Zaanstreek

Op donderdag 27 mei gaven de oppositiepartijen hun visie op het coalitieakkoord van D66, PvdA, VVD, ChristenUnie, CDA en ZOG. Dit akkoord beschrijft de plannen van dit rechtse college voor de komende vier jaar. Nadat de linkse partijen buiten het college waren gehouden en daar twee weken terug nog stevige kritiek op gaven, was er bepaald ook geen lof van de volledige oppositie voor dit college-akkoord. "Een akkoord dat oud afbraakbeleid voortzet en waarin solidariteit ver te zoeken is", aldus SP-fractievoorzitter Patrick Zoomermeijer in zijn bijdrage.

Wat er niet in staat

Het stuk staat vol met veel algemeenheden waar niemand het mee oneens kan zijn, maar die ook geen inhoud hebben. Wat dat betreft is er weinig visie en lijkt het op de voortzetting van het bestaande beleid, alsof er niet veel gaat veranderen. Alsof de wereld stil staat. En dat klopt niet, want er gaat juist wel veel veranderen: de drie decentralisaties komen op ons af en de gemeente wordt in veel opzichten verantwoordelijk voor de zorg voor chronisch zieken, gehandicapten, bejaarden, kinderen en langdurig werklozen. Daarover lezen we in dit akkoord vrijwel niets.

Over de sociale werkvoorziening BaanStede slechts twee zinnen, niets over hoe nu verder met de transitie. Die is vastgelopen, weet u wel? Weer zo’n ondoordacht experiment over de ruggen van mensen heen.

Vergunningen uitgeven, handhaving en openbare ruimte zijn heus niet de enige 'onvervreemdbare taken van de gemeente'. Dat is een nauwe opvatting van de overheid, die veel lijkt op de negentiende-eeuwse nachtwakersstaat. Volgens de SP hoort de zorgplicht voor haar inwoners ook bij de onmisbare taken en plichten van de overheid.

Ook niets over de enorme bezuinigingen waarmee de decentralisaties gepaard gaan. Het woord “bezuinigingen” valt zelfs maar één keer met betrekking tot het sociale domein. “De verzorgingsstaat verandert” staat er eufemistisch. Nee, het weer verandert, maar de verzorgingsstaat wordt afgebroken!

De mens centraal? Welke mens dan?

Ook geen woord over het zorgen voor een zachte landing van deze drastische veranderingen, die de 'continuïteit en de stabiliteit' waar de nieuwe coalitie van uit gaat danig zullen verstoren. Ook niet over het zo goed mogelijk organiseren van huishoudelijke hulp, persoonlijke begeleiding en verzorging. De mens staat centraal volgens dit akkoord, maar de aandacht van dit college voor de wat minder bedeelde medemens lijkt zeer gering. Het gaat toch meer om de goed opgeleide, meer bemiddelde, mondige, jonge mens, die liefst van elders hierheen moet verhuizen.

Voorzover het al over mensen gaat. De liefde en aandacht gaan toch wel vooral uit naar infrastructuur en stenen. Inverdan, Zaan-IJ-oevers, de A8-A9, oeververbindingen met Amsterdam. Mooi dat rijksbezuinigingen op onderwijshuisvesting wel uit de gemeentebegroting gecompenseerd gaan worden - en de begroting wordt opgezadeld met nieuwe leningen - maar waarom zou dat dan niet kunnen met de rijksbezuinigingen op de zorg? Wat is dat voor een flexibel principe, of eigenlijk gebrek aan principes?

Als goede neoliberalen besteden de coalitiepartners wel veel aandacht aan het aantrekken van bedrijvigheid, het verbeteren van het vestigingsklimaat, de bereikbaarheid van de gemeente en het terugdringen van de regelgeving. Maar het begrip "werkgelegenheid" komen we in dit verband weer niet tegen. De begrippen "structurele werkloosheid" en "crisis" komen we helemaal niet tegen. Fijn hoor, zo’n volledig geautomatiseerd distributiecentrum bij Albert Heijn!

Er wordt vrijwel geen woord vuilgemaakt aan de groeiende armoede en schuldenproblematiek. Wat gaat de gemeente doen aan het feit dat mensen in de bijstand niet meer rond kunnen komen volgens het NIBUD? Wat te doen aan het probleem dat klanten van de voedselbank niet voldoende en gezond te eten hebben, zoals een recent onderzoek uitwijst? Hoe gaat het college ervoor zorgen dat geld voor armoedebestrijding ook werkelijk wordt besteed aan armoedebestrijding? De SP wacht met ongeduld op de armoedemonitor en op het volgende NIBUD-rapport.

En verder moeten de burgers vooral veel zelf gaan doen. Niet alleen in het groen – dat is nog het minste en heeft leuke kanten zolang de gemeente ook in middelen voorziet - maar ook in de veiligheid: moeten we dan denken aan buurt- of burgerwachten? Waar is onze wijkagent gebleven? Nee, veel zelf doen, vooral in de zorg en het welzijn.

Zorg en welzijn

Er is geen afstand gedaan van het aanbestedingen van de Sociale Wijkteams (SWT's), waardoor continuïteit en gelijke dienstverlening per wijk niet zijn gegarandeerd. De SP wil een grondige evaluatie van de Sociale Wijkteams, met mogelijke conclusie dat er niet meer wordt aanbesteed. In dit stuk geen garanties op zorg voor wie dat nodig heeft maar niet kan betalen, daarom zijn wij voor een inkomensafhankelijke bijdrage. Voor sturen op de kwaliteit van de verleende zorg en dienstverlening van de Sociale Wijkteams, voor eisen aan de aanbieders over topsalarissen die omlaag moeten en voor goede banen voor thuiszorgmedewerkers.

