Zaanstreek

Op de laatste raadsvergadering van 2011 stond de verordening WWB op de agenda. Die regelt hoe de bezuinigingen uit Den Haag op de bijstandsuitkeringen worden ingevuld in Zaanstad. Voor de SP is het belangrijk dat de allerarmsten in onze maatschappij niet mogen leiden onder kortzichtig en hardvochtig Haags beleid. Het Zaanse college kiest er echter voor Rutte's beleid te volgen en te morrelen aan de bijstand. Namens de SP gaf Sonja van Elmpt het volgende gloedvolle betoog, met de insteek om de bezuinigingen voor een deel te repareren.

"Je zal maar in een van de rijkste landen van de wereld wonen en door wat voor reden dan ook je werk kwijtraken en uiteindelijk in de bijstand terecht komen. Je zal maar heel graag weer willen werken, maar niemand wil je meer hebben omdat je te oud bent, geen opleiding hebt die goed aansluit of iets anders waardoor je niet zo in trek bent bij werkgevers. Je zal maar rond moeten zien te komen van een absoluut minimuminkomen waardoor al je energie gaat zitten in het omdraaien van dubbeltjes.

En dan zal je maar een minister president hebben die zegt dat armoede in Nederland niet bestaat. Als het niet zo treurig was zou je daar dan hard om kunnen lachen. Maar het lachen vergaat je wel als je door je eigen regering wordt weggezet als iemand die 'als er niet voldoende prikkels zijn' het liefst thuis op de bank blijft zitten. Als iemand die gestraft moet worden als hij niet genoeg lijkt te doen om zijn situatie te verbeteren. Als iemand die dankbaar moet zijn dat hij nog een uitkering krijgt.

Dat geldt nu jammer genoeg niet alleen voor de landelijke overheid. Ook in Zaanstad, dat altijd een sociale gemeente was, wordt nu een beeld geschetst van mensen in een uitkering dat niet klopt met de werkelijkheid. Er wordt gedaan of mensen die in hun leven soms de ene dreun na de andere te verwerken krijgen klaplopers zijn. Ze moeten worden gedwongen iets terug te doen voor de samenleving omdat het toch niet zo kan zijn dat ze 'zomaar' geld krijgen zonder er iets voor terug te doen. Als ze dat dan wijgeren kunnen ze een kwart van hun inkomen kwijt raken. Door dat beeld neer te zetten doe je niet alleen de werkelijkheid geweld aan. Het is ook slecht omdat de solidariteit die we met elkaar hebben om mensen in de knel bij te staan hierdoor wordt ondermijnd.

En er komt een oud gezegde bij me naar boven als ik mensen weer hoor vertellen hoeveel misbruik er wordt gemaakt van de uitkeringen. Speciaal voor de VVD: Zoals de waard is vertrouwd hij zijn gasten. Of in het Engels "It takes one to know one".

Deze afbraakregering zadelt de gemeente op met harde maatregelen op de WWB. Maatregelen die niet tot doel hebben mensen verder te helpen of te ondersteunen, maar tot deelhebben te bezuinigen. Maar hoe weinig ook. De gemeente heeft wel wat mogelijkheden deze harde ingrepen te repareren. Sommige gemeenten doen dit ook, er zijn gemeenten die alles uit de kast halen om te proberen de landelijke maatregelen te herstellen. Maar deze wethouder zegt glashard 'daar hebben we niet voor gekozen'. Nee wethouder, daar hebt U niet voor gekozen! Hopelijk kiezen wij vanavond wel voor het repareren en het stoppen met het straffen van mensen in plaats van stimuleren.

Huishoudtoets

De gedachte achter deze maatregel is niet te volgen. Hoe kun je nou oprecht vinden dat inwonende kinderen maar op moeten gaan zorgen voor hun ouders met een uitkering? Hoe kunnen deze kinderen zich op die manier nu ontplooien en verder komen. Uit huis gaan is dan de enige optie, die geen optie is omdat er onvoldoende woningen zijn. Een uitzichtloze situatie dus en welk probleem lossen we hiermee op? O, het begrotingstekort van de overheid soms? Als dat de reden is, zeg dat dan!

Met de samen met andere partijen ingediende moties willen we de gevolgen van het rijksbeleid enigszins repareren. Hiermee willen we op zijn minst proberen voor die ongeveer 60 gezinnen iets te doen.

Tegenprestatie

Iedereen die ik spreek die in een uitkering dreigt te raken wil graag iets doen en niet thuis blijven zitten. Zet je daar als gemeente voor in. Zorg dat er een mooi aanbod is voor deze groep, veelzijdig stimulerend en met perspectief.

Als je dat dan helemaal hebt opgetuigd kun je gaan kijken welke mensen hier geen gebruik van maken. Verdiep je in de problematiek van deze mensen en ga dan kijken wat je kunt doen om ook deze mensen in beweging te krijgen. En als dat niet lukt is er echt wel een reden voor.

Deze mensen straffen door hen een kwart van hun inkomen te ontnemen betekent meteen dat ze de huur niet meer kunnen betalen, verder in de problemen komen, misschien wel gaan zwerven... Dat kost de gemeenschap meer als we het toch over cynische cijfers hebben.

Laat de wethouder met cijfers en duidelijke casus uitleggen welke mensen ze wil straffen. Ik noem het bewust niet een maatregel opleggen. Dan kunnen we als raad altijd nog besluiten of we dat een goed idee vinden. Maar voor nu: nee!

De moties op dit gebied van PvdA en GroenLinks zijn veel te beperkt. Al was het maar omdat we als gemeente doelbewust het risico lopen op juridische procedures omdat dit gezien kan worden als dwangarbeid, als we dit doorzetten.

We zullen nog regelmatig terugkomen op dit onderwerp. De nieuwe wet werken naar vermogen zal stof doen opwaaien en de gevolgen van deze maatregelen zijn straks pas goed zichtbaar.

Ik weet niet of onze goedlachse minister president dan nog lachend weet vol te houden dat armoede niet bestaat in Nederland. Ik ga ervan uit dat we met de moties een heel klein beetje kunnen helpen, maar armoede slaat keihard toe, ook in Zaanstad. En deze verordening draagt daar helaas aan bij."

Stemverklaring

Uiteindelijk stemde de SP tegen de verordening WWB. In de woorden van Sonja: "We zijn het heel erg oneens met het landelijk beleid. We hebben geprobeerd deze verordening een beetje socialer te maken. Dat is slechts deels gelukt. De gemeente heeft een eigen verantwoordelijkheid naar haar inwoners toe, deze bezuinigingen gaan te ver."