandidaat stellen, zo onpopulair zijn ze. Daarop werd Emmanuel Macron naar voren geschoven. Macron werd degene die alles zou veranderen opdat er niets zou veranderen. Hij is de kandidaat die het establishment naar voren schoof als “antisysteemkandidaat”, om het gevoerde beleid voort te kunnen zetten.

Maar de verkiezing van Macron verandert niks aan de diepe politieke crisis waar Frankrijk – en bij uitbreiding de hele Europese Unie – in zit. De Fransen hebben genoeg van de traditionele politici. Amper 20% van de mensen die vandaag gingen stemmen, stemde voor Macron omdat zijn programma hen overtuigt.

Vanaf vandaag begint de strijd. De strijd die de sociale beweging en authentiek links in Frankrijk moeten aangaan tegen het beleid van sociale afbraak van Macron. De miljoenen Fransen die zich inzetten voor de campagne van de linkse kandidaat Jean-Luc Mélenchon, kunnen de basis vormen van die beweging. Een beweging die extreemrechts kan terugdringen, maar ook het beleid van Macron, dat de voortzetting is van Hollande en Sarkozy, en dat de voedingsbodem is van extreemrechts. Een beweging die jongeren en werkende mensen in beweging brengt, hen enthousiast maakt en hen politiek bewust maakt. Zo kunnen zij hun lot in eigen handen nemen en een tegenmacht opbouwen tegenover de gevestigde macht.

Dat Le Pen zo hoog scoort is eerder schuld van Hollande en Sarkozy dan van kiezers Mélenchon

Bepaalde partijen beschuldigden de kiezers van Mélenchon ervan dat ze Le Pen in de kaart spelen. Absurd. Dat Le Pen in de tweede ronde geraakte, is in de eerste plaats te wijten aan het beleid van de presidenten Sarkozy en Hollande. Sarkozy normaliseerde het haatdiscours van Le Pen, terwijl Hollande de Fransen keiharde bezuinigingen in de maag splitste. Als een beleid zelf niet hogere klassen aanpakt, zet men mensen aan de zwaksten in de samenleving aan te pakken.

Mélenchon daarentegen was de enige kandidaat die erin slaagde kiezers terug te winnen van het Front National. Het is dankzij Mélenchon dat Le Pen in de eerste ronde bijlange niet de 30% haalde die peilingen haar op een bepaald moment toedichtten. In grote steden als Marseille, Toulouse en Rijsel kwam Mélenchon zelfs als eerste uit de bus, en hij wist vooral de jonge generatie Fransen hoop te geven. Het zijn trouwens de kiezers van de conservatieve Fillon, en niet van Mélenchon, die in groten getale hun stem aan Le Pen gaven. Mélenchon aanvallen, maar zwijgen over de verantwoordelijkheid van Fillon, Sarkozy en Hollande, betekent de politieke krachten aanvallen die zowel het nationalistisch extremisme als het marktextremisme afwijzen. En dat zijn de enige krachten die het Front National op het terrein kunnen verslaan.

Meer lezen?

• Waarom de felicitaties naar Jean-Luc Mélenchon moeten gaan