Zaanstreek

In 1961 werd het tracébesluit genomen om de Coentunnel en de complete A8 tot de A9 bij Heemskerk als snelweg aan te leggen. Sinds eind 1974 ligt het huidige tracé er onveranderd bij. De oliecrisis – en de recessie die daar op volgde - deed het kabinet destijds besluiten om de laatste kilometers snelweg tussen Westzaan en de A9 (bij Beverwijk) te schrappen. Na 1974 werd er in Noord-Holland fors gebouwd.

Door Anna de Groot, Statenlid Noord-Holland

Daardoor is de druk op het provinciale wegennet de afgelopen jaren sterk toegenomen. Vooral de N203, die dwars door Krommenie voert en de N246 kennen - naast de dagelijkse filevorming - ook problemen met verkeersveiligheid en milieu, alhoewel de file de laatste jaren behoorlijk is afgenomen en er aan de verkeersveiligheid veel is verbeterd. De provincie Noord-Holland, de stadsregio Amsterdam en de gemeenten Velsen, Zaanstad, Beverwijk, Uitgeest en Heemskerk onderzoeken sinds 2006 om het resterende wegvak tussen Westzaan en de A9 alsnog aan te leggen.

De huidige situatie

Er werd geld gezocht om de verbindingsweg A8-A9 te realiseren. Het Rijk wil niet meebetalen, omdat men het belang niet inziet. De Provincie Noord-Holland, de Stadsregio Amsterdam, de gemeenten Zaanstad, Velsen, Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest zijn wel bereid om gezamenlijk 110 miljoen voor de verbinding A8- A9 te financieren. Om de financiering sluitend te maken hebben de partijen het Rijk gevraagd om een bijdrage van circa 60 miljoen. De regio is bereid de verbinding A8-A9 voor 2020 te realiseren als ze de financiering rond kunnen krijgen. Het Rijk is niet overtuigd van de prioriteit van de verbindingsweg A8- A9.

Er ontbreekt nu nog 40 miljoen (of meer) voor de financiering van de A8- A9. Het bedrijfsleven is niet bereid om deze ontbrekende 40 miljoen te betalen. De gemeente Zaanstad staat voor 14 miljoen aan de lat. De gemeente Zaanstad heeft beloofd zonder meer 7 miljoen te betalen, de andere 7 miljoen heeft de gemeente Zaanstad toegezegd in ruil voor een goede inpassing van de weg in het landschap. De fractie van de SP in Zaanstad heeft inmiddels al meerdere malen vragen gesteld over deze 'goede inpassing'. De gemeente Zaanstad slaagt er echter maar niet in te formuleren wat een 'goede inpassing' is.

De gemeenten Velsen, Beverwijk, Uitgeest en Heemskerk hebben toegezegd samen 7 miljoen te betalen. De provincie betaalt 50 miljoen, de Stadsregio € 40 miljoen.

Het is echter nog maar de vraag of de verbindingsweg aangelegd kan worden met de nu toegezegde gelden. Bouwprojecten kennen altijd grote overschrijdingen en de A8-A9 op de slappe veengrond van de polder vereist heien. Daardoor zal overigens de weg een meter boven het maaiveld komen te liggen.

Waar is men op dit moment mee bezig?

Inmiddels zijn er zeven alternatieven over voor de aanleg van de verbindingsweg A8-A9. Deze kun je vinden in de krant die de provincie Noord- Holland in december 2015 uitgaf en die in de huis- aan- huisbladen gestaan heeft. Het betreft de alternatieven:

