Zaanstreek

Het college heeft twee auto's aangeschaft met camera's om de controlestaat op te tuigen. Wij vinden dat erg verontrustend. Het onderzoek lijkt zich volgens het voorstel toe te spitsen op onderzoek naar de leefvormen, zoals uit de voorbeelden blijkt waarbij in 2013 50 uitkeringen zijn stopgezet. Met leedwezen constateren wij dat de fraudewet zo is aangescherpt dat die zijn doel voorbijschiet.

Bijdrage van raadslid Evert Hartog in het debat in het Zaans Beraad over 'cameratoezicht rechtmatigheidsonderzoeken sector werk en inkomen' op 4 december 2014

In de definitie van fraude is het woord opzettelijk uit de wet verdwenen zodat vergissingen, ook als die door de overheid zijn gemaakt of veroorzaakt, bestraft kunnen worden. Helaas wordt altijd de uitkeringsgerechtigde gestraft en niet de overheid of overheidsinstelling.

Het lijkt ons beter eerst te bepalen wat volgens de gemeente fraude is alvorens naar uitbreiding van controlemiddelen te grijpen.

Nu komt het voor dat mensen beboet worden omdat ze niet op tijd DigiD kunnen aanvragen of geen computer kunnen betalen. Voorts is de regelgeving voor veel mensen veel te ingewikkeld. Met de nieuwe fraudewet kan onwetendheid als fraude worden geïnterpreteerd met ernstige gevolgen voor de uitkeringsgerechtigden. De ombudsman heeft daar schrijnende voorbeelden van. Ik wijs naar een artikel in de Volkskrant van vandaag met de titel ombudsman kraakt fraudewet.

Ook de privacybarometer is uiterst kritisch, wie niets te verbergen heeft moet de overheid nu gaan vrezen.

Als er onderzoek wordt gedaan naar leefvormen kun je dat niet doen zonder diep in te grijpen in iemands privé leven. Willen we nu echt uitkeringsgerechtigden met een lat relatie gaan voorschrijven hoe vaak ze bij een vriend of vriendin mogen slapen? Moeten we gaan verbieden dat een mantelzorger tijdelijk bij een ziek familielid of vriend/vriendin gaat wonen om die te verzorgen? Dat gaat ons te ver. Zolang iemand een eigen adres heeft woont hij daar. Punt.

Het college heeft het protocol van de Gemeente Nijmegen overgenomen. De Gemeente Nijmegen heeft onlangs besloten geen cameratoezicht toe te passen. Neem dat voorbeeld dan ook over! Ook Utrecht en andere gemeenten worden genoemd als voorbeeld. In Utrecht is het evenmin ingevoerd. De raad wordt hierdoor op het verkeerde been gezet.

Als er echt sprake is van fraude beperkt zich dat niet tot uitkeringsfraude maar is er doorgaans meer aan de hand. Als mensen zwart werken moet naast de uitkeringsfraude het zwart werken worden aangepakt, niet alleen de werknemer maar ook de werkgever. Als er sprake is van oneigenlijk gebruik van een woning, onderhuur in combinatie met het ontvangen van een uitkering, moet de woonfraude worden aangepakt.

Al deze fraudes kunnen in andere kaders en met andere middelen worden bestreden. Het is ons te beperkt om oneigenlijk gebruik, van uitkeringen alleen op zichzelf te onderzoeken, dat moet in breder verband worden onderzocht. Camera's zijn voor het bestrijden van uitkerings'fraude' niet het geëigende middel. Detective methodes waarvoor heimelijk camera toezicht wordt overwogen hoort bij een controlestaat, het doet denken aan het oude oostblok, in plaats van aan het vrije westen. Dit voorstel is beschamend.

Kortom: bezint eer ge begint, ik wil een discussie over de toepassing van de nieuwe fraudewet. Dan zal wat ons betreft blijken dat cameratoezicht niet nodig, zelfs onwenselijk is.

Meer lezen?

• Repressie slaat te ver door: Ombudsman kraakt Fraudewet: 'Schiet doel voorbij' (Volkskrant)
• SP Hoogeveen hekelt heksenjacht