Zaanstreek

Zaandijk – Afgelopen donderdag 6 april heeft de SP Zaanstad fractie voor de detentieboten gestemd tijdens de gemeenteraadsvergadering.
Rob Poldner (SP fractievoorzitter): “De bajesboten zijn van belang omdat we met gepaste terughoudendheid hebben voorgestemd, maar dat daar tegenoverstaat dat scherpe voorwaarden zijn gehonoreerd, hetgeen een succes genoemd mag worden richting Justitie. Daarmee zijn we er nog niet. Maar we kunnen invloed en controle blijven uitoefenen.”

Rob Poldner schreef onderstaande verklaring:
“Op 6 april werd een voorstel van B&W besproken in de gemeenteraadsvergadering.
Aan de raad werd gevraagd het college te ondersteunen in het doorzetten van de reeds ingezette art. 17 WRO procedure betreffende de detentiepontons in het industriegebied Achtersluispolder.
De SP heeft de afgelopen weken deel genomen aan emotionele en rationele debatten en discussies over dit onderwerp.
Dit heeft geleid tot de vaststelling dat de landelijke wet- en regelgeving door ons ook bij onze tweede kamerleden worden neergelegd.
Vervolgens hebben we vastgesteld of de ogen sluiten voor de werkelijkheid dat onder de huidige regering het opsluiten van onschuldige mensen praktijk is geworden, een wezenlijke bijdrage levert aan een oplossing van dit probleem en iets kan bijdragen aan het verbeteren van de situatie van deze groep mensen.
Het gaat daarbij om 2 zaken: algemeen de kwaliteit van huisvesting op deze boten en welke mensen er gedetineerd gaan worden.
De SP heeft duidelijk gemaakt dat zij het opsluiten van illegale bestuurlijke vreemdelingen zoals dat heet niet beschaafd vindt, maar wel een uitvoering is van het huidige Haagse regeringsbeleid. Wij schakelen hierdoor onze tweede kamerfractie in.
Het andere punt is natuurlijk de veiligheid, de menselijkheid, de bejegening en de omstandigheden waaronder mensen mogen worden opgesloten.
Over dit laatste aspect hebben buitenstaanders over het algemeen weinig te zeggen. Binnen het gesloten systeem van justitie heeft men toezicht en klachtenbehandeling georganiseerd.
Vanwege de heftige discussies, de vele vragen en stellingen, de zorg bij velen na de berichten over justitie in de afgelopen periode heeft de wethouder de volgende garanties en toezeggingen van het ministerie van justitie gekregen:
· Er komen geen uitgeprocedeerde asielzoekers, ook niet diegenen die vervolgens als illegale bestuurlijke vreemdeling kan worden beschouwd,
· In de Commissie van Toezicht neemt iemand namens de gemeenteraad zitting. Deze informeert de Raad.
· Het onderzoek naar de toestanden op de boten in Rotterdam wordt teruggekoppeld naar de gemeenteraad van Zaanstad,
· Er worden geen concessies gedaan als het gaat om brandveiligheid en andere vergunningen. De Raad krijgt inzicht in deze rapportages,
· Bij het onderzoek van de brandweer wordt de risicoanalyse betrokken, vooral wat er gebeurt bij calamiteiten.
Met deze harde toezeggingen, tot doel hebbende het vergroten van de veiligheid en de leefomstandigheden aan boord, zijn een groot deel van onze voorwaarden door Justitie ingewilligd. Dit is in Nederland nog niet eerder gebeurd en dat schept een precedent.
Van geweten naar weten naar wat we nu weten en er van uitgaande dat het college zich bewust is van haar grote verantwoordelijkheid, kan de SP niet anders dan, weliswaar met gepaste terughoudendheid, met het collegevoorstel instemmen.”