Wonen

Geen woord over de wachtlijsten, geen concrete doelstellingen voor sociale woningbouw. Alleen de achterhaalde ideologie van 'wooncarrière' en het aantrekken van mensen met een hoger inkomen van buiten. Het neerkijken op mensen in betaalbare huurwoningen. Waar blijft nu de nieuwe woonvisie gebaseerd op onderzoek van de mensen in Zaanstad en hun wensen en mogelijkheden? Bouw dáár nou eens voor!

Werk en inkomen

De tegenprestatie voor een uitkering, een schending van mensenrechten zeggen sommigen, blijft bestaan. Al is het wel met 3 maanden speelruimte...

De 'werkgeversbenadering' blijft bestaan. Maak eerst maar eens aantoonbaar dat deze benadering werkt! Dat dit vaste banen en redelijke inkomens oplevert.

De 5%-regeling voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, klinkt leuk. Maar alleen als het niet leidt tot 'organisatorische beperkingen'. Dat is juist het probleem: veel van deze mensen hebben aandacht en begeleiding nodig. En tegelijk moeten er honderden ambtenaren uit. De organisatorische beperkingen zijn dus al ingebouwd. Wat voor voorbeeld geeft de gemeente daarmee aan private ondernemingen dan?

Sport, cultuur, ontmoeting en onderwijs

Dat is kennelijk de nieuwe heilige vier-eenheid, oplossing voor alle sociale problemen. Behalve op onderwijs is er eigenlijk geen visie ontwikkeld. Onderwijs staat ten dienste van werk, of eigenlijk de werkgevers. Men moet leren om te werken en productief te zijn. Maar kennelijk niet om jezelf te ontwikkelen en geestelijk te verrijken. Om mondig en kritisch burger te zijn. Die zijn maar lastig en geen 'stakeholder'.

En hoe is het mogelijk met drie van de vier partijen uit het vorige college in dít college: het cultuurbeleid was voor de verkiezingen van 19 maart nog heilig, nu kan het worden 'verzacht'. Maar uiteraard zonder concrete uitwerking. Niets over De Bieb, cultuuractiviteiten in Zaanstad-Noord, of het serieus onderzoeken van een andere invulling van het Cultuurhuis om een financieel drama te voorkomen.

Financiën

De voorgestelde financiering lijkt niet alleen niet structureel, maar grotendeels boterzacht. En dat ondanks met het CDA in het college, het braafste jongetje in de klas.

Zo wordt de achterstand in de openbare ruimte niet meer ingehaald. Nog los van of we het niet inhalen van die achterstanden moeten willen, is dit nu financieel solide beleid? Ons werd twee collegeperioden terug nog voor gehouden dat als wij niet onze aandelen in NUON verkochten, en wij dat geld niet gebruikten om die achterstanden in te halen, dat we dan onder curatele zouden komen, een artikel 12-gemeente zouden worden. Met pijn in ons hart stemde de SP daar mee in, omdat, zo werd ons voorgehouden, hel en verdoemenis anders ons deel zouden zijn. Een beetje zoals met de 3%-norm van Brussel. En nu blijkt dit zomaar te kunnen? Geen dreigende curatele meer? Wat vindt de Provincie hiervan?

Het stadhuis als zaalverhuurder? Is er geen overschot aan kantoorruimte? Hebben we ruimte over dan? Hadden we dan niet gewoon op de Bannehof kunnen blijven? Had een boel geld gescheeld!

En hoe verzin je het: minder formatieplaatsen met zoveel nieuwe taken?

En dan nog blijft een begrotingsopgave (lees bezuinigingsopgave) voor de kadernota over van 2.2 miljoen in 2015.

Conclusie

Op de afgelopen raadsconferentie werd heel wat afgediscussieerd over wat de rol van een gemeentelijke overheid zou moeten zijn. Steeds wordt in die discussie dan gezegd dat we in de participatiesamenleving (hoe krijg je het uit je strot) moeten leren 'loslaten', burgers meer ruimte moet geven en je als overheid moet 'faciliteren'. Wat wordt vergeten wordt door deze collegepartijen, die dit idee aanhangen, is dat de door hen geïdealiseerde hoogopgeleide rijke zelfredzame burger de overheid vooral wordt gezien als een belemmerende factor in hun bestaan. De snelle, jonge, calculerende burger...

Dit idee lijkt te zijn overgewaaid uit Amerika, waar de neoliberalen maar blijven schreeuwen om een kleinere overheid en een terugdringen van overheidsuitgaven, als doel op zich.

Geen oog voor de in hun ogen 'onrendabelen', de buurthuisbezoeker, de klanten of de werkers van de thuiszorg, Jan of Ali modaal, de huurder.

Of zoals de Romeinse senaat het zei in Mel Brooks’ klassieker "History of the World Part One": "Fuck the poor!"

Een eerlijker citaat dan dat van Thomas Friedman in het collegeakkoord. Dezelfde Friedman die de Derde Weg van Clinton en Blair te sociaal-democratisch vond, zelfs al privatiseerden die alles wat los en vast zat, en bezorgden ons zo deze crisis. Weet waar Abraham, of in dit geval D66, de mosterd haalt! En die mosterd lusten wij niet, wij willen 'rode' Zaanse mosterd.

Deze bijdrage is mede tot stand gekomen met inbreng van steunfractielid Carla Schuddeboom en de raadsleden Nora Swagerman en Sonja van Elmpt

Meer lezen?

• Nieuw college: koehandel en achterkamertjespolitiek
• Het linkse startdocument van SP, ROSA en GroenLinks (in PDF), met een sociaal alternatief op rechts afbraakbeleid