Zaanstreek

Het blijft een raar ding, de burgemeestersbenoemingen in Nederland. Een burgemeester wordt namelijk niet gekozen, maar benoemd: de gemeenteraad mag slechts kandidaten aanbevelen, maar het is de koning die de burgemeester uiteindelijk benoemd, en de commissaris van de koning die de burgemeester beëdigt. Alleen via het opstellen van een profielschets en het instellen van een zogenaamde 'vertrouwenscommissie' - een soort sollicitatiecommissie die de kandidaten spreekt, heeft de gemeenteraad enige invloed, maar dus zeer beperkt. Wie het uiteindelijk wordt is dus aan onze (ongekozen!) koning. En dat is echt niet meer van deze tijd.

Als grootste oppositiepartij en om een vinger aan de pols te houden ben ik in de vertrouwenscommissie gaan zitten. De geheimhouding die daar op zit is haast stuitend. Natuurlijk, net als bij een gewone sollicitatie, spreek je niet over kandidaten en hoe de gesprekken gaan. Maar dat zelfs de dag waarop er gesprekken worden gevoerd niet aan je partner of werkgever bekend mogen zijn, gaat wel heel ver. Ik wordt geacht geheimhouding te betrachten tot 75 jaar na nu: kernwapengeheimen van de Sovjet-Unie en de waarheid over de inval in Irak waren eerder bekend! En dat is echt niet meer van deze tijd.

Het is nergens officieel geregeld, maar het is 'not done' dat burgemeesterskandidaten de publiciteit opzoeken. Dit versterkt de sfeer van muffe achterkamertjes. Ik heb als lid van de agendacommissie nog mogen zien hoe een tijd terug een voormalig kamerlid 'meeliep' met de burgemeester om voorbereid te worden op een mogelijk burgemeesterschap in de toekomst. En dat is echt niet meer van deze tijd.

Ik ben dan ook geweldig trots op 'rooie' Willem Croese, gepokt en gemazeld SP-lid, die zichzelf kandidaat heeft gesteld als kandidaat-burgemeester voor Zaanstad. Een echte socialist als burgemeester, dat zou wat zijn! Willem heeft zijn kandidatuur gewoon bekend gemaakt, en elders op de site vindt je zijn motivatie en vertelt hij wat hij zou doen als socialist in zo'n positie. Uiteraard maakt hij geen kans, want zo werkt dit systeem. Zo werd Willem door Geke Faber, de huidige burgemeester van Zaanstad, uitgenodigd op gesprek. Het voelde voor Willem alsof hij op audiëntie kwam in vroeger tijden. Volgens allerlei - achterhaalde - regels mag een zittend burgemeester dit doen. Maar of dit juist is, is iets anders. Het is alsof de huidige burgemeester haar opvolger beoordeeld, en dat is ook gewoon zo. En dat is echt niet meer van deze tijd.

Zo blijft het 'old boys (and girls) netwerk' zichzelf in stand houden, er komt niemand tussen. Dat weet ik nu, en dat weet Willem nu, en dat weten de lezers van dit blog nu. Dit gebeurt nu, in de 21 eeuw. En dit is echt niet meer van deze tijd!

• Een socialistische burgemeester voor Zaanstad: sociaal, groen en strijdbaar