Zaanstreek

De overwinning van Trump vannacht is een waarschuwing voor zowel de gevestigde politieke partijen als voor radicaal links. Voor de gevestigde partijen omdat de onvrede over hun beleid en cynische spelletjes zich uiteindelijk altijd zal uiten, linksom of rechtsom. En voor links omdat het neerzetten van een radicaal, socialistisch alternatief harder nodig is dan ooit.

Ik heb geen medelijden met de Amerikaanse artiesten, pers en commentatoren die niet begrijpen hoe Trump kon winnen, terwijl ze zelf voor Clinton waren. Net zomin begrijp ik de pers in Nederland, diverse BN’ers en politici van PvdA, D66 of VVD die nu zeggen dat Amerikanen ‘dom hebben gestemd’ of dat ‘de onderbuik regeert’.

Trump is, net als Wilders hier of het Vlaams Belang (Vlaams Blok) eerder in België, vooral een stem uit onvrede. Over de groeiende onzekerheden in het leven met de huidige economische crisis en tijdelijke contracten. Of het domweg verliezen van je baan. De in de afgelopen decennia afgebroken welvaartsstaat. Zorgen over je pensioen. Verdwijnen van hele sectoren in de economie. Privatisering van alles. En ja, dat uit zich soms via racisme, en dat gebruiken Trump en Wilders ook en wakkeren het zelfs aan, maar dat is niet de basis voor de onvrede: dat zijn de afkalvende zekerheden na de naoorlogse economische groei.

Het antwoord hierop is niet om mee te gaan in de racistische retoriek (denk in Nederland aan Monasch, Jan Roos of de VVD en soms zelfs de PvdA-top), en ook niet de moraalridderij van ‘ons soort mensen is niet racistisch, wij staan daar boven’ (D66 en wederom PvdA).

En wat zéker niet het antwoord is, is meer van hetzelfde beleid, dezelfde politiek die ons de huidige crisis heeft bezorgd. Dus juist niet meer markt, meer derugelering, meer flexwerk, meer privatisering, meer eigen verantwoordelijkheid, maar juist minder. Maar juist meer georganiseerde solidariteit, meer menselijke maat, meer collectief, meer overheidsingrijpen, meer greep op ons leven.

Zolang de Ruttes, Samsoms, Pechtolds en Clintons van deze wereld dat niet begrijpen en zeggen dat als je niet op hen stemt, je een stem geeft voor ‘de boeman’, ‘het einde der tijden’ of ‘tegen de redelijkheid’, nodigen ze juist uit tot een stem op onredelijkheid, op extreemrechts: dus Wilders en Trump.

Dit legt ook een grote verantwoordelijkheid bij links, écht links, dat wil breken met het neoliberalisme dat mensen vervreemd en tegen elkaar opzet.

In de VS is met het op een zijspoor zetten van Bernie Sanders door de partijtop van de Democraten een links alternatief op Trump geneutraliseerd, waarmee proteststemmen alleen via rechts, dus via Trump, hun uitweg konden vinden. Dat is iets waar radicaal links in de VS zich over moet beraden: hoe nu verder, hoe te breken met het verstikkende tweepartijenstelsel dat nu nog hoe dan ook, ook met de Republikein Trump, de belangen van big business dient.

In Nederland aan ons de taak om een strijdbaar alternatief neer te zetten voor zowel de gevestigde politiek als voor het racisme van Wilders, beiden overigens met een neoliberale agenda van afbraak en vervreemding. Om erger voor te zijn is het nu harder dan ooit nodig om te breken met dit systeem, ons niet op te laten sluiten in de spelregels van ‘redelijkheid’ en ‘eens in de vier jaar stemmen’, maar juist in de aanval te gaan met een socialistisch programma. Uit het defensief, uit de rol van de dominee die veroordeeld, maar brutaal voor zeggenschap over onze levens: democratisering van de economie, oftewel socialisme!

Vincent Bevins, Los Angeles Times:

Both Brexit and Trumpism are the very, very wrong answers to legitimate questions that urban elites have refused to ask for 30 years. Since the 1980s the elites in rich countries have overplayed their hand, taking all the gains for themselves and just covering their ears when anyone else talks, and now they are watching in horror as voters revolt.

• It's not about racism or sexism, it's about class warfare