• Nulalternatief, dat de verkeerssituatie beschrijft in 2030 wanneer er niets wordt gedaan
• Nul- plusalternatief, onderzoekt de mogelijkheden om de problemen op te lossen zonder een weg door de polder aan de leggen
• Golfbaan alternatief, doorkruist het terrein van de Heemskerkse golfbaan en loopt dwars door de polder vanaf Busch en Dam naar de woonwijk Broekpolder in Heemskerk.
• Om golfbaan heen- alternatief, gaat in plaats van dwars door de golfbaan er omheen, maar gaat eveneens vanaf Busch en Dam naar de woonwijk Broekpolder in Heemskerk.
• Heemskerk alternatief, doorkruist Busch en Dam volledig en gaat ook dwars door het land van de boeren heen, zodat weidegang en duurzame landbouw onmogelijk worden, komt uit op de bestaande op- en afritten bij Heemskerk
• N203 West alternatief, loopt van de A8 naar de N203 en sluit niet rechtstreeks aan op de A9, doorsnijdt wel het landschap en is een heel grote bedreiging voor de Stelling van Amsterdam
• N203 Oost alternatief, loopt langs de nog te bouwen wijk Kreekrijk in Assendelft, dit alternatief maakt het volledig bouwen van de woonwijk nagenoeg onmogelijk. 

De SP Zaanstreek twijfelt al vele jaren aan nut en noodzaak van de A8- A9. In de periode waarin Anna de Groot nog gemeenteraadslid in Zaanstad was, heeft zij het onderwerp vele malen ter sprake gebracht en ook vele malen rapporten en stukken opgevraagd. In de raadsperiode vanaf 2010 kreeg de raadsfractie van de SP meerdere malen de gelegenheid om de verbindingsweg stevig aan de kaak te stellen.

In provinciale staten van Noord-Holland zijn de SP, GroenLinks en de Partij voor de Dieren in elk geval al tegen de aanleg van de verbindingsweg A8- A9. In Zaanstad is ook ROSA  tegen de weg. Op 2 december 2014 riep ROSA via Facebook de burgers op bezwaar te maken tegen de weg.

Inmiddels is een groep bewoners van Busch en Dam (een buurtschap bij Krommenie) actief geworden. Zij voeren actie! Naast onze eigen SP acties gaan we ons bij hen aansluiten.

Waarom is de SP tegen bijna alle alternatieven van de verbindingsweg A8- A9?

In de tweede 'tranche' van de MIRT-studie (Meerjaren Investeringsprogramma Ruimte en Transport) die het ministerie deed bleek dat de investering in een verbinding als de A8-A9 nauwelijks iets oplost qua bereikbaarheid. De grootste knelpunten zitten op de A8 en de verbinding met de A7 naar Purmerend, en op de A9 zelf. Die knelpunten in de Noord-Zuid- verbinding oplossen, heeft prioriteit. Een verbinding tussen de A8 en de A9 lost mogelijk een deel van de verkeersproblemen in Krommenie op, maar verschuift ook de problemen. Verkeer en vervuiling verplaatsen zich. De netto reistijd van een groot deel van de mensen die nu in de file zitten, op weg van Noord naar Zuid, wordt niet of nauwelijks verkort.

Tegelijk met het onderzoek naar de aanleg van de verbindingsweg A8-A9 loopt de MIRT Corridorstudie Amsterdam-Hoorn. Deze studie is een onderzoek van Rijkswaterstaat hoe de bereikbaarheid tussen Amsterdam en Hoorn verbeterd kan worden. Een van de  resultaten (bijvangst) van het onderzoek is, dat de verbindingsweg A8-A9 effecten heeft op de verkeersafwikkeling in Zaanstad. Het knooppunt Zaandam, bij het ziekenhuis ZMC, zal veel drukker worden en op en nabij de Coenbrug en de op- en afritten zal het verkeer juist toenemen door de aanleg van de A8-A9 met zo'n 50%. Probeer dan maar eens 's morgens in de spits vanaf Koog aan de Zaan en Zaandijk naar Amsterdam te komen!

Bovendien doorsnijden vijf van de zeven alternatieven de Stelling van Amsterdam. Dit is UNESCO werelderfgoed. Als het wegenplan hier niet naar de zin van UNESCO is, trekt deze de status van werelderfgoed in. Hier werd al een uitgebreide studie naar gedaan. Het intrekken van de status is niet alleen een blamage, maar zal ook flink wat toeristische inkomsten schelen.

