Zaanstreek

Donderdag 22 mei werd in het Zaans Beraad de tussenrapportage over de buurthuizen besproken. De SP heeft zich altijd hard gemaakt voor buurthuizen in elke wijk, heeft daar ook actie voor gevoerd en gepleit voor financiele ondersteuning van verzelfstandigde buurthuizen. De rapportage biedt nog geen oplossing voor de exploitatietekorten bij de buurthuizen en onderschat het belang van het goede oude opbouwwerk. Wel is de SP blij dat wordt erkend dat aanstaande 1 juli te snel was, en dat de deadline is verschoven naar 1 januari 2015. Hier de bijdrage van Patrick Zoomermeijer in het debat.

Tussenrapportage onderzoek verzelfstandigde buurthuizen

Over het gevraagde besluit zeggen wij als SP:

1. Natuurlijk gaan we akkoord met de voortzetting van de huidige buurthuisactiviteiten tot 1 januari 2015, ook al hebben we er weinig vertrouwen dat het proces naar verzelfstandiging dan goed afgerond zal zijn. Een eindrapportage is er dan ongetwijfeld wel, maar dat is iets anders dan de verzelfstandiging zelf in goede banen leiden. We vragen ons af of die rapportage veel bevredigender zal zijn dan deze tussenrapportage.
2. We gaan dus ook akkoord met de hiervoor benodigde begrotingswijziging voor de nog niet gedekte kosten van € 300.000.

Maar... in het besluit wordt niets gezegd over de vier reeds verzelfstandigde buurthuizen. Zij zouden een stimuleringssubsidie kunnen aanvragen toch? Waar kunnen zij daarvoor terecht en onder welke voorwaarden kunnen zij een aanvraag indienen? Het stimuleringsfonds zoals het nu bestaat is er alleen voor deskundigheidsbevordering, maar hun probleem zit juist in de exploitatie. Zij hebben geld nodig, nu.

Het valt te prijzen dat de buurthuizen in deze gemeente nog steeds de aandacht krijgen die zij verdienen. Er wordt serieus nagedacht over hun voortbestaan. Dat verdient een compliment. Daarnaast zijn wij nog steeds sceptisch over de uitkomst van dit zogenaamde 'denkproces'.

Vandaar de volgende vragen en opmerkingen bij het raadsvoorstel en de rapportage:

Een belangrijk onderdeel van dit denkproces is het onderzoek van de Wijkplaats. De voor ons liggende tussenrapportage stelt ons echter teleur. De behoeften aan een buurthuis/ontmoetingsfunctie zijn netjes per wijk/Sociale Wijkteam-gebied in kaart gebracht, maar wat de mogelijkheden zijn om daaraan gestalte te geven blijft een grote vraag. Het onderzoek is vooral ingegaan op het al dan niet aanwezig zijn van 'bewonerspotentieel' of 'bestuurspotentieel'. In gewoon Nederlands: 'is er een groep die bereid is om mee te denken'. Waar dat zo is en locaties aanwezig zijn acht men 'een stevige doorstart mogelijk' van de te verzelfstandigen buurthuizen. In vijf van de acht gevallen zou dat zo zijn. Hoe concreet is dat? Daar hebben wij grote twijfels bij.

Het onderzoek heeft zich niet verdiept in de financiële mogelijkheden, terwijl uit de ervaringen van de reeds zelfstandige buurthuizen al geruime tijd blijkt dat daar de zwakke plek zit. Ook het bestuur van wijkhuis 't BrandtWeer heeft dit aangegeven. De verzelfstandigde buurthuizen zijn jarenlang ondersteund door de wooncorporaties (zelfs nu nog krijgen zij kortingen op de huur) en nog steeds draaien zij met verlies. Helaas worden deze gegevens niet in deze rapportage betrokken. Komt het vervolgonderzoek wel met gezonde financiële plaatjes per te verzelfstandigen buurthuis? Is dat wel mogelijk, ook nog in zo korte tijd? De 'inspiratietour' en 'meet en greet'-bijeenkomsten in het nieuwe onderzoekstraject geven ons geen vertrouwen in de uitkomst.

