Zaanstreek

Toen ik klein was, zei mijn oma vaak tegen mij dat: “de rijkdom van een enkeling op de armoede van minstens 10 andere mensen gebouwd was.” Dit was haar simpele manier om me als klein kind het principe van onrechtvaardigheid uit te leggen. En ik herinner me nog het gevoel van verontwaardiging dat ik toen voelde bij het idee van die tien mensen die arm werden om de rijkdom van een enkeling te garanderen. Daar moest ik aan denken bij het lezen van het rapport over ongelijkheid in Europa door Oxfam gepresenteerd t.g.v. het Wereld Economisch Forum in Davos van januari dit jaar.

Uit het rapport van Oxfam komen wij te weten dat Europa 342 miljardairs telt die een vermogen van 1340 miljard euro bezitten. Maar we komen ook te weten dat 123 miljoen Europeanen, een kwart van de totale bevolking, het risico lopen om in de nabije toekomst arm te worden. Verder lezen we ook dat het aantal mensen dat onder de armoedegrens leeft, tussen 2009 en 2013 met 7,5 miljoen is toegenomen, om daarmee een totaal van 50 miljoen te bereiken.

Het beeld van Europa dat het rapport weergeeft, is zeker veel minder rooskleurig dan wat veel politici ons willen laten geloven. Zelfs een baan is geen garantie meer om in de toekomst niet tussen de rijen van de minderbedeelden te belanden. Want zoals de cijfers ons zeggen: een op de vier Europeanen kan zich serieuze zorgen maken over zijn /haar toekomst.

Het rapport vertelt ons ook over de grote macht en invloed die superrijken, multinationals en particuliere ondernemingen op nationale regeringen en de EU kunnen uitoefenen, zodat zij praktisch geen belastingen hoeven te betalen en dit draagt bij aan de groeiende ongelijkheid tussen Europese burgers en de kleine groep van de happy few. En dan mogen we terecht concluderen dat armoede en ongelijkheid geen onvermijdelijke fenomenen zijn of sterker nog, zoals sommigen willen beweren, een soort “eigen schuld, dikke bult”- verhaal, maar dat zij het product zijn van politieke beslissingen die de belangen van een kleine groep moeten beschermen.

Politieke beslissingen die geleid hebben tot het ontstaan van onrechtvaardige niet progressieve fiscale systemen (= inkomensafhankelijk) in sommige lidstaten en van fiscale paradijzen voor brievenbusfirma’s in andere. Onrechtvaardige fiscale systemen/fiscale paradijzen zijn samen met de politiek van austerity de perfecte voedingsbodem geweest waarop ongelijkheid en armoede de afgelopen jaren volop hebben kunnen groeien.

In het licht van dit rapport begrijp ik nu beter dan ooit wat mijn oma met haar uitspraak bedoelde. Net als in het rapport van Oxfam was ook haar uitspraak een oproep op mijn moraliteit: Om te beseffen en niet te vergeten dat rijkdom nooit op het leed van anderen gebouwd mag worden.

Gabriella Molica - oud-afdelingsvoorzitter SP Zaanstreek