De letterlijke ingesproken tekst van de SP Zaanstad fractie d.d. 6 april 2006 is:
Voorzitter,
Het volgende wil ik meedelen:
· Op 31 maart j.l. heeft de SP een verklaring doen uitgaan over de gebeurtenissen in de commissievergadering van 30 maart en over de gewetensbezwaren die er zijn bij de fractie als het gaat om het detineren van illegale bestuurlijke vreemdelingen zoals dat heet. Wij vinden dat deze mensen als zwakste schakel in de keten van zoekers naar een menswaardig bestaan door opsluiting in een huis van bewaring in onze ogen onterecht en dus onevenredig zwaar bestraft worden. Maar zoals eerder vermeld is dat een zaak van landelijke wetgeving en daarmee dus ook primair een zaak van de regering en de 2e kamer. Wij zullen onze tweede kamer fractie dan ook op de hoogte houden van de ontwikkelingen in Zaanstad. Vanuit die gewetensfunctie ten aanzien van deze toekomstige bewoners op de bajesboten heeft onze fractie dan ook naar meer duidelijkheid gezocht. .
· Van geweten naar weten.
Voor ons ligt nu het voorstel van het college om een al genomen collegebesluit tot het inzetten van een art. 17 WRO procedure door te zetten. Een art. 17 WRO procedure behoort tot de competentie van het gemeentebestuur. Wij lezen uit de stukken van VROM Rijksgebouwendienst dd 3 februari 2006 dat “de detentiecapaciteit medio april in gebruik kan worden genomen op de afbouwlocatie. Dus wij verzoeken u nogmaals om een principe besluit te nemen dat de boten voor een periode van maximaal 5 jaar kunnen worden afgemeerd in Zaandam. Op basis van dit principe besluit dient de RGD een bouwvergunning in voor een aantal aanpassingen op de kade. Het afmeren van detentieboten past op dit moment vermoedelijk niet in het vigerende bestemmingsplan. U hebt als college de mogelijkheid op basis van een art. 17 WRO procedure van dit vigerende bestemmingsplan af te wijken”.
We hoeven ons dus niet meer af te vragen waarom het college voor deze procedure heeft gekozen en dus ook niet of het college een andere route heeft overwogen dan de gevolgde. Dit zou achteraf misschien wel beter zijn geweest gezien de politieke en persoonlijke gevoeligheid die met dit onderwerp is gemoeid.
Heeft het college een kortere periode overwogen dan de maximale 5 jaar? Kan na 5 jaar op een andere plaats in Zaanstad via een nieuwe art 17 WRO procedure opnieuw voor 5 jaar een vergunning verleend worden?
· Zoals inmiddels bekend heeft de RGD een 2-tal opdrachten verstrekt aan een adviesbureau om een risicoanalyse uit te voeren. Daarnaast wordt ook de fijnstof problematiek onderzocht. De SP wil van het college weten of zij inzage heeft in het rapport van deze risicoanalyse. Zo ja, is het college bereid deze informatie te delen met een [vertrouwens]commissie uit de raad? Dit heeft zeker ook te maken met de volgende zinsnede uit de brief van 3 februari: “De ontsluitingsweg van de Achtersluispolder wordt eveneens in het onderzoek betrokken. Mocht deze onvoldoende zijn dan is het wellicht mogelijk om bij een grote calamiteit het platform weg te slepen van de locatie als de groep niet tijdig kan worden geëvacueerd”.
Bij deze zinsnede springen mij en de fractie allerlei rampen voor ogen: een brand, ongeregeldheden aan boord, een zinkend schip enz. Kan de wethouder uitleggen wat de RGD hieronder verstaat?
· In de brief van het Directoraat-Generaal Preventie, Jeugd en Sanctie van 30 maart lezen we de condities en criteria waaronder het ministerie van justitie mensen op de boten wil huisvesten en begeleiden. Tevens is er onderzoek gaande naar de situatie op de boten in Rotterdam. Kennelijk is de uitvoering van de condities en criteria niet geheel in overeenstemming geweest met de werkelijkheid. Onderzoek moet nu uitwijzen wat er wel of niet mis is op deze Rotterdamse boten. Wij willen de wethouder dringend verzoeken garanties te verkrijgen van Justitie over de volgende zaken:
- dat er voldoende controle is op het eigen regiem aan boord van de boten;
- dat het systeem van signaleren van evt misstanden tijdig opgepakt wordt door verantwoordelijken en niet pas aan de orde komt door externe factoren als een undercover journalist.
- Tevens willen we de wethouder verzoeken bij justitie aan te geven dat wij het van groot belang vinden dat nationale en internationale regels en verdragen worden gerespecteerd en dat kritiek zoals geuit door de Raad van Europa niet alleen het imago van Nederland schaadt, maar ook het imago van Zaanstad kan schaden.
- Er komen geen vrouwen en kinderen, maar alleen mannen op de boten. Mogen wij aannemen dat het uitsluitend om meerderjarige mannen gaat?
· Van geweten en weten komen we nu aan het punt wat we kunnen weten.
Het hebben van 2 drijvende detentiepontons met een maximale capaciteit van 800 mensen, waarvan er 576 opgesloten zijn, schept niet alleen een uitzonderlijke verantwoordelijkheid voor de rijksoverheid die de uiteindelijke verantwoording draagt voor deze mensen, maar vraagt ook om het bewustzijn bij college en gemeenteraad van de uitzonderlijk grote verantwoordelijkheid die het college neerlegt bij de Raad door het volgen van een art. 17 WRO procedure waar de raad geen zeggenschap in heeft. Ook vandaag wordt alleen maar steun gevraagd aan het college dat dit besluit inmiddels al heeft genomen.
Wat mag een verantwoordelijke gemeenteraad dan vragen aan het college?
Welke garanties heeft u dat er geen 2e Schiphol of een 2e Rotterdam plaats kan vinden? Is het hebben van een interne klachtencommissie wel voldoende om misstanden tijdig te signaleren en om te zetten naar verbeteringen? Welke garantie heeft u dat dit interne mechanisme nu wel werkt in tegenstelling tot eerder vermelde situaties?
Deze bijzondere verantwoordelijkheid en bijzondere gewetensfunctie van zowel individuele leden van de gemeenteraad als van de gemeenteraad als vertegenwoordigend en controlerend orgaan, maakt het wenselijk om een vertrouwenscommissie uit Raad en college in het leven te roepen die als gesprekspartner voor justitie, bewoners, werkenden, verzorgers enz. kan dienen. Wij adviseren u dan ook een dergelijke vertrouwenscommissie te benoemen.
Volgens de SP is dit de maximale inzet die de gemeenteraad kan aanbieden aan het college om achteraf niet te hoeven zeggen: “we hebben niet geweten dat…” of “hadden we maar…”.