De SP is ook zeer ontevreden met het uitstellen van het ontwerpen van een financiële regeling voor de knelpunten deze buurthuizen, waar zo dringend om is gevraagd in motie 4 van 23 januari dit jaar. Het water stijgt hen in 2015 naar de lippen en haast is echt geboden!

En dan nog een paar losse vragen:

Wat is er precies aan de hand met de panden van Welsaen: De Exter, A3 en De Lorzie? Welsaen is toch opgegaan in de WES? Wie heeft deze panden dan nu in eigendom? Wanneer gaat Welsaen of de WES hierover beslissen en waar hangt het besluit van af? Welke opties zijn er, bijvoorbeeld qua bestemming? En hoe zit dat met De Kolk? Wat gebeurt er als de Noorderkerk het niet koopt?

Hoe gaat het intussen met de wijksteunpunten, die in dit onderzoek ook genoemd worden?

Sociale Wijkteam-gebieden komen niet altijd overeen met een geografisch wijk. Dat geldt zeker voor Assendelft/Westzaan. Het is heel normaal dat hier drie ontmoetingsfuncties zijn, gezien de grote afstanden.

In het bijna grenzeloos vertrouwen op de eigen verantwoordelijkheid en de burgerkracht dat dit nieuwe college wil uitstralen moet er juist bij een onderwerp als dit voor gewaakt worden dat de buurthuis voorzieningen/ontmoetingsplekken niet alleen daar worden voortgezet waar bewoners hoog opgeleid en bemiddeld zijn en waar een grote sociale samenhang is. Het is opvallend dat in Peldersveld/Hoornse Veld, een wijk die niet zo hoog scoort in dit opzicht, niet eens een buurthuis is om te verzelfstandigen. Het wijksteunpunt en De Bieb daar gaan hun deuren sluiten en dan is er straks misschien geen enkele voorziening meer. Terwijl juist een dergelijke wijk meer sociale samenhang en ontmoeting nodig heeft, wil het decentralisatiebeleid van zelf- en samenredzaamheid er voet aan de grond krijgen.

Conclusie

We zijn er niet op tegen dat het onderzoek nog een tijdje wordt voortgezet, maar we verwachten er geen grote resultaten van. Als er nu nog steeds geen regels zijn om de financiële knelpunten van de bestaande zelfstandige buurthuizen te verlichten, kunnen en zullen die er dan in november wel zijn voor alle nieuw verzelfstandigde buurthuizen? Er is nog veel onduidelijk (panden Welsaen) en veel overleg nodig. Intussen dringt de tijd. Het lijkt ons veel belangrijker dat de opbouwwerkers die hopelijk in alle Sociale Wijkteams aanwezig zijn nu aan de slag blijven gaan met de concrete verzelfstandigingsplannen en hierover rapporteren.

Waar het om draait is dat het de vraag is of buurthuizen ooit financieel op eigen benen kunnen staan. Wat betreft de Pelikaan, de Vuister en de Bovenkruier, die al vanaf 2008 bezig zijn, is dat nog steeds niet het geval, want zij worden gesubsidieerd door de wooncorporaties Parteon en Rochdale. Als die hun huren flink gaan verhogen – en dat gaat gebeuren – wordt het tekort in de exploitatie alleen maar groter. De Pelikaan zal dan eind volgend jaar de deuren moeten sluiten.

Dus waar hebben we het precies over? Over de absoluut noodzakelijke financiële ondersteuning vanuit de gemeente. Daar moet het debat over gaan, over hoe dat geregeld moet worden. Hoe eerder een dergelijke regeling er komt hoe beter. Die zou bijvoorbeeld kunnen gaan over de kosten van huisvesting en de energierekening, of over professioneel beheer.

Voor deze conclusies is geen onderzoek meer nodig, wel voor de uitwerking van zo’n regeling.

Verder zouden de mensen die willen gaan proberen een buurthuis te runnen voorlopig ondersteuning moeten krijgen vanuit het opbouwwerk in het wijkteam, een punt dat de linkse partijen SP, ROSA en GroenLinks ook maakten in hun startdocument tijdens de collegevorming.