Daarnaast is het ook voor het Rijk nodig om, in verband met de kosten, prioriteiten te stellen: als de economie niet meer aantrekt dan nu het geval is, is het verstandiger niet in al te grote projecten te investeren. Bovendien is de verwachting dat als de economie wél meer aantrekt, in de toekomst de mensen dichter bij hun werk zullen gaan wonen, als ze daar dan wel het geld voor hebben. Het Rijk heeft dan ook geen geld vrijgemaakt voor de A8- A9. VVD-Kamerlid Barbara Visser (en voormalig raadslid en wethouder in Zaanstad) deed meerdere malen, bijvoorbeeld in het kader van de verkiezingscampagne voor provinciale staten moeite de A8- A9 bij het Rijk op de agenda te krijgen, maar kreeg telkens nul op het rekest.

Veel bewoners van Assendelft en Saendelft rekenen erop dat de verbindingsweg A8-A9 de dagelijkse verkeersproblemen en files in hun wijk gaat oplossen. Niets is echter minder waar. Er komt slechts één aansluiting. Óf de huidige aansluiting op de A8 óf een nieuwe. In geval van een nieuwe aansluiting komen de op- en afritten van de nieuw aan te leggen vierbaansweg ter hoogte van de Noorderweg bij het agrarisch bedrijf van Noom. Dit betekent dus dat het verkeer in Assendelft wegen zal zoeken om bij deze afrit te komen. Daardoor blijven de dagelijkse verkeersopstoppingen in Assendelft bestaan.

Vijf van de zeven A8-A9 alternatieven doorsnijden bovendien het groene landschap tussen Krommenie en Heemskerk. Een stuk groen dat tot dusver gespaard bleef en dat veelvuldig wordt bezocht door natuurliefhebbers en recreanten. Veel mensen gaan hier een stukje hardlopen of fietsen door het groene gebied tussen Krommenie en Heemskerk. En er zitten ook boeren, melkveehouderij en akkerbouw, die er niet bij gebaat zijn dat hun terreinen doorsneden en verkaveld worden. En als de boeren niet meer voor het landschap zorgen, wie doet dat dan wel?

De SP Zaanstreek onderzocht door middel van een enquête de verkeersproblemen bij Krommenie, waar de N203 langs het spoor en dicht langs 55 woningen gaat. Hebben de bewoners van die 55 huizen veel last van het verkeer op de N203? Dat blijkt nog mee te vallen. Slechts acht van de bewoners ervaren overlast, vooral van het vrachtverkeer, en drie bewoners willen mogelijk verhuizen vanwege de overlast die zij ervaren. Sedert het aanleggen van de fietstunnel onder de N246 is het daar overigens al veel veiliger geworden. Voorts is de N203 bij de Esdoornlaan in Wormerveer nu definitief versmald en er worden ovatondes aangelegd. Dit heeft invloed op de milieukwaliteit en op de verkeersveiligheid, vooral bij het oversteken door fietsers.

De SP is tegen de aanleg van de A8-A9 met uitzondering van het nul-plus alternatief. De verbindingsweg A8-A9 is een aantasting van de groene open ruimte, het boerenland, het cultureel erfgoed de Stelling van Amsterdam en het historische landschap met het Oer-IJ. Bovendien zorgt de A8-A9 ervoor dat het bereiken van Amsterdam voor de Zaankanters nóg moeilijker wordt.

Wat zijn de voordelen van het nul-plus alternatief? De weg doorsnijdt de groene open ruimte en de Stelling van Amsterdam niet en laat ook het historische landschap van het Oer-IJ ongemoeid. Het landschap blijft dus gespaard. De verkeersoverlast van de N203 in Krommenie zal er niet meer zijn. In het nul-plus alternatief wordt daar namelijk de N203 verdiept aangelegd, in een tunnelbak naast het spoor. Ook wordt de parkeerplaats bij het station Krommenie- Assendelft verplaatst naar de kant van de woningen. De SP kiets voor deze variant: het leef- en woonklimaat in Krommenie verbetert, terwijl het open landschap behouden blijft.