Zaanstreek

Er zijn veel verhalen van sociale huurders uit diverse wijken. Ik luister naar hen en geef weer wat er allemaal op mij afkomt. Het zijn mensen die moeite hebben met een systeem waarin ze soms klem zitten. Het lijkt of winstmaximalisatie en speculatie zomaar opduiken in een wereld die eigenlijk alleen sociale aspecten zou moeten kennen.

Foto: SP / www.sp.nl

Door Wim Verhoeven

Ergens bij een van de vele koffieclubs spreekt iemand mij aan in verband met zijn huursubsidie. Hij heeft gehoord dat de toeslagen zullen worden afgebouwd en vreest zijn situatie in de toekomst. Een aantal dames wil verhuizen omdat ze vereenzamen in een buurt, die in de loop van de tijd sterk is veranderd. Iemand woont al veertig jaar in hetzelfde huis en heeft nu te maken met een privé-voedselbankje op haar galerij. De nieuwe ‘krankzinnige’ huur van een ander huis en de kosten van een eventuele verhuizing kunnen zij niet opbrengen. Ze hebben geen verdere familie. Een stel jonge mensen van rond de twintig, die ik elders ontmoet vertellen dat zij pas 8 jaar later in aanmerking zullen komen voor een sociale huurwoning. Wat moet je in die tussentijd doen, bivakkeren bij je ouders, in een caravan gaan wonen, of een kraakpand? De woningmarkt lijkt een duistere tombola waar de regels voor veel mensen niet meer duidelijk zijn. 

De voorzitter van een bewonersvereniging neemt mij mee in de chaos, waarin de huurders verkeren. ‘Voor hetzelfde huis in ons flatgebouw worden ontzettend veel verschillende huren berekend, de subsidie buiten beschouwing gelaten. Volledig afhankelijk van inkomen en punten is iets gecreëerd waar niemand meer iets van snapt’. Als ik een ander product wil kopen of huren en het inkomen zou de prijs bepalen, zou iedereen dat waanzin vinden. Bij het huren van huizen is dat kennelijk geen enkel probleem. Het lijkt of men het maximum aan geld bij de mensen probeert weg te halen. ‘Als een bewoner vertrekt wordt een spons over de ramen gehaald en hopla het huis is honderdvijftig euro duurder’. 

Iemand komt als nieuwe bewoner in een van de flats en krijgt een hogere dan normale huur in verband met de punten die worden toegerekend. Uiteindelijk blijkt dit op basis te zijn van hetgeen de vorige huurder in het huis heeft laten aanbrengen, zoals een nieuwe keuken en inbouwapparatuur. Let op, er is niets geïnvesteerd door de woningbouwvereniging maar deze wil toch het door anderen aangebrachte genot verzilveren. Een huurder uit Koog a.d. Zaan vertelt dat hij € 560,- betaalt, zijn buurvrouw € 700,- en dat verderop in het rijtje dezelfde woningen tot de vrije sector zijn ‘verheven’. Astronomische huren worden hier genoemd die niets meer met het huis of woongenot te maken hebben, maar de markt. Waar gaat al dat geld heen? Uitstekende vraag waarop waarschijnlijk geen antwoord zal komen.

Ik hoef niet lang te wachten of de volgende mensen melden zich. Men vertelt dat de woningbouwvereniging kennelijk achterstallig onderhoud als argument heeft gebruikt om hele straten sociale huurwoningen te verkopen. De nieuwe eigenaar, een investeringsmaatschappij ziet echter te veel werk op zich afkomen om de woningen op te knappen en verkoopt de hele straat weer door aan de volgende ‘liefhebber’. 

De huurders, die meestal al op leeftijd zijn, zitten klem. Verhuizen is te duur. Stress en overige gezondheidsklachten bij de mensen even daargelaten. Het lijkt of we in een bananenrepubliek leven waar de onderwereld door de bovenwereld wordt gedoogd.  In de verhalen lijkt sprake te zijn van intimidatie om de woningen leeg te krijgen. Zodra een bewoner is vertrokken worden deze verkocht voor enorme bedragen. De prijs die de huidige bewoners zouden moeten betalen als zij überhaupt in staat zouden zijn om dit te financieren is € 165.000,-, maar dat lukt hen uiteraard niet. Een andere voorzitter van een bewonerscommissie vertelt mij onder het genot van een glaasje fris dat de zogenaamde overlegwet niet is toegepast. Bewoners zouden het recht hebben gehad op overleg voordat woningen werden verkocht. Maar dat is volgens hem niet gebeurd. ‘Plotseling is een blok van meer dan 100 woningen in andere handen overgegaan’. Verhalen over vocht en houtrot komen voorbij en verwaarlozing van de openbare ruimte bij de woningen. Men wil dat de verhuurder afziet van de huurverhoging.

Het probleem is dat veel mensen individueel bezig zijn. Bij verbinding, stel een heel flatgebouw verzet zich tegen een bepaalde gang van zaken, dan sta je veel sterker. Als in een hele stad iedereen hetzelfde doet zal de overheid toch moeten luisteren.  Samenwerking is het toverwoord. Een overheidsdienaar liet mij tijdens een recent gesprek weten dat men ervan uitgaat dat de mensen niet tot verandering of actie zijn te bewegen onder het motto ‘we hebben het toch goed’. Het lijkt of men denkt dat maatregelen zonder noemenswaardige tegenstand kunnen worden ingevoerd. Onder het oppervlak van een ogenschijnlijk rustige samenleving broeit het wel degelijk als je de signalen kunt oppikken. Ik durf zelfs te stellen dat een verandering in denken reeds plaatsvindt. Het gaat om mensen en niet uitsluitend om winstbejag.

In de geschiedenis hebben beleidsmakers weleens meer gedacht dat ze meenden te weten wat er leefde maar dat liep niet altijd goed af.

Gesprek door Wim Verhoeven voor de Koffiekring Zaanstad, een niet-partijgebonden vrijwilligersinitiatief voor mensen die door de maatschappelijke veranderingen worden getroffen. Ook getroffen door
bezuinigingen? Mail Wim! verhoevenkoffiekring@tele2.nl