Zaanstreek

Zaterdag 18 januari was een Zaanse delegatie bij het eerste "Moed-debat" in ons partijkantoor te Amersfoort aanwezig. Sprekers waren Pieter Winsemius, oud VVD minister van VROM en huidig raadslid WRR, Jos de Blok, oprichter van Buurtzorg Nederland, Alexis Tsipras, links oppositieleider van de Griekse partij Syriza en econoom Arjo Klamer, met een openingsspeech van Arjan Vliegenthart, directeur van het wetenschappelijk bureau van de SP en een afsluitende speech van Emile Roemer. Het debat is onderdeel van de discussie binnen de SP over de democratisering van de economie.

Door Evert Hartog, kandidaatraadslid

Pieter Winsemius heeft als raadslid van de WRR (wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid) in 2005 het rapport vertrouwen in de buurt uitgebracht. De buurt valt volgens hem niet samen met de door de gemeente vastgestelde wijkgrenzen maar is veel kleiner, het is het gebied dat vanaf huis met de rollator te bereiken is en wordt aangevuld door het persoonlijke netwerk dat niet aan de buurt is gebonden. Die buurt en dat netwerk bepalen voor veel mensen hoe hun samenleving eruit ziet. Een overheid heeft volgens Winsemius als taak de bestaande netwerken te versterken, door goed aan te sluiten bij de schaal en de behoefte van de leefwereld van ons burgers. Geen overheid die zegt hoe het moet, maar een overheid die ondersteunt, en de verbinders die elke buurt heeft, serieus neemt. Verbinders zijn mensen die actief zijn in de buurt en de weg weten in de bureaucratie. Dat kunnen actieve buurtbewoners zijn maar het zijn ook professionals, zoals de huismeester, of schoolconciërges. Juist daarop wordt nu bezuinigd, en dat is betreurenswaardig. Soms doet een lokale overheid het goed zoals in Hoogvliet waar de deelgemeente met plan A kwam, de corporaties met plan B en de actieve bewoners met plan C. De deelgemeente was zo wijs om plan C van de bewoners, via hun verbinders, over te nemen en uit te werken.

Jos de Blok is oprichter en een van de twee directeuren van buurtzorg. De andere directeur is zijn vrouw. Buurtzorg is het succesverhaal voor verlenen van kleinschalige zorg. Jos de Blok was verpleegkundige en zag hoe het niet moest. Hij haat overbodige bureaucratie en lange vergaderingen. Zijn organisatie heeft geen hiërarchie, en een zeer kleine overhead. Er werken nu 8000 medewerkers. Er was afgelopen jaar een omzet van 230 miljoen en er zijn slechts 66 mensen nodig op het hoofdkantoor voor de administratie. Elk buurtzorgteam organiseert de eigen werkzaamheden zonder leidinggevenden, elk team doet zelf de intake van de zorgvragers. De zorg kan zo aanzienlijk goedkoper. Zijn voorbeeld vindt nu ook mondjesmaat navolging bij bestaande organisaties , maar de oude structuren zijn taai. Grote organisaties zijn conservatief, hechten aan oude structuren.

We kunnen als SP bijzonder trots zijn op de aanwezigheid van Alexis Tsipras als spreker en een groot aantal linkse Europese leiders uit heel Europa, van IJsland tot Cyprus als toehoorders.

Alexis Tsipras heeft het voor elkaar gekregen de linkse krachten in Griekenland te bundelen in Syriza, en haalde bij de laatste verkiezingen 22 % van de stemmen in Griekenland, waarmee Syriza nu de grootste oppositiepartij is. Hij benadrukte dat het neo-liberale Europa een doodlopende weg is, maar dat samenwerking in Europa van groot belang is. Dit neo-liberale Europa is niet democratisch, ongewenst en onhoudbaar. Volgens hem zal er een democratisch Europa zijn, of geen Europa, we hebben geen andere keus. Het strenge bezuinigingsbeleid moet van tafel, dat leidt slechts tot steeds grotere ellende en in Griekenland tot een enorme uitstroom van Grieken naar andere landen van Europa. Ondertussen is er van het reddingspakket voor Griekenland 98 % gebruikt voor het redden van banken en het saneren van slechte leningen en slechts 2 % voor ondersteuning van de Griekse bevolking. Dat leidt tot opstand en versterkt de positie van extreem rechts. Het roer moet om, links Europa moet zich verenigen. Bij het vragenrondje gaf Alexis Tsipras onze fractievoorzitter en Zaans SP-lijsttrekker Patrick Zoomermeijer gelijk op de vraag of de banken moeten worden genationaliseerd en dat we naar een radicaal ander systeem moeten met andere bezitsverhoudingen.

Socialisten aller landen, verenigt u!

Arjo Klamer is econoom en verklaard tegenstander van de Euro. Kort geleden is hij lid geworden van de SP, en hij heeft onmiddellijk kennis gemaakt met de lokale afdeling in zijn woonplaats Hilversum. Arjo Klamer was iets later aanwezig want hij was net terug uit Chili. Bij het oude paleis van Allende moest hij terugdenken aan de donkere dagen van de coup van Pinochet. Tegelijk stelde hij vast dat, hoewel er in Griekenland geen militair geweld is geweest, de sociale gevolgen van de bezuinigingsmaatregelen in Griekenland erger zijn dan de economische gevolgen van de coup van Pinochet destijds. De economie wordt misbruikt en verkeerd begrepen. Economie is geen ding, dat je als architect kunt ontwerpen, zoals neo-liberale politici nog steeds denken, het is een gedragswetenschap. Het gaat in ons leven niet in de eerste plaats om economie maar om cultuur in de breedste zin van het woord. Er is een cultuuromslag nodig. We moeten weer meer investeren in cultuur en oog krijgen voor de mooie dingen in het leven, dat wat werkelijk waarde heeft. Economie en democratie moeten dienstbaar zijn aan de samenleving. Nu ligt de nadruk op economie, de democratie wordt afgeschaft en de samenleving heeft het nakijken. We hebben een radicaal andere kijk nodig op economie en samenleving, om de democratie te kunnen redden. Arjo Klamer denkt dat de Euro het niet redt, maar dat hoeft geen ramp te zijn, muntsoorten komen en gaan. Dat is niet erg, zo is het in de geschiedenis altijd al gegaan.

Tenslotte gaf Emile Roemer een mooie verbindende toespraak, het gaat om de samenleving, om mensen.

Het debat was inspirerend, boeiend, maar ook complex. Jan Marijnissen is van plan meer debatten zoals deze te organiseren, hou de agenda in de gaten!

• Lees ook het andere verslag: kapitalisme, dat